Eerder heeft ITEM al geschreven over de mobiliteitsbeperkende quarantaine-maatregelen omwille van het voorkomen van COVID-19-besmettingen. Beleid is zo ingericht om met name de mobiliteit over de landsgrenzen te beperken tot het minimum, met het wintersportseizoen in het achterhoofd. Doel en middel zijn echter niet altijd gelijk aan elkaar, hetgeen ten kosten kan gaan van het dagdagelijkse leven in de grensregio's. Er bestaan echter voorbeelden hoe het wel kan, zoals deze blog beschrijft.

Over het feit dat Vlaanderen en Nederland een gemeenschappelijke taal bezigen is al veel gezegd en geschreven. Toegegeven, het Nederlands zoals gebruikt in Nederland en Vlaanderen is niet identiek en klinkt niet gelijk, maar desalniettemin kan er niet worden ontkend dat de taal van beide landen dezelfde is. Omwille van deze verenigende factor kan de vraag worden gesteld of België en Nederland niet meer inspanningen kunnen doen om de Nederlandse taal te promoten.

Sinds de verkiezingen van 26 mei 2019 voor een nieuwe Belgische federale regering zijn intensieve onderhandelingen gevoerd en diverse mogelijke coalities verkend.¹ Uiteindelijk is het de Vivaldi-coalitie² op 30 september 2020 gelukt om een nieuwe Belgische federale regering te formeren.³ Deze bijdrage onderzoekt hoeveel muziek het regeerakkoord⁴ van de Vivaldi-coalitie daadwerkelijk bezit als het gaat om de effecten voor de Belgische grensregio’s. Hoewel thans nog niet alle details bekend zijn, staat reeds vast dat België de komende jaren diverse hervormingen staan te wachten.

In deze bijdrage zijn de – door de auteur van deze bijdrage van commentaar voorziene – beleidsinitiatieven opgenomen die grensoverschrijdende gevolgen zouden kunnen hebben. Specifiek staan in deze bijdrage de beleidsinitiatieven centraal die betrekking hebben op de grensoverschrijdende gezondheidszorg en het sociaal-, fiscaal- en klimaatbeleid.⁵

Na 493 dagen van intensieve onderhandelen kent België een nieuwe federale regering¹  Het grootste bedrag dat voor het nieuwe beleid is vrijgemaakt wordt geïnvesteerd in het sociaal beleid, namelijk 2,3 miljard euro van de in totaal 3,2 miljard euro. De doelstelling van de federale regering is om de sociale zekerheid te beschermen en de financiering op lange termijn veilig te stellen. Dientengevolge wordt zowel het stelsel van de sociale zekerheid als het pensioenstelsel de komende jaren flink gemoderniseerd. Deze bijdrage analyseert het sociaal beleid waarbij duidelijk wordt dat de eerste pensioenpijler – het wettelijk pensioen – wordt verstevigd en de tweede pensioenpijler – het werkgeverspensioen – wordt uitgebreid.²

Er liggen bij de komende Tweede Kamerverkiezingen waarschijnlijk zeven voorstellen tot Grondwetsherziening voor. Van vijf is dat al zeker en twee voorstellen liggen bij de Eerste Kamer. Die zullen naar verwachting voor maart 2021 zijn afgehandeld en hebben ook beide kans te worden aangenomen. 

Blijvende disproportionele gevolgen voor het dagelijkse leven in de grensregio

Met het circuleren van het Coronavirus worden door regeringen ingezet op het inperken van de mobiliteit van personen. Thuisblijven en het beperken van niet-noodzakelijke reizen en bezoeken is een veelvuldig ingezet en succesvol recept tegen de oplaaiende Coronabesmettingen. Daartoe wordt ook het grensverkeer aan banden gelegd. Hierbij wordt reisadvies uitgevaardigd en zijn quarantaineregels ingesteld. Recentelijk is het Nederlands beleid hierin gewijzigd, echter onvoldoende zoals deze blog beschrijft.

“Onrechtmatig is meer dan onwetmatig”: met deze raadselachtige woorden in hun oren lopen rechtenstudenten in Nederland ergens tijdens hun eerste studiejaar de collegezaal uit. Van Maastricht tot Groningen heeft de hoogleraar in kwestie net benadrukt hoe belangrijk dit wel niet is. Dit heeft te maken met een zaak uit 1919 tussen Lindenbaum/Cohen, die van het grootste belang is geweest voor de rechtsontwikkeling.

In het ongevraagde advies van de Raad van State over ministeriële verantwoordelijkheid komt de Eerste Kamer niet voor (al mochten Eerste Kamerleden wel meedenken). Daar is iets voor te zeggen, al is er op voor die Kamer toch wel een rol weggelegd. Die is evenewel deels 'sluimerend'. De Eerste Kamer heeft het recht op inlichtingen, met zowel de mogelijkheid tot het stellen van vragen, het recht van interpellatie als het enquëterecht. Van al die rechten maakt zij echter op relatief bescheiden wijze gebruik, zeker in vergelijking tot de Tweede Kamer.

De Raad van State is een geheimzinnig genootschap, waarvan adviezen raadselachtig tot stand komen, waarvan onduidelijk is waarom iemand er lid van wordt, waar Kamerleden geen kritiek op hebben omdat ze hopen er later zelf lid van te worden, waar advisering en rechtspraak door elkaar lopen en waarin belangenverstrengeling op de loer ligt. Het zijn - niet eens alle - bezwaren die in een artikel in Vrij Nederland tegen ons 'belangrijkste adviesorgaan' worden aangevoerd. Daar zijn de nodige kanttekeningen bij te plaatsen.

De Tweede en Eerste Kamer reageerden niet op dezelfde wijze op de beperkingen die de coronacrisis aan het vergaderen oplegde. Pas in de loop van april groeide in de Tweede Kamer het ongemak over de deels zelf opgelegde beperkingen. De Eerste Kamer was toen al meer bezig met de vraag: 'hoe kunnen we weer zo veel mogelijk doen'? De vraag kan zelfs worden gesteld of de Tweede Kamer niet te veel uitging van de onmogelijkheden, in plaats van te streven naar 'zo veel als mogelijk'.