Onderzoek
MOSaR wil het onderzoek op het terrein van de Nederlandse rechtsorde bundelen, intensiveren en beter zichtbaar maken. We streven naar een hoogwaardige Nederlandse onderzoekscultuur met een duidelijk Maastrichtse signatuur: probleem-georiënteerd, rechtsgebiedoverstijgend en maatschappijgericht.
Het onderzoek binnen MOSaR neemt de alsmaar veranderende rol van het recht in de Nederlandse samenleving als vertrekpunt. Het valt bijvoorbeeld op dat de scheiding tussen het publieke en private domein diffuser is dan ooit tevoren. Zo heeft de overheid door allerlei ontwikkelingen concurrentie gekregen van maatschappelijke organisaties die de uitkomsten van politiek-democratische besluitvorming via de rechter ter discussie stellen. Na diverse grote systeemaffaires, zoals het aardgasdossier, de kinderopvangtoeslagaffaire en de stikstofcrisis, heeft de Nederlandse rechtsorde zich ook minder robuust getoond dan sommigen verwachtten. De rechtsstaat zelf en de rechtsstatelijke cultuur zijn in het geding. MOSaR neemt deze ontwikkelingen mee in zijn onderzoek.
Daarnaast zijn de oude en vaste privaatrechtelijke begrippen zoals ‘eigendom’ niet langer een vanzelfsprekendheid. Mondialisering, klimaattransitie, digitalisering en complexe vraagstukken met betrekking tot schaarste binnen de fysieke leefomgeving doen de vraag rijzen naar een heroriëntatie van vertrouwde begrippen.
Bovenstaande ontwikkelingen raken kernthema’s van het publiekrecht en het privaatrecht. Nieuwe rechtsbeginselen worden ontsloten, bestaande instituties en rechten krijgen een nieuwe waardering, en de grenzen tussen de hoofdgebieden van het recht veranderen. De rechtswetenschap is niet in staat om alle ingrijpende maatschappelijke veranderingen juridisch te waarderen zonder een grondige analyse vanuit het recht als integraal systeem. De normatief-dogmatische invalshoek in het onderzoek is onmisbaar om de autonome kracht van het recht toekomstgericht te maken. Het juridisch onderzoek moet zich concreet richten op de Nederlandse rechtsorde, de ontwikkeling van het recht begeleiden en oplossingen vinden voor maatschappelijke vraagstukken.
Onze onderzoeksthema's*
Publieke macht: herijking van de verhoudingen tussen overheid en maatschappij
Het onderzoek binnen dit thema richt zich op hoe we publieke waarden zoals democratie, legaliteit en vertrouwen kunnen borgen tussen rechtssubjecten in een veranderend juridisch krachtenveld. De centrale vragen zijn in hoeverre de overheid de publieke macht nog exclusief uitoefent in de vorm van publiek gezag, hoe we de verschuivingen daarin moeten waarderen en hoe we deze kunnen borgen.
Duurzaamheid en veranderende privaatrechtelijke instituties
Dit thema plaatst, tegen de achtergrond van urgente maatschappelijke opgaven op het gebied van duurzaamheid en ruimtegebruik, de vraag naar de herijking van het eigendomsrecht centraal.
Het recht als toekomstgericht systeem: maatschappelijke relevantie en verankering
Het derde thema gaat over het normatief-dogmatische onderzoek als (onmisbaar) onderdeel van de rechtswetenschap. Binnen dit thema richt MOSaR zich op begripsvorming, het waarborgen van de consistentie van het juridisch systeem en een kritische reflectie op de werking van het recht in een dynamische realiteit.
MOSaR kan niet los worden gezien van de rijke traditie van het Europese en internationale onderzoek en het succes van de European Law School. MOSaR streeft (mede) naar een ontsluiting van dit onderzoek voor de Nederlandse rechtsorde. Te wijzen valt op de grote expertisebehoefte die de Nederlandse rechtsorde heeft op het terrein van het Unierecht en de rechtsvergelijking.
*Deze thema’s zijn niet begrenzend; ook buiten deze thema’s is er ‘vrije’ ruimte voor onderzoek naar specifieke onderwerpen die raken aan de missie van het onderzoekscentrum.
Publicaties
Ga voor een volledig overzicht van ons onderzoek naar Pure.