Ziekte en gezondheid op celniveau in beeld met nieuwe microscopische techniek
Wetenschappers van de Universiteit Maastricht ontwikkelden een techniek om de verschillende celtypen en hun locatie in weefsels preciezer in kaart te brengen. Deze nieuwe microscopische methode stelt wetenschappers in staat om ziekteprocessen zoals aderverkalking en kanker beter te begrijpen. De eerste bevindingen met deze nieuwe techniek zijn gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Cell Metabolism.
Groter palet
Bij veel ziekteprocessen zijn allerlei verschillende typen cellen betrokken. Om goed te begrijpen hoe ziektes zich ontwikkelen, is het belangrijk om te weten uit welke celtypen weefsels zijn opgebouwd. Tot voor kort konden onderzoekers met microscopische beeldvorming maximaal vijf celtypen tegelijk onderscheiden, door die met bepaalde stoffen elk een andere kleur te geven. UM-wetenschappers ontwikkelden een nieuwe methode die tot vijftien verschillende celtypen tegelijkertijd in beeld brengt. Daarvoor maakten ze gebruik van een techniek genaamd multispectrale microscopie. Ze kijken daarmee naar cellen zoals naar wit licht dat door een prisma valt en alle kleuren van de regenboog laat zien: de cellen zijn niet als een enkele kleur zichtbaar, maar als een unieke combinatie van verschillende kleuren. Op die manier nemen ze meer cellen tegelijk waar, en weten ze beter uit welke celtypen bepaald weefsel is opgebouwd.
Communiceren
De methode van de Maastrichtse wetenschappers kan van elk celtype de locatie in het weefsel bepalen, én laat zien welke celtypen zich in elkaars buurt bevinden (cell communities genoemd). Naburige cellen staan er namelijk om bekend dat ze elkaar beïnvloeden: zo gaan ontstekingscellen in tumorweefsel de afweer van tumorcellen tegen, met grote negatieve gevolgen voor het ziekteverloop. “We kunnen nu onderzoeken hoe bepaalde celtypen met elkaar communiceren en of ze betrokken zijn bij het ziekteproces“, legt UM-onderzoeker Pieter Goossens (Experimentele Vasculaire Pathologie) uit. Bovendien koppelden de onderzoekers hun microscopietechniek aan een beeldvormingstechniek (massa spectrometrie imaging) van het M4I-instituut. “Deze nieuwe methode laat onderzoekers nu toe om de moleculaire omgeving van de cellen en de invloed ervan op hun gedrag in kaart te brengen. Dat biedt aanknopingspunten voor medische behandeling.”
Lees ook
-
Onze lever is een bijzonder orgaan: als je hier een deel van wegsnijdt, groeit er in de meeste gevallen weer een stuk nieuwe lever aan. Als iemand kanker in de lever heeft, kun je het aangetaste stuk van de lever dus operatief verwijderen. Maar dat kan alleen als er minimaal 30% lever overblijft...
-
Bepalen of een verdacht plekje op de huid een basaalcelcarcinoom – de meest voorkomende vorm van huidkanker – is, kan in een groot deel van de gevallen ook met een scan van de huid in plaats van een invasief biopt. Dat heeft minder impact voor de patiënt, is sneller én kan leiden tot kostenbesparing...
