ERASMUS+ – vrije uitwisseling van ideeën en vaardigheden

Onder ERASMUS+, het mobiliteitsprogramma van de Europese Commissie voor onderwijs en training, neemt de Universiteit Maastricht (UM) meer studentenuitwisselingen voor haar rekening dan welke andere Nederlandse universiteit ook. UM voorzitter Rianne Letschert vertelt over haar eigen ERASMUS ervaring, het belang van het verlaten van je comfortzone en de inspiratie die voortkomt uit andere perspectieven.

“Het was een geweldige ervaring! Ik ga het mijn kinderen ook aanraden,” zegt UM voorzitter Rianne Letschert over haar eigen ERASMUS uitwisseling. “Je comfortzone verlaten opent je ogen voor andere academische benaderingen, andere manieren van leven en andere perspectieven.” Ze is overtuigd van de meerwaarde van studie-uitwisselingen, en de UM loopt daarin voorop. Jaarlijks nemen 1.800 inkomende en uitgaande studenten binnen Europa deel aan het programma, meer dan aan welke andere universiteit in Nederland ook.

Als jonge student internationaal recht bracht Letschert een onvergetelijk jaar door aan de Université Montpellier. “Het Franse onderwijssysteem is traditioneler, er is veel meer hiërarchie tussen professoren en studenten. Ik heb veel geleerd over recht, maar ook over hoe je dingen op verschillende manieren kunt benaderen.” Het ERASMUS systeem zelf was destijds ook minder gestroomlijnd. “Ik volgde vakken Frans recht op derdejaarsniveau, maar had uiteraard niet dezelfde basis als mijn medestudenten - ik heb ontzettend hard moeten studeren om bij te blijven.”
 

Ander vakgebied, andere taal, ander systeem, andere mensen

Toegegeven, Letschert had zich van tevoren goed voorbereid. “Ik was al eerder naar Frankrijk verhuisd om een intensieve cursus Frans te volgen. Dat was ook echt nodig – mijn Frans was goed genoeg voor in de bakkerij, maar niet voor in de rechtszaal… Je moet natuurlijk harder werken, maar het is ontzettend de moeite waard. Ik herinner me dat ik na de kerstvakantie terugkwam: ik zat in een café met Franse vrienden, en het was alsof er een knop in mijn hoofd werd omgezet. Plotseling begreep ik alles, zonder me nog zo te hoeven concentreren.”

Hoewel Engelstalig onderwijs de basis vormt voor het vermogen van de UM om onderzoekers en docenten van over de hele wereld te verwelkomen, vindt Letschert dat er nog meer mogelijkheden zouden moeten komen voor laagdrempelig taalonderwijs, van Nederlands tot Frans en Duits, maar ook Japans of Chinees. Het Talencentrum biedt nu al gratis Social Dutch cursussen aan voor uitwisselingsstudenten. “Taal was voor mij zeker een belangrijk criterium. Ik sprak al goed Engels, dus ik wilde mijn Frans of Spaans naar een hoger niveau tillen. Studeren in een andere taal dan het Engels was absoluut een meerwaarde.”

Rianne Letschert
Rianne Letschert

Nog een stapje verder

De Universiteit Maastricht is al de meest internationale universiteit van Nederland. Toegegeven, als Europese universiteit met sterke wortels in de Euregio zijn veel van die internationale studenten Belgen of Duitsers die kiezen voor de dichtstbijzijnde, beste of academisch meest passende universiteit binnen twee uur van hun ouderlijk huis. Toch telt de UM meer dan 20.000 studenten uit meer dan 100 landen. Je zou je kunnen afvragen waarom studenten die al in het buitenland zitten, nóg een keer hun koffers pakken voor een semester verder weg. 

“Voor mij is dat heel logisch,” legt Letschert uit. “Je vergroot je horizon nog verder, je leert een cultuur kennen die anders is dan je eigen cultuur én anders dan die waar je hier aan gewend bent. Afgaande op de cijfers en de gesprekken die ik heb gevoerd, begrijpen onze studenten dat heel goed. Bovendien hebben internationale studenten de moeilijkste stap al gezet door naar Maastricht te komen. Daardoor zijn ze vaak gemotiveerder, ondernemender en avontuurlijker.”

Europa voor iedereen

Een nog praktischer argument is het bredere aanbod aan vakken en expertise dat studenten kunnen benutten. Dat is ook de achterliggende gedachte van YUFE (Young Universities for the Future of Europe), een alliantie gecoördineerd door de UM. Deze samenwerking stelt studenten in staat hun eigen leertraject vorm te geven binnen een netwerk van tien Europese universiteiten. Dit is geen gimmick: tien universiteiten bieden nu eenmaal een grotere diversiteit aan vakken dan één. Via YUFE kunnen studenten losse vakken volgen of zelfs een volledig semester aan een partneruniversiteit doorbrengen. “De overheid vraagt ons om levenslang leren in de samenleving te stimuleren en zo de beroepsbevolking te versterken. Het is efficiënter om expertise uit heel Europa te benutten, en we hopen dat YUFE kan uitgroeien tot een broedplaats voor grensoverschrijdend leren en vaardigheidsontwikkeling.”

Letschert sprak over deze aanpak met Roxana Mînzatu, vicevoorzitter van de Europese Commissie en commissaris voor Social Rights and Skills, Quality Jobs and Preparedness, tijdens de Opening van het Academisch Jaar van de UM. “Zij vond het een fantastisch concept en is van mening dat studentenmobiliteit een recht voor iedereen in Europa zou moeten zijn en dat dit ook moet gelden voor vakmensen,” vertelt Letschert. Ze is het daar helemaal mee eens en prijst de School of Business and Economics van de UM, die een ERASMUS semester verplicht heeft gesteld binnen het curriculum. “Dat is mogelijk omdat de UM al zo’n uitgebreid netwerk heeft dat elke student op uitwisseling kan als hij of zij dat wil.” De UM heeft meer dan 400 partnerovereenkomsten; in de recent gelanceerde YUFE bachelor Urban Sustainability Studies, ontwikkeld met alle tien partneruniversiteiten, is mobiliteit eveneens een verplicht onderdeel van het programma.

Letschert is bovendien een groot voorstander van het ERASMUS+ mobiliteitsprogramma voor medewerkers, dat de UM actief aanmoedigt. Ondersteunend personeel kan ervaring opdoen via job shadowing, en jonge onderzoekers werken samen aan onderzoeksprojecten. “Met alle mogelijkheden voor studenten en onderzoekers is het mooi dat we ook het ondersteunend personeel, dat dit allemaal mogelijk maakt, de kans geven om elders ervaring op te doen en te zien hoe hun vakgebied daar wordt ingevuld. Bij de start van het pilotprogramma waren we aanvankelijk wat zenuwachtig, maar het bleek een groot succes. De belangstelling was groot en de terugkoppelingen waren erg positief.” Tijdens de pilotfase gingen meer dan 50 medewerkers volledig gefinancierd naar het buitenland. Naar verwachting hebben volgend jaar alle faculteiten en diensten van de UM deelgenomen.

Een toestroom van ideeën en best practices

Uitwisselingen brengen niet alleen voordelen voor de vertrekkende partijen; Letschert ziet ook duidelijke meerwaarde voor de UM als instelling. “Het sluit natuurlijk aan bij onze internationale positie dat we openstaan voor alle studenten die ons onderwijs willen ervaren en van onze prachtige stad willen genieten. Tegelijkertijd brengen zij hun eigen perspectieven mee, wat onze international classroom verrijkt.” Het duurzaam opbouwen van een goede reputatie is een mooi neveneffect. “Een betaalde advertentie zien is iets heel anders dan praten met iemand die nostalgisch terugkijkt op de stad, de mensen en Problem-Based Learning.”

Letschert zelf blijft bovendien bescheiden en open voor inspiratie uit het buitenland. “Ik reis tegenwoordig niet veel meer voor werk, maar ik was onlangs bij een congres in Hongkong en dat deed me beseffen wat ik mis. Het was erg inspirerend om te zien hoe sommige universiteiten hun steun voor onderzoek organiseren. Tijdens de presentaties stuurde ik Pamela [Habibović, rector van UM] berichtjes en ontstonden er al nieuwe ideeën. We moeten allemaal onze eigen manier vinden om zaken binnen de UM goed te regelen, en dat is prima, maar het mag ons niet weerhouden om te blijven vernieuwen. Het is echt waardevol om best practices van over de hele wereld te verzamelen.”
 

Tekst: Florian Raith

Lees ook

  • Evenement ‘De-composing Classical Music’ was een succes

    Op 13 oktober 2025 organiseerde het Maastricht Centre for the Innovation of Classical Music het evenement ‘De-composing Classical Music: Coloniality and Resistance’ aan de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen in Maastricht.

    MCICM
  • Kan Europa zich verzetten tegen de digitale oligarchie?

    Zijn EU-burgers niet meer dan de horigen van een handvol Amerikaanse monopolies? Valentina Golunova en Dani Shanley, onderzoekers aan de Universiteit van Maastricht, buigen zich over de geopolitieke en institutionele gevolgen van de nieuwe ‘digitale oligarchie’. Waarom moeten we de leiders ervan –...

    Dani and Valentina looking into camera
  • Promenade I in Heerlen voorkeurslocatie voor UM, nadere verkenning volgt

    Na zorgvuldige afweging is Promenade I als de duidelijke voorkeurslocatie naar voren gekomen voor de vestiging van de Universiteit Maastricht (UM) in Heerlen. Komende tijd onderzoeken gemeente Heerlen en de UM gezamenlijk de haalbaarheid van deze stap, die vergezeld moet worden van een...

    Studenten bij station Heerlen