MCICM Onderzoek

Klassieke muziek heeft als kunstvorm altijd gereflecteerd op en gecommuniceerd met de maatschappelijke context waarin ze zich ontwikkelde. Wat betekent dit voor de klassieke muziek van de 21e eeuw? Welke invloed heeft de nadruk op ervaringen in wat wel de ’belevingssamenleving’ wordt genoemd op de praktijk van klassieke muziek? En hoe kunnen instellingen en opleidingen voor klassieke muziek zich middels praktische experimenten verbinden met sociale innovatie en regionale ontwikkeling?

Het MCICM is van plan deze vragen niet in een vacuüm te bestuderen, maar door zich in de Euregio te positioneren. Deze regio wordt gekenmerkt door een spanning tussen de ambitie om een ​​internationaal georiënteerde kennisregio te zijn en de wens van velen om de culturele identiteit van steden en regio's opnieuw te ontdekken en te koesteren. Deze spanning biedt mogelijkheden om te experimenteren met ontmoetingen tussen muzikale werelden, tussen mensen met verschillende achtergronden en met de rol die het symfonieorkest hierin zou kunnen spelen. Om deze experimenten te organiseren, baseert het MCICM zich niet alleen op academisch onderzoek in de sociale en geesteswetenschappen, maar ook op ontwerponderzoek en artistiek onderzoek. Deze aanpak resoneert met wat 'embedded humanities' wordt genoemd, onderzoek naar geesteswetenschappen dat mede evolueert met praktische problemen.

Klassieke muziek heeft zich altijd vernieuwd, maar de  enscenering van deze kunstvorm in concertzalen voor aandachtige luisteraars bleef min of meer ongewijzigd sinds de negentiende eeuw. Meer dan in andere kunstvormen, lijkt de luisteraar naar klassieke muziek passief. Deze luisterpraktijk wordt vaak aangemerkt als een reden voor de afnemende belangstelling voor klassieke muziekconcerten. Hoe kunnen we de manieren waarop het publiek deelneemt aan klassieke muziek onderzoeken en innoveren? Recente onderzoeken en experimenten in publieksontwikkeling en -participatie richten zich bijvoorbeeld op digitale technologieën om de kwaliteit van de concertervaring te vergroten. Recent onderzoek naar culturele participatie suggereert dat nieuwe technologische bemiddelingen van klassieke muziekconcerten niet automatisch leiden tot de ontwikkeling van de culturele competenties die het publiek in staat stellen om betekenis te geven aan klassieke muziek en deze muziek te relateren aan hun eigen situatie. Deze onderzoekslijn sluit aan bij onderzoek binnen het wetenschaps- en techniekonderzoek (STS) dat zich richt op praktijken van 'participatie'. Binnen deze onderzoekslijn zal daarnaast gewerkt worden aan een database met initiatieven van orkesten en muziekinstellingen die hun muziek op een innovatieve manier presenteren.

Symfonieorkesten zijn instellingen van culturele reproductie. Ze dragen zorg voor ons klinkende verleden. Maar de betekenis en het belang van dit erfgoed staan niet langer buiten kijf staan. Wie klassieke muziek op nieuwe manieren relevant wil maken in 21e eeuwse samenlevingen moet zich afvragen hoe de canon ‘gebruikt’ kan worden op nieuwe manieren, dat wil zeggen gerelateerd aan nieuwe contexten. Deze onderzoekslijn sluit aan bij onderzoek naar behoud van erfgoed en het creëren van nieuwe strategieën voor toegang tot erfgoed. Innovatieve culturele dynamiek evolueert vaak rond nieuwe presentaties en ‘re-enactments’ het verleden. Hoe kan de innovatie van symfonische klassieke muziek verbonden zijn met de herontdekking van muzikale culturen uit het verleden? Centraal in deze onderzoekslijn staat de notie van bewerking als een kernstrategie in culturele reproductie.