Ten gevolge van een vergrijzende samenleving komen problemen met de opslag en/ of uitscheiding van urine in de blaas steeds vaker voor. Ongeveer 1 op de 6 mensen heeft last van een overactieve blaas, met regelmatig daarbij urine-incontinentie en achteruitgang van de zelfzorg. De oorsprong van urine-incontinentie ligt vaak in de aansturing van de blaas en sluitspier. Die aansturing gebeurt vanuit de hersenen via zenuwbanen in het ruggenmerg naar de blaas. Dit gaat via het zogenoemde autonome zenuwstelstel. Dat betekent dat de aansturing van de blaas grotendeels onbewust gebeurt en daardoor eigenlijk ook moeilijk te beïnvloeden is. In Maastricht kan in een onderzoeksfaciliteit met een bijzonder sterke MRI-scanner op microscopisch detailniveau onderzoek gedaan worden naar de gebieden in de hersenen die het autonome zenuwstelsel en het functioneren van de blaas aansturen.

Nieuwe meetmethode

Er is al heel veel proefdieronderzoek gedaan naar die aansturing via de zenuwbanen, maar de uitkomsten hiervan zijn heel moeilijk te vertalen naar de communicatie tussen blaas en hersenen bij de mens. Daardoor lukt het klinisch toepassen van de resultaten en daarmee verbetering van behandeling niet goed. In het door de afdeling urologie van Maastricht UMC+ geleidde onderzoekproject: Interoceptive Processing Associated with Bladder Control: Mind the Gap wordt - samen met Erasmus MC in Rotterdam, drie medische bedrijven en een patiëntenorganisatie - een nieuwe meetmethode ontwikkeld om de communicatie tussen de blaas en hersenen beter in kaart te brengen. Hiervoor wordt de super MRI-scanner gebruikt waarmee functionele MRI’s gemaakt kunnen worden. Deze MRI levert een gepersonaliseerde print van hersen- en zenuwfuncties op in relatie tot waarneming van sensaties in de blaas en controle over de blaas. Met deze precieze methode kunnen nieuwe gerichte behandelmethoden ontwikkeld en goed en snel geëvalueerd worden. Doordat er geen interventie in het lichaam is, kan deze gevaarloos bij mensen toegepast worden.

Onderzoeksubsidie

De onderzoeksubsidie van circa één miljoen wordt beschikbaar gesteld door NWO-domein Toegepaste en Technische Wetenschappen, de Samenwerkende Gezondheidsfondsen, ZonMw en Topsector Life Sciences & Health. Onderzoeksleider prof. dr. Gommert van Koeveringe van het Maastricht UMC+: “Met dit onderzoek hopen we veel vragen te kunnen beantwoorden over het nog steeds niet goed wetenschappelijk ontgonnen terrein van de aansturing van het functioneren van de blaas vanuit de hersenen.” Mede-onderzoeker drs. Mathijs de Rijk voegt toe: “In eerste instantie is de studie gericht op het beter kunnen behandelen van urine-incontinentie. Daarnaast willen we meer algemeen inzicht krijgen in het functioneren van het autonome zenuwstelsel waarmee ook andere organen worden aangestuurd.” “Zo zullen we op een heel nieuwe manier leren hoe de aansturing van onze organen werkt en sneller meer effectieve en op de patiënt toegespitste behandelingen kunnen ontwikkelen,” concludeert dr. Bertil Blok van het Erasmus MC.