Zogenoemde amyloïde plaques zijn eiwitten die zich in de hersenen ophopen van mensen met de ziekte van Alzheimer, de voornaamste oorzaak van dementie. Toch zijn plaques ook aanwezig bij ongeveer een op de drie zestigplussers waarbij geen sprake is van dementie. Het precieze effect daarvan is echter nooit aangetoond. De Maastrichtse onderzoekers analyseerden daarom verschillende internationale studies om de invloed van plaques op de breinfunctie te bepalen.

Voorspellend
In totaal zijn de data van ruim 7.000 onderzoekdeelnemers uit 53 internationale onderzoekscentra geanalyseerd. Bij mensen zonder dementie bleek de aanwezigheid van plaques toch gepaard te gaan met lagere scores op geheugentesten. Het onderzoek liet daarnaast zien dat het soms wel 10 tot 15 jaar kon duren voordat mensen met plaques deze lage geheugenscores ontwikkelden. "Dit levert een steviger bewijs dat plaques bij mensen zonder dementie, wel degelijk al een eerste teken kunnen zijn van de ziekte van Alzheimer", zegt onderzoeker Willemijn Jansen. "Ondanks dat de plaques dus niet geheel onschuldig zijn kunnen mensen wel nog lange tijd prima functioneren."

Preventie-strategie
De bevindingen zijn van belang voor de ontwikkeling van nieuwe preventie-strategieën. "Er zijn momenteel nog geen medicijnen om plaques mee te kunnen bestrijden", zegt arts-onderzoeker Pieter Jelle Visser. "Als die middelen er zouden komen, dan kunnen deze het beste zo vroeg mogelijk worden toegediend, als er nog geen sprake is van dementie. Daarmee zou op langere termijn dementie door de ziekte van Alzheimer voorkomen kunnen worden." Hoewel er inmiddels wel een aantal nieuwe geneesmiddelen voor het verwijderen van plaques worden getest bij mensen zonder dementie, zullen de uitkomsten van die studies pas over een aantal jaren bekend worden.