KidzCollege

Weet wat je eet!

We eten elk dag heel verschillende dingen: je start de dag met een boterham of eet jij misschien liever een bakje youghurt? Tijdens het speelkwartier eet je een appeltje of een mueslireep, een boterhammetje tussen de middag en 's avonds een warme maaltijd. En tussendoor eet je misschien ook nog wat snoepjes of een zakje chips. Misschien vind jij wel andere dingen lekker dan je buurmeisje en willen je ouders dat je elke dag groente eet en maar een keer per week frietjes bij de snackbar. Waarom is het eigenlijk belangrijk dat je verschillende dingen eet?

Tijdens dit KidzCollege ga je zelf kijken naar verschillende soorten eten en de etiketten op dat eten: Wat is nu gezond en waarom? Wat zit er allemaal in eten? Klopt de reclame over eten altijd? En bestaat gezonde chips? Daarnaast gaan we bij het college uitzoeken of het uitmaakt of je actief bent of niet: mag je extra eten als je heel hard hebt gesport? En zo ja, is dat dan een hele reep chocola of zit het toch iets anders?

Praktische informatie
Dit college wordt gegeven door Alie de Boer, zij is docent aan de UM. 
Locatie: UM Sport, P. Debijelaan 15 Maastricht, tegenover MUMC
 

Ons hart: hoe werkt het en waarom werkt het soms niet goed?

Het hart is misschien wel de belangrijkste spier in je lichaam. Het knijpt gedurende een mensenleven meer dan 2.5 miljard keer samen om zo het bloed door jouw lichaam te laten stromen. Om dit op een effectieve manier te doen moeten de meer dan 3 miljard hartspiercellen heel goed samenwerken. Het hart gebruikt elektrische stroompjes als dirigent om deze hartspiercellen aan te sturen.

Tijdens hartritmestoornissen zijn deze elektrische signalen ontregeld: er ontstaat kortsluiting. Het hart gaat daardoor te snel, te langzaam of onregelmatig samenknijpen. Dit kan leiden tot vermoeidheid, verlies van bewustzijn, en kan zelfs dodelijke gevolgen hebben. Soms ontstaat deze kortsluiting heel plotseling, bij ogenschijnlijk gezonde mensen zoals profvoetballers of andere sporters. Aangezien hartritmestoornissen vaak voorkomen en een enorme impact hebben, is het belangrijk om beter te begrijpen waarom sommige mensen hartritmestoornissen ontwikkelen. In dit college duiken we diep in het hart en bestuderen we de elektrische signalen die het hart aansturen, de veranderingen die bijdragen aan hartritmestoornissen en de dingen die we kunnen doen om deze ritmestoornissen te voorkomen of te genezen.

Praktische informatie
Dit college wordt gegeven door Jordi Heijman, docent aan de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences.
 

Brokkenboel

Iedereen kent natuurlijk de gele traumahelikopter die bij grote ongelukken komt helpen. En iedereen heeft op tv wel eens beelden gezien van de de spoedeisende hulp of is er misschien zelf wel eens geweest. Traumachirurgie is een onderdeel in de chirurgie dat zich bezighoudt met slachtoffers van geweld, verkeersongelukken en ernstige sport-, werk- en thuisongevallen. Omdat er iedere dag heel veel mensen een ongeval krijgen is er veel geregeld in Nederland om al die mensen te helpen.

In dit college laat Prof. dr. Martijn Poeze zien wat er allemaal stuk kan gaan aan je lichaam en hoe de traumachirurgen dat weer proberen te repareren. We gaan samen bekijken wat er met je gebeurt als je een ongeval hebt gehad en hoe je weer beter wordt gemaakt. We gaan naar röntgenfoto's kijken en we laten zien hoe het eraan toe gaat op de operatiekamer.

Omdat veel gebroken botten op jullie leeftijd niet worden geopereerd, maar in het gips worden gezet, is het leuk om ook bij jullie een gipsverband aan te leggen. Of wij het er naderhand ook weer af zullen halen, weet ik nog niet...

Praktische informatie:
Dit college zal worden gegegeven door prof. dr. Martijn Poeze, hij is traumachirurg in het Maastricht Universitair Medisch Centrum en professor aan de UM.
Dit college zal plaatsvinden bij Hotel van der Valk, Nijverheidsweg 35, Maastricht.
 

De hindernisbaan naar een nieuw medicijn

Als je ziek bent, kan je van de dokter een medicijn krijgen om je beter te maken. Maar hoe komen we eigenlijk aan die medicijnen? Wie bedenkt er iets te maken waarmee je nou net díe ziekte kan behandelen? Waarom moet je juist dit pilletje nemen of dat spuitje krijgen, en niet iets anders? Waarom weten we of iets werkt en of het veilig is? En hoe komt het dat je met het slikken van een pilletje niet alleen iets kan doen aan je buikpijn, maar ook aan hoofdpijn, of een zere enkel?

Nieuwe medicijnen zijn er niet zomaar, en ze moeten grondig getest worden voordat de dokter ze aan een patiënt mag geven. In dit college kijken we samen naar de ontwikkelen van een nieuw medicijn, vanaf de ‘ontdekking’, tot aan het veilige gebruik voor de mensen die met klachten bij de dokter komen. Deze ontwikkeling kan je zien als een hindernisbaan. De baan volgt een logische route, maar de hindernissen worden wel steeds moeilijker. Samen gaan we proberen om de finish te halen.

Praktische informatie
Dit college wordt gegeven door Thijs Compeer, docent aan de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences. 
Locatie: Student Service Centrum, Bonnefantenstraat 2
 

Kleine bloedvaatjes: welke rol spelen ze bij overgewicht en suikerziekte?

Kennen jullie de uitdrukking 'het bloed kruipt waar het niet gaan kan'? De echte betekenis van deze uitdrukking zoeken jullie maar eens op in de klas. Maar het geeft wel aan dat het bloed in ons lichaam overal moet kunnen komen, om zuurstof en voedingsstoffen naar alle cellen van ons lichaam te brengen, want daar leven de cellen van. Bloed zit gelukkig niet los in ons lichaam, maar stroomt door bloedvaten.

De grote bloedvaten (slagaders en aders) transporten het bloed naar en van je armen, benen, buik en hoofd. De kleine bloedvaten (haarvaten; die heten zo omdat ze dun als een haar zijn) zijn heel belangrijk omdat ze het bloed verdelen over je organen (lever, darm, spier, huid) en omdat dat de plek is waar zuurstof en voedingsstoffen uit het bloed naar de weefsels gaan. Als die kleine bloedvaten niet goed werken, kan je je voorstellen dat er onvoldoende zuurstof en voeding in de organen komt. Het functioneren van bijvoorbeeld je nieren of je hersenen gaat dan achteruit en als dat lang genoeg duurt, dan krijg je een ziekte aan die organen. In dit college laat ik jullie zien hoe die kleine bloedvaatjes er uitzien en hoe ze werken. Ook vertel ik welke rol die bloedvaatjes spelen bij het ontstaan van diabetes (dit heet ook wel suikerziekte). Tenslotte gaan we ook live kijken naar je eigen bloedvaatjes.

Praktische informatie:
Dit college zal worden gegeven door dr. Boy Houben, hij werkt op de afdeling Interne Geneeskunde van het MUMC+ en is docent aan de UM. 
Locatie: Universiteitssingel 50, Randwyck
 

Au! Mijn been is gebroken, wat nu?

Een ongeluk zit in een klein hoekje. Met een beetje pech heb je een been of je arm gebroken en moet je naar het ziekenhuis. Daar wordt gekeken hoe de breuk kan genezen. Als je geluk hebt is er alleen een gips nodig, maar het kan ook zijn dat je geopereerd moet worden. En als je heel veel pech hebt is de breuk zo groot dat hij niet vanzelf kan helen, ook niet met een standaard operatie. In dat geval moeten we nieuwe, speciale technieken gebruiken, waarbij het bot als het ware nagemaakt wordt. Dit doen we met een speciaal plastic in een 3D printer, die we vervolgens volstoppen met cellen, die uit je eigen lichaam komen. We hopen zo, dat de grote botbreuk toch kan genezen.

Tijdens dit KidzCollege ga je leren hoe een normale operatie verloopt, maar vooral hoe deze nieuwe techniek van 3D printen werkt en welke mogelijkheden er in de toekomst zijn. We nemen voorbeelden mee die je kunt bekijken en vasthouden.

Praktische informatie:
Dit college wordt gegeven door Martijn van Griensven, hij is professor bij de Faculty of Health, Medicine & Life Sciences. 
Locatie: Oxfordlaan 55, Randwyck, achter MUMC
 

Wat gebeurt er als je de wet overtreedt?

We doen allemaal wel eens iets dat niet mag. Maar dat wordt pas een probleem als het verboden is door de wet. Het straf(proces)recht regelt welk gedrag strafbaar is en hoe iemand gestraft kan worden voor wat hij heeft gedaan. De politie, de officier van justitie en de rechter spelen daarbij een belangrijke rol. Maar wat gebeurt er eigenlijk met kinderen die de fout in zijn gegaan?

Stel je voor… Er is brand gesticht in het fietsenhok van je school en de politie denkt dat jij het hebt gedaan. Wat kan er dan allemaal gebeuren? Kan de politie je meenemen en verhoren? Mag je worden vastgehouden op het bureau en kun je misschien zelfs wel de gevangenis ingaan? Welke rechten heb je als minderjarige verdachte en wie kunnen je in zo’n moeilijke situatie helpen? Mogen je ouders er bijvoorbeeld bij zijn en heb je recht op een advocaat?

In dit college zal gekeken worden wat er allemaal kan gebeuren als je als kind verdacht wordt van een strafbaar feit. Wat denk jij dat de politie allemaal mag, waar zou je behoefte aan hebben als je in een politiecel zit of verhoord wordt? En welke straffen vind je gepast voor een kind? Deze en andere vragen zullen we samen de revue laten passeren. En omdat het om kinderen gaat, is jullie inbreng natuurlijk heel belangrijk. Na dit college hebben jullie misschien geen advocaat meer nodig als je er ooit van verdacht wordt een brandje te hebben gesticht…

Praktische informatie
Dit college wordt gegeven door Rebecca Heemskerk, zij is docent-promovendus aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid.
Locatie: Oxfordlaan 55, Randwyck, achter MUMC
 

Wat zou je zijn zonder je brein?

Hoe komt het dat je kan bewegen, zien, horen en voelen? Hoe komt het dat je kan onthouden wat je vandaag hebt gedaan en dat je verstandig genoeg bent om eerst naar links en naar rechts te kijken voordat je die drukke straat oversteekt? Dat allemaal en veel meer wordt gestuurd door je hersenen. In dit college zullen jullie zien hoe de hersenen in elkaar zitten en hoe ze werken. Ook zullen jullie zien hoe we dit onderzoeken; hoe we foto’s kunnen maken van de hersenen en hoe we kunnen meten wat ze doen. Jullie zullen ook zien dat de hersenen voor de gek te houden zijn. En jullie zullen zien wat er gebeurt als de hersenen iets anders werken dan bij de meeste mensen, zoals bij dyslexie en ADHD en wat er gebeurt als mensen ziek zijn zoals bij dementie of verslaving.

Praktische informatie:
Dit college wordt gegeven door Peter van Ruitenbeek, hij is docent bij de Faculty of Psychology and Neuroscience.

Locatie: Oxfordlaan 55, Randwyck, achter MUMC
 

Het digitale tijdperk: leer er meer over via games

In dit KidzCollege leer je alles over de zogenaamde ‘21st Century Skills’: vaardigheden die je in de toekomst nodig zult hebben om succesvol deel te nemen aan de maatschappij. In het digitale tijdperk is het belangrijk dat iedereen de taal van de computer leert spreken, zodat we alle gadgets die we dagelijks gebruiken beter kunnen begrijpen.

Tijdens het college gaan we je meer leren over games en krijg je uitleg hoe je zelf een digitaal spel kunt maken. We doen dit met behulp van Scratch, een programmeertaal waarmee je je eigen interactieve animaties, spelletjes, muziek en kunstwerken kunt maken. Je kan heel eenvoudig een personage tekenen of uitkiezen en deze vervolgens tot leven brengen door zogenaamde scripts toe te voegen. Deze scripts maak je door bouwstenen uit de scratch-bibliotheek te slepen en het personage te vertellen wat ze moeten doen. Op deze manier kun je op een eenvoudige manier begrijpen hoe je een computer kunt programmeren.

Praktische informatie
Dit college wordt gegeven door dr. Linda Rieswijk. Zij is verbonden aan de afdeling Advanced Computing Sciences (DACS) bij de Faculty of Science en Engineering en bij de Universiteitsbibliotheek (Universiteit Maastricht)

Locatie: Healthcampus, Universiteitssingel 50, Randwyck