Vergaderen en betogen: ook en juist als we het niet met elkaar eens zijn
De incidenten stapelen zich op: Turkse ministers mogen niet in Nederland komen spreken; Eritreeërs mogen niet in Veldhoven vergaderen; en het Forum voor de Democratie heeft geen vergaderlocatie in Dordrecht, na een interventie door de wijkagent. Laten we er de grondwet eens bij halen: art. 8 daarvan zegt dat het recht tot vergadering en betoging wordt erkend, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Dat wil zeggen, achteraf (NIET vooraf) mag men vervolgd worden wegens het tijdens een vergadering of betoging gedaan hebben van strafbare uitingen. Was daarvan sprake? Nee. Verder bepaalt art. 8 dat de wet regels kan stellen ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer, of voorkoming van wanordelijkheden. En die wet is er, dat is de Wet Openbare Manifestaties. Hoe nu; de vergaderingen in Veldhoven en Dordrecht zouden toch plaatsvinden buiten de openbaarheid en wel in een gebouw of besloten plaats? Ja dat klopt, maar daarop ziet art. 8 van die wet: De burgemeester kan aan degenen die een voor het publiek toegankelijke vergadering op een besloten plaats houden of daaraan deelnemen opdracht geven deze bijeenkomst te beëindigen en uiteen te gaan, maar alleen als de bescherming van de gezondheid of de bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden dat vordert.

Vorderde nu de situatie in Veldhoven dat de vergadering moest worden beëindigd? Veroorzaakten de deelnemers eraan wanordelijkheden? Ik heb alleen maar demonstrerende tegenstanders gezien. Is het niet zo dat de burgemeester die laatste groep dan maar dient te verwijderen, als daarvan wanordelijkheden worden verwacht? Het zou wat zijn dat we vergaderingen gaan verbieden of beter beëindigen, als derden de orde komen verstoren. Op die manier kun je wel erg gemakkelijk de vergadervrijheid van kleine groepen verstieren, en dat was nu net niet de bedoeling van art. 8 grondwet. Sterker: uitgangspunt is dan om juist de vergaderaars te beschermen tegen een hostile audience. En dat geldt ook voor Dordrecht. Het is toch niet van deze tijd om het een partij met twee zetels onmogelijk te maken om een bijeenkomst te houden met de achterban. In beide gevallen is het juist aan de overheid om die bijeenkomsten te beschermen.

Ja maar, als we nu vinden dat Turkse en Eritreese ministers en Baudet allemaal vreselijke dingen gaan zeggen; ja, dan is dat hun vrijheid van meningsuiting, en horen we daar bescherming voor te geven, zolang dat redelijkerwijze kan. Gaan ze strafbare dingen zeggen, dan kunnen beide ministers het land uit worden gezet, en kan Baudet worden vervolgd. Het hebben van foute opvattingen lijkt mij niet zo’n goed criterium om wel of niet een vergadering toe te staan; het toegeven aan hostile audience evenmin. Kortom, het wordt tijd dat we onze grondrechten, voor onze voor- en tegenstanders weer serieus nemen. Nu lijkt het er op dat voetbalwedstrijden meer politiebescherming krijgen dan het gebruik van rechten van vergadering en betoging. Kortom, laten we niet voor iedere ons onwelgevallige vergadering naar het wapen van de beëindiging of het verbod grijpen. Dat klinkt erg stoer, maar is niet goed voor de democratie en onze grondrechten.

^{Image: flickr.com by Sebastiaan ter Burg}

 Deze blog is gepubliceerd op Law Blogs Maastricht