- this article is only available in Dutch -

Het Maastricht UMC+ (MUMC+), gelieerd aan de Faculty of Health Medicine and Life Sciences van de Universiteit Maastricht, is het enige Nederlandse ziekenhuis met een multidisciplinair medisch- en onderzoeksteam dat patiënten met aandoeningen aan de thymus behandelt, meestal met behulp van een operatie robot. Marcuse is onderdeel van dit team en heeft jarenlang bijgedragen aan wetenschappelijk onderzoek in binnen- en buitenland. Op 16 september verdedigde zij haar proefschrift 'Clinical care optimization for patients with a thymic tumor over de thymus en thymusoperaties'.

Thymus

De thymus ligt achter het borstbeen en is van belang voor de ontwikkeling van het afweersysteem. Na de puberteit gaat de thymus ‘met pensioen’. Het orgaan dat eens zo prominent aanwezig was (met een gewicht van ongeveer 40 gram), verschrompelt tot het nauwelijks nog zichtbaar is. Het hoopje thymuscellen dat is achtergebleven kan echter in grootte toenemen. Dan is er mogelijk sprake van overactiviteit van de thymus, en soms zelfs van een tumor. 

Robotoperatie van de thymus

Sinds 2004 worden in het MUMC+ patiënten met aandoeningen van de thymus geopereerd met behulp van een operatierobot. Om de zorg te verbeteren heeft Marcuse allereerst gekeken naar alle uitkomsten van de afgelopen jaren, waarin meer dan 400 patiënten met deze techniek zijn geopereerd in het MUMC+. Omdat de patiënten na de operatie werden opgevolgd in de eigen regio, werden gegevens van de jaren na de operatie in maar liefst 60 Nederlandse ziekenhuizen nagekeken.

Spierziekte myasthenia gravis

Myasthenia gravis (MG) is een zeldzame spierziekte die op elke leeftijd kan ontstaan en waarbij de oorsprong in de thymus is gelegen. MG kan leiden tot dubbelzien, slik- en spreekklachten, in ernstige gevallen ook tot het niet meer kunnen uitoefenen van dagelijkse werkzaamheden en zelfs tot uitval van de ademhalingsspieren. Marcuse concludeert in haar onderzoek dat de operatietechniek goed uitvoerbaar is voor patiënten met MG en bij het merendeel zelfs bijdraagt aan verbetering van de spierzwakte.

Thymoom

Thymomen zijn een bepaald type tumoren die kunnen ontstaan in de thymus, en komen vaker voor bij patiënten met MG. Marcuse en haar team ontdekten dat 11% van de patiënten met een thymoom subklinische (‘sluimerende’) MG heeft, zonder dat zij klachten ervaren. Toch ontwikkelde 90% van deze patiënten alsnog klachten binnen een aantal jaren, een belangrijke uitkomst waarbij het van belang is om deze patiënten tijdig te informeren. Daarnaast kwam ze tot de conclusie dat radiotherapie, dat in 25% van de patiënten met een thymoom plaatsvindt na de operatie, verbetering behoeft. Marcuse legt uit: ‘Er is een gebrek aan internationale richtlijnen op dit gebied. Kleine veranderingen in de huidige manier van werken kunnen leiden tot aanzienlijke gevolgen voor de behandeling. Wij kwamen er bijvoorbeeld achter dat niet alleen de radiotherapeut moet besluiten welke gebieden bestraling nodig hebben, maar dat de visie van de chirurg aanzienlijk invloed heeft op het volume dat moet worden bestraald. Vervolgonderzoek is van groot belang om in de toekomst de bestraling nog nauwkeuriger te maken’.

Verbetering van zorg

Multidisciplinaire samenwerking rondom de behandeling van patiënten is erg belangrijk, concludeert Marcuse. Met de uitkomsten van haar onderzoek zet het thymus expertiseteam van het MUMC+ een belangrijke stap richting betere thymuszorg. Er is een richtlijn opgesteld voor de patiënten die worden geopereerd in het MUMC+, er worden landelijke richtlijnen ontwikkeld en er is een landelijk panel opgesteld om moeilijke vraagstukken te bespreken. Al deze ontwikkelingen zullen bijdragen aan het nog beter kunnen behandelen van patiënten met aandoeningen aan de thymus. Met haar onderzoek wil Marcuse de zeldzame aandoeningen aan de thymus ook beter op de kaart zetten: ‘zeldzame ziekten behoeven net zoveel aandacht in de zorg en wetenschappelijk wereld als andere aandoeningen.’ De arts-onderzoeker is zich momenteel aan het specialiseren tot longarts en ambieert vervolgonderzoek op het gebied van (zeldzame) aandoeningen en tumoren in de borstkas.