Aalt Willem Heringa, hoogleraar vergelijkend staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Maastricht en Sascha Hardt, universitair docent staatsrecht aan de Universiteit Maastricht hebben van het Fonds Staatsman Thorbecke van de KNAW een grote subsidie gekregen om onderzoek te gaan doen naar de bescherming van de constitutionele rechtsorde tegen (populistische) bedreigingen waar traditionele constitutionele dan wel rechtsstatelijke waarborgingsmechanismen niet voldoende op lijken te zijn toegesneden. Het betreft hier zaken als scheiding der machten, grondrechten, rule of law, die destijds ontwikkeld zijn als instrumenten tegen misbruik, maar die door nieuwe feitelijkheden en fenomenen omzeild lijken te (kunnen) worden.

Het idee achter dit onderzoek is dat een duurzame, constitutionele rechtsorde uitgaat van een goede balans tussen meerderheidsbesluitvorming en bescherming van minderheden en oppositie en rechtsstatelijke waarden, zoals bijvoorbeeld onafhankelijkheid van rechters. Het onderzoek bestaat uit een literatuurstudie en een analytisch vergelijkingsonderzoek naar de verschillende waarborgingsmechanismen zoals die in Nederland, Hongarije, Polen en Duitsland bestaan. Het doel is om uiteindelijk te kunnen bepalen waar in het staatsrecht nadere waarborgingsmechanismen ter bescherming van een uitgebalanceerde constitutionele rechtsstaat ontwikkeld kunnen worden.

Dit project past in de onderzoeksagenda van de sectie staatsrecht van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Maastricht / Montesquieu Instituut over multi-level constitutionalisme en de bescherming van parlementarisme en rechtsstaat.

De uitkomsten van het onderzoek, dat gaat lopen tot 2020, zullen worden gepresenteerd in boekvorm en andere (wetenschappelijke) publicaties. Ook zal gewerkt worden aan een symposium voor de ontwikkeling en bespreking van voorstellen en toetsing van de analyses.