Rachelle van Andel is studentenpastor bij The InnBetween, een thuis voor en door studenten waar kwetsbaarheid en veerkracht worden geoefend.  Een plek waar je samen eet, studeert, ontspant, speelt en natuurlijk mensen ontmoet. Een open-minded community die mensen van verschillende achtergronden samenbrengt. Ook in tijden van lockdown: “Wij bieden studenten professionele counseling door de twee studentenpastores, maar ook de mogelijkheid iets voor een ander te betekenen. Daarmee bouwen we aan een community waarvan studenten onderdeel zijn en waarvoor ze zelf ook verantwoordelijkheid dragen. Onderdeel zijn van een community en je ergens thuis voelen is van groot belang voor de mentale gezondheid van studenten.”

Stas Witkowska

“Begin december besloot ik niet naar mijn ouders in Polen te reizen vanwege de pandemie. Na een snelle rondvraag onder studenten realiseerden we bij The InnBetween ons dat meer mensen de kerstvakantie in Maastricht zouden doorbrengen. We besloten onmiddellijk dat het belangrijk was een plek te creëren waar we mensen in deze bijzondere tijd met elkaar in contact konden brengen.

En het werd een succes: 100 studenten sloten zich aan bij verschillende events tijdens de kerstperiode. Uiteraard waren er voor de Cosy Walk-Ins specifieke vereisten, maar onze deuren waren bijna iedere dag twee uur open. Per uur konden we maximaal 5 mensen verwelkomen en registratie was verplicht. Iedere dag kwamen mensen voor koffie en koekjes naar ons toe. De online events waren iedere keer volledig bezet. Deelnemers waren erg open over het belang van deze bijeenkomsten en hun blijdschap het huis, al was het maar voor een uur, te kunnen verlaten, of anderen via Zoom te ontmoeten.  

Bij The InnBetween blijven we zoveel events organiseren als we kunnen, uiteraard nu online. We doen ons uiterste best om in contact te blijven met onze community en reiken uit naar nieuwe mensen om ze een plek bieden waar ze gesteund worden en zich niet alleen voelen. Het is een uitdaging mensen via Zoom goed te bereiken, maar we doen er alles aan om ideeën te ontwikkelen die ons allemaal kunnen helpen meer betrokken, aanwezig en verbonden te zijn met elkaar. 

Ik zou alle studenten adviseren contact te zoeken met anderen. Je vindt dat misschien een beetje eng of je wilt anderen niet lastigvallen, maar jij bent het waard liefdevolle aandacht en ondersteuning te krijgen. Jij bent niet de enige met jouw gedachten en, zoals de afgelopen periode is gebleken, we lopen allemaal tegen dezelfde gedachten, demonen en eenzaamheid aan. Wij hebben allemaal hetzelfde nodig: gezelschap en warmte. We zitten allemaal min of meer in dezelfde situatie en we hoeven onszelf niet nog verder te isoleren van elkaar. Je bent niet alleen, dus vraag om hulp of sluit je aan bij een community. De UM heeft een breed aanbod van gratis psychologische ondersteuning, en je kunt altijd inschrijven voor counselling bij The InnBetween.”

Iida-Maria Juutinen

“Ik kwam in januari 2021 aan in Maastricht als uitwisselingsstudent bij Health Sciences aan de UM.  Zelfs ondanks het feit dat ik midden in deze pandemie en alle beperkingen aankwam, heb ik nooit spijt gehad van mijn beslissing hierheen te komen.

Ik had geen idee wat ik ervan moest verwachten, maar ik deed mee met een online workshop van The InnBetween met de titel ‘(In) Readiness for Resistance’.  We leerden diverse technieken om te ontspannen en kalmeren, emoties als ongerustheid en angst los te laten, en verbondenheid te voelen, niet alleen met onszelf maar ook met anderen om ons heen. Ook al waren we op fysieke afstand, we voelden vertrouwd en verbonden met elkaar, en deelden onze gevoelens in een veilige, liefdevolle en warme omgeving.  

The InnBetween is voor mij een open community, waar ik me welkom en gerespecteerd voel en waar voor me wordt gezorgd. Een van de belangrijkste ervaringen was dat ik zelfs tijdens momenten van wanhoop, als het leek alsof de pandemie nooit meer zou stoppen, ik me niet alleen voelde, maar als onderdeel van een liefhebbende gemeenschap die samen tegenover de uitdagingen van deze moeilijke tijd staat. En ik denk dat we hier samen doorheen kunnen komen.” 
 

Tekst: Margot Krijnen 

Ben je tussen 12 en 25 jaar en zit je met iets? Liefdesverdriet, problemen met je opleiding, eenzaamheid of depressieve klachten, wat het ook is, je vindt bij @ease laagdrempelig en gratis hulp en psychische ondersteuning. Je spreekt met jonge vrijwilligers, volledig anoniem, op de @ease-locatie of via chat. Er wordt niet gevraagd naar je naam, je achtergrond, je opleiding of je leeftijd en er wordt geen dossier opgebouwd. De vrijwilligers met wie je spreekt, zijn allemaal grondig getraind en gecoacht. En er is altijd een team van professionele hulpverleners aanwezig. Advies van @ease: maak je je ergens zorgen over of zit je iets dwars? Kun je er niet met vrienden over praten? Wacht dan niet, maar neem contact op. Je zult zien dat jij beslist niet alleen staat met jouw probleem of vraag. Praten helpt.

Stichting @ease is een initiatief van prof. dr. Thérèse van Amelsvoort (hoogleraar transitiepsychiatrie aan Maastricht UMC+) en dr. Rianne Klaassen (kinder- en jeugdpsychiater bij Levvel (voorheen De Bascule in Amsterdam). @ease is tot stand gekomen met hulp van o.a. Maastricht UMC+, VUmc, zorg- en welzijnsinstellingen en lokale gemeenten. Arbeidsuren van professionals uit verschillende vakgebieden worden via de samenwerkingspartners ingezet om @ease mogelijk te maken.

@ease vindt het erg belangrijk om goed aan te sluiten bij wat jongeren willen. Daarom maakt wetenschappelijk onderzoek deel uit van @ease. Sophie Leijdesdorff is psycholoog, promovenda van Maastricht University en vaste onderzoeker bij @ease en vertelt er in deze vlog meer over. Ze publiceerde onlangs een wetenschappelijk artikel over haar eerste bevindingen. Dat artikel lees je hier: Full article: Burden of mental health problems: quality of life and cost-of-illness in youth consulting Dutch walk-in youth health centres (tandfonline.com). Ze zal op 9 april haar proefschrift verdedigen aan de Universiteit Maastricht.

Tekst: Margot Krijnen

In juni 2020 verspreidde de organisatie Caring Universities een vragenlijst onder alle studenten van vier universiteiten (Vrije Universiteit Amsterdam, Universiteit Leiden, Universiteit Utrecht en UM) om hun mentale gezondheid in kaart te brengen en hun tools aan te bieden om daar zelf mee aan de slag te gaan.. In januari 2021 is deze vragenlijst opnieuw verzonden, nu naar alle studenten die verleden jaar niet gereageerd hadden en naar alle nieuwe eerstejaars. In de vragenlijst werd ook het thema eenzaamheid aangeboord. Voor de Universiteit Maastricht met de volgende resultaten, gebaseerd op de respons van circa 1800 UM-studenten: in 2020 gaf 32.7% van de studenten aan vaak tot zeer vaak eenzaam te zijn. In 2021 is dit 36.7%, meer dan 1 op de 3 studenten, en een toename van 10%. 27.3% van deze eenzaamheidsgevoelens worden zowel in de eerste als in de tweede vragenronde omschreven als ernstig tot zeer ernstig.

Net als haar collega’s verwachtte Liesbeth Mouha, projectleider Student Wellbeing en coördinator van de Wellbeing Movement (WBM) aan de UM, een toestroom van studenten bij de aanvang van de coronacrisis. Die kwam er niet: “Wat wij wel merken, is dat de klachten die studenten al voor de pandemie hadden, versterkt zijn. Waren ze al eenzaam, dan zijn ze dat nu nog meer. Hadden ze al depressieve klachten of gevoelens van angst, dan zijn die nu nog zwaarder.”

Het zijn moeilijke tijden voor ons sociale leven. Ook voor onze studenten, die zich het leven in een andere stad, of zelfs een ander land, zó anders hadden voorgesteld. Alleen op een kamer zitten en deels online onderwijs volgen kan tot eenzaamheid leiden en op den duur zelfs tot somberheid en angst. In deze bundel verhalen steken we onze studenten een hart onder de riem met adviezen, een luisterend oor en activiteiten die wél nog mogelijk zijn. Ook voor niet-studenten zijn de verhalen interessant, want ze geven inzicht in de leefwereld van onze jongeren.

Lees hieronder het interview rondom eenzaamheid met psychiater Suzanne van Bronswijk of klik door naar initiatieven tegen eenzaamheid van onder meer: The Wellbeing Movement, @ease, de Innbetween en de Universiteitsbiblotheek.

We hebben er allemaal weleens last van in deze moeilijke tijd, eenzaamheid. We kunnen onze vrienden en familie niet zo vaak zien als we willen, onderwijsbijeenkomsten en werk zijn vrijwel helemaal online, het sporten met anderen is weggevallen, een pilsje in de kroeg is niet meer mogelijk. Kortom, we missen onze normale sociale contacten. Maar wat is eenzaamheid precies en nog belangrijker, wat kunnen we ertegen doen? Suzanne van Bronswijk, psychiater aan het MUMC+ en universitair docent bij FPN, kan ons daar iets over vertellen: “Eenzaamheid is een subjectieve ervaring. Ook al ziet de omgeving je als een sociale persoon met veel vrienden, dan nog kun jij je eenzaam voelen. Het gaat hierbij vaak niet om de hoeveelheid vrienden die je hebt, maar om de kwaliteit van je sociale relaties. Je bent eenzaam als jij voelt dat je eenzaam bent. Dat is niet iets wat iemand anders voor jou kan bepalen.”

Recente onderzoeken, o.a. van Caring Universities, laten zien dat eenzaamheid, depressieve gedachten en angstklachten onder jongeren tijdens de pandemie zijn toegenomen. Ook Suzanne van Bronswijk hoort dat in gesprekken met haar studenten: “Gelukkig zijn de contacten met studenten via Zoom goed te doen. Studenten zijn vaak heel open en durven zich ook online kwetsbaar op te stellen. Ik vraag regelmatig in onderwijssessies aan de hele groep naar hun ervaringen in deze tijd: ‘We moeten allemaal iets inleveren, voelen daar allemaal de gevolgen van. Hoe ervaar jij dat?’ Soms krijg ik dan terug dat ze minder gemotiveerd zijn en last hebben van depressieve gevoelens en angstklachten. Daarnaast blijf ik vaak ‘hangen’ aan het eind van een online onderwijssessie voor studenten die er behoefte aan hebben even door te praten. Soms zijn dat maar vijf minuten, maar het is voldoende. Studenten maken daar regelmatig gebruik van. En als een student afwezig is bij een online sessie, stuur ik een persoonlijke mail: je was er niet bij, waarom niet? Kom je volgende keer wel weer? Zo houd ik een vinger aan de pols, ook in deze moeilijke tijd waarin ik ze niet persoonlijk kan ontmoeten.”

Daarvoor zijn verschillende risicofactoren aan te wijzen en vaak is er sprake van een combinatie van deze factoren. Een paar voorbeelden:  

• Je hebt een beperkt sociaal netwerk
  Goede sociale contacten verminderen eenzaamheid. Maar onthoud, ‘hoe meer contacten hoe beter' gaat niet op voor minder eenzaamheid. Heb je goed contact met vier of vijf personen, dan beschermt dat je waarschijnlijk voldoende tegen eenzaamheid.
• Er is een belangrijke sociale relatie weggevallen
  Je bent je partner kwijt, een van je ouders is overleden, of je bent in een nieuwe stad gaan wonen om te studeren en je hebt je oude leven achtergelaten. Dergelijke ervaringen kunnen de kans op eenzaamheid verhogen.  
• Persoonlijke kenmerken
  Je bent niet heel sterk in sociale vaardigheden, je hebt een negatief zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen, of je ervaart gevoelens van sociale angst en sterke verlegenheid.

Er worden verschillende methoden ingezet om eenzaamheid te bestrijden. Een daarvan is het verbeteren van sociale vaardigheden. Daarnaast kan worden gewerkt aan het vergroten van het sociale netwerk en het vergroten van de mogelijkheid om sociale contacten op te doen, denk bijvoorbeeld aan het organiseren van evenementen. Ten slotte zijn er interventies die inzetten op het bestrijden van niet-helpende gedachten. Wat zijn dat? Van Bronswijk: “Niet-helpende gedachten gaan over sociale situaties. Als je niet-helpende gedachten hebt, zie je de sociale wereld vaak als bedreigend en heb je een negatievere kijk op anderen. Deze negatieve verwachtingen zorgen ervoor dat je je ook negatiever gaat gedragen tegenover anderen. Gevolg is dan dat je de anderen die je zo hard nodig hebt onopzettelijk ook van je afduwt. Hierdoor ga je jezelf op termijn als een slachtoffer van je sociale leven zien, in plaats van actieve speler in de sociale interactie. Je komt dan in een negatieve cirkel die moeilijk te doorbreken is. Niet-helpende gedachten over anderen kunnen bijvoorbeeld worden opgeroepen als je nare dingen op het nieuws ziet of wanneer je een vriend of vriendin slecht kunt bereiken. Voorbeelden van negatieve gedachten over anderen zijn: ‘mensen zijn niet te vertrouwen, iedereen laat mij altijd in de steek of zij zijn altijd samen en ik ben altijd alleen’. Probeer daar positieve gedachten tegenover te stellen, beperk het volgen van berichten die je negatief stemmen. Lukt je dat niet in je eentje, ga dan met iemand praten.”

Voel je je eenzaam? Dan heeft Suzanne van Bronswijk enkele adviezen voor je: “Neem je gevoel serieus en probeer het volgende:

• Breng voor jezelf in kaart wat eenzaamheid voor jou betekent: gaat het om de hoeveelheid sociale contacten in je leven, of de kwaliteit ervan? Gaat het over het wel of niet hebben van een partner of het wel/of niet behoren tot een groep?
• Maak een schema voor jezelf waarin je activiteiten plant die een goed gevoel geven en betekenisvol zijn. Zorg dat je elke dag dit soort activiteiten plant.
• Kijk naar niet-helpende gedachten over jouw sociale wereld. Merk je dat de nieuwsberichten jouw negatieve kijk wat versterken, zorg er dan voor dat je niet constant het nieuws kijkt. Probeer niet te veel in te vullen van anderen. Kom je hier niet uit? Ga dan praten met een psycholoog. Die kan je helpen uit de negatieve spiraal te komen.
• Trek aan de bel als je merkt dat eenzaamheid overgaat in psychische klachten, zoals depressieve gevoelens en angst.

Onder andere de studentenpsychologen hebben enorm veel ervaring met jouw problemen en kunnen je absoluut helpen. Ze zijn ook nu online heel toegankelijk. Aarzel vooral niet om met iemand te gaan praten. Denk niet ‘het komt wel in orde’ als je voelt dat je klachten erger worden. Iedereen heeft af en toe een luisterend oor nodig, dat geldt zeker voor deze moeilijke tijd.”

Tekst: Margot Krijnen

Meer lezen over eenzaamheid? Of op zoek naar tips en adviezen om eenzaamheid aan te pakken? Hier lees je meer over (sociale) activiteiten die wel nog mogelijk zijn of vind je initiatieven die een luisterend oor kunnen bieden. 

Tot ons verdriet, is onze oud-collega Hans van Mierlo dit weekend op 67-jarige leeftijd onverwacht overleden. Van 1987 tot zijn emeritaat in 2020 was Hans verbonden aan het departement Micro-economie en Economie van de Publieke Sector, voorheen Algemene Economie, van de UM School of Business and Economics. De kroon op zijn loopbaan was de benoeming tot bijzonder hoogleraar Openbare Financiën in 2000, waar hij enorm trots op was.

Het onderwijs was zijn grote passie. Hij stond aan de wieg van de bachelor- en masteropleiding Fiscale Economie en is daar decennialang hét gezicht van geweest. Zijn deur stond altijd open voor iedereen, maar zeker voor de studenten die hem heel erg waardeerden. Al was zijn archief zó groot, dat je wel goed moest kijken waar hij was tussen alle stapels boeken, tijdschriften, en scripties.

Niet alleen voor het onderwijs, maar ook bestuurlijk heeft hij zich altijd met hart en ziel ingezet voor de faculteit. Als voorzitter van de Onderwijs- en Examencommissie, binnen de opleidingscommissies Fiscale Economie en Fiscaal Recht, en in heel veel andere grotere en kleinere commissies deed hij vasthoudend en consciëntieus zijn werk. Zijn werk was zijn leven en niemand deed vergeefs een beroep op hem. Hans kende iedereen en iedereen kende Hans. Dat gold niet alleen voor SBE, het gold voor de hele UM. Al voor de term interdisciplinariteit opgang deed, werkte Hans enthousiast samen met politicologen, sociologen en juristen.

Buiten de universiteit deed hij met evenveel hartstocht mee aan regionale en nationale debatten over het organiseren en functioneren van de overheid. Ook droeg hij als expert in de Openbare Financiën en Bestuurskunde bij aan verschillende Oost-Europa missies van de EU en de WereldBank, in de periode na de val van de Berlijnse Muur.

Hans was een temperamentvol, bevlogen en betrokken mens, een positivo. Hij was oprecht geïnteresseerd in de mensen om hem heen, informeerde hoe het met ze ging en onthield dat ook, hij was een mensen-mens. Daarnaast was Hans een levensgenieter die hield van een goed glas wijn en een dikke sigaar, en vooral van een goed gesprek. Zijn temperament kon weleens tot botsingen leiden, maar door zijn enthousiasme en coöperatieve houding kon niemand echt boos op hem blijven.

Een herseninfarct in 2006 was voor hem geen reden om het rustiger aan te doen. Hans deed er alles aan om weer volledig terug te komen en slaagde daar ook in, al bleef zijn gezondheid de laatste jaren beperkingen opleggen. Met lichte tegenzin ging hij pas een paar maanden geleden met emeritaat, maar pas nadat hij de toezegging had gekregen dat hij nog een mooi afscheidscollege met aansluitend feest kon geven in juli 2021. Helaas heeft dat niet zo mogen zijn. We verliezen in Hans een unieke, betrokken en warme collega. Hij heeft veel voor onze universiteit, zijn collega’s en studenten betekend. Kennisoverdracht stond in zijn academisch leven centraal. De School of Business and Economics en de UM zijn Hans veel dank verschuldigd voor al zijn werk voor de faculteit. We wensen zijn vrouw en familie veel sterkte bij dit afscheid.

Correspondentieadres:
Uitvaartzorg Hans Raaijmakers
t.a.v. familie Van Mierlo
Emopad 56, 5663 PB Geldrop

Persoonlijk afscheid nemen van Hans is mogelijk op vrijdag 29 januari tussen 15.00 en 16.00 uur in Uitvaarthuis Hans Raaijmakers, Emopad 56, Geldrop.

De eucharistieviering waarin afscheid wordt genomen van Hans vindt in besloten kring plaats op zaterdag 30 januari om 10.30 uur in de H. Brigidakerk in Geldrop. De eucharistieviering is online en rechtstreeks te volgen via www.memori.nl/hans-van-mierlo. Op deze memori-pagina kunt u ook een condoleance of herinnering aan Hans achterlaten.

Op 29 januari 2021 had de Universiteit Maastricht (UM) graag haar 45e verjaardag gevierd met een traditionele Dies Natalis-viering in de Sint Janskerk. Vanwege de verlengde lockdown moesten die plannen drastisch aangepast worden.

De uitreiking van het eredoctoraat aan prof. dr. Jaap van Dissel, evenals de uitreiking van de andere prijzen, is verplaatst naar de Opening Academisch Jaar, op maandag 30 augustus 2021. Om toch stil te staan bij de 45e verjaardag van de universiteit, hield rector Rianne Letschert een korte toespraak vanuit de Sint Janskerk.