Het is wellicht wat eigenaardig reflecties over de rol van de EU op het terrein van de volksgezondheid, en de huidige corona-crisis in het bijzonder, te beginnen in 1952, maar toch doe ik het. In december van dat jaar organiseerde de Franse regering een conferentie in Parijs waaraan vertegenwoordigers van tal van staten, waaronder de zes EGKS-lidstaten, deelnamen. Onderwerp op de agenda: de mogelijke oprichting van Europese Gezondsheidsgemeenschap.

Nu het fysiek lastig is voor Kamerleden om samen te vergaderen en dat zelfs bijna wordt ontraden, komt de vraag op: moeten Kamerleden niet gewoon vanuit huis digitaal de presentielijst kunnen tekenen? Het voor plenaire vergaderingen grondwettelijk vereiste quorum (76 leden in de Tweede Kamer en 38 leden in de Eerste Kamer) is dan immers makkelijker te bereiken.

Tijdens de financiële crisis was Nederland, mede in de persoon van Jeroen Dijsselbloem als voorzitter toen van de Eurogroep, één van de voorstanders van een strenge benadering van landen in financiële nood. Financiële hulp mocht alleen bij uiterste nood en met en na strenge hervormingen. Rutte sprak destijds tijdens de verkiezingen die later zouden leiden tot Rutte 2 (VVD en PvdA) uit dat er geen verdere steun naar Griekenland zou gaan. Wat daarna trouwens wel gebeurde.

Thuis werken en enig veldwerk doen. Het is me een genoegen om tijdens de lunchpauze of in de avond de grens op te zoeken en te bewandelen, want ik wil weten hoe onze zuiderburen de grens hebben afgezet. De Nederlands-Belgische grens is zo’n 300 meter van mij vandaan. Pas onlangs realiseerde ik me dat mijn vader die grens ooit bewaakte, in de zestiger jaren als lid van de Koninklijke Marechaussee. Door de Europese eenwording werd de grens steeds minder zichtbaar, tot het coronavirus toesloeg. Zonder vignet voor woonwerkverkeer mag je niet meer passeren over de hoofdwegen. Met de auto over de vele sluipwegen gaat niet door de roadblocks en hekken die overal geplaatst zijn. Met de fiets of te voet kan, soms met enige moeite, maar mag niet. Geen Nederlandse politieagent te zien, wel veel Belgische agenten. Ze handhaven de regels die de laatste weken telkens verscherpt zijn.

In de schaduw van de maatregelen ter bestrijding van het Corona-virus lijkt een nieuwe euro-crisis in de maak. Terwijl Nederland en Duitsland grote economische steunpakketten hebben aangekondigd, heeft Italië ‘slechts’ 25 miljard aan extra maatregelen aangekondigd.

Grensoverschrijdende niet-coördinatie

Gisteren was ik in Maastricht bij de Belgische grens die niet meer dan 1 kilometer achter mijn huis ligt. Ik wilde het met mijn eigen ogen zien: de grens werd gesloten. De Belgische regering heeft barrières opgeworpen om te voorkomen dat we het land binnenkomen. Bij ITEM werken we al vijf jaar aan het verminderen van de bestaande juridische en fiscale problemen in onze grensoverschrijdende Euregio. En nu is de grens gesloten. De weg is afgesloten. Dit is natuurlijk het tegenovergestelde van een succesvolle Euregionale integratie.

Het coronavirus lijkt zich als een olievlek over Nederland te verspreiden. Het kabinet heeft inmiddels drastische maatregelen genomen om verspreiding van het virus tegen te gaan. Scholen en kinderdagverblijven dienen voorlopig hun deuren te sluiten. Datzelfde geldt voor eet- en drinkgelegenheden, sport- en fitnessclubs. Met de uitbraak van het coronavirus is ook het aantal bedrijven dat een beroep doet op de regeling Werktijdverkorting in korte tijd explosief gestegen. Afgelopen dinsdagavond kondigde het kabinet een pakket steunmaatregelen aan om banen en inkomens te beschermen. De Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW) is daar een van.

Met het heersende Coronavirus (COVID-19) wordt aangeraden om zoveel mogelijk vanuit huis te werken. Voor grensarbeiders kan thuis werken echter nadelig uitpakken. Dit komt omdat ze dan van de een op de andere dag in een ander land werken. Internationale en Europese regels omtrent de coördinatie van belasting- en socialezekerheidsregels bij grensoverschrijdend werken kunnen door het thuiswerken worden beïnvloed. Dit brengt voor zowel werknemers als werkgevers een hoop onduidelijkheid met zich mee. Omdat thuiswerken voor veel beroepen steeds vanzelfsprekender wordt, heeft de Nederlandse staatssecretaris van Financiën net voorgesteld met een regeling te komen voor grensarbeiders. In deze blog leggen we uit hoe de situatie wat betreft sociale zekerheid en belastingen nu is, en of het voorstel van de Nederlandse regeling voldoende is.

Afgelopen november heeft de Europese Commissie (EC) Nederland een advies gestuurd waarin staat dat Nederland haar belastingregels moet aanpassen. De huidige regels belemmeren namelijk dat pensioen dat in Nederland is opgebouwd kan worden meegenomen als je naar het buitenland verhuist. De zogenoemde grensoverschrijdende waardeoverdracht van pensioen legt de discussie bloot tussen Europese vrijheden en fiscale autonomie. Het kabinet wijst namelijk de Europese inmenging in belastingen en pensioenen af, terwijl het hierdoor de vrijheid van verkeer in de EU moeilijker maakt. Daardoor loopt het kabinet nu het risico dat de EC een zaak aanspant bij het Europese Hof van Justitie. Hoe het zo ver gekomen is lees je in deze blog.

Verslag wordt gedaan van de bezoeken aan de facultaire groepen. Daarnaast volgt een overzicht van enkele hoogtepunten in de voorbije weken.