Jeroen Hendriks: eerste hoogleraar Verplegingswetenschappen in het MUMC+ sinds lange tijd

Even terug naar waar zijn carrière begon.  Na zijn opleiding HBO-V in Sittard belandde Hendriks in Maastricht op de afdeling chirurgie, want hier kon hij in deeltijd ook nog Gezondheidswetenschappen studeren. Vervolgens begeleidde hij in het Hart+Vaat Centrum van het MUMC+ de ontwikkeling van zorgpaden en de rol van verpleegkundigen. Daar ontmoette hij cardioloog Robert Tieleman, met wie hij het idee uitwerkte om verpleegkundigen in te zetten in de poliklinische patiëntenzorg. “We vatten samen het plan op om de zorg voor patiënten met boezemfibrilleren – ook wel atriumfibrilleren of AF – te herontwerpen. Onder Tielemans supervisie zag ik zelfstandig patiënten tijdens het spreekuur. Dat was echt een nieuwe, revolutionaire vorm van samenwerking bij deze patiëntencategorie. Educatie en begeleiding van patiënten waren cruciaal, en dit was mogelijk dankzij een interdisciplinair team van arts en verpleegkundigen. Het was voor mij echt training-on-the-job. Zo begon in Maastricht de pilot voor een atriumfibrilleren-polikliniek (AF-poli), gerund door een interdisciplinair team van arts en verpleegkundigen.”

“Zorg verlenen als verpleegkundige in een interdisciplinair team is effectief. Zeker als je ook nog het dialect van de patiënt spreekt, zo heb ik meermaals ervaren. Mensen voelen zich dan meer op hun gemak en je kunt de tijd voor ze nemen.” En het werkte: bij patiënten uit Jeroens pilotgroep werden de richtlijnen voor behandeling en het verbeteren van hun levensstijl beter gevolgd dan degenen in de reguliere zorg die alleen bij de cardioloog kwamen. “Intensieve samenwerking tussen cardiologen, verpleegkundigen en patiënten maakt echt het verschil. Om dat wetenschappelijk aan te tonen voerde ik, voor mijn promotieonderzoek, een gerandomiseerd onderzoek uit met ruim 700 patiënten. Daaruit bleek een significante vermindering van cardiovasculaire ziekenhuisopnames en sterfte. Mijn onderzoek toonde zó duidelijk de meerwaarde van de geïntegreerde zorgaanpak aan, dat ik de resultaten in 2011 mocht presenteren in Amerika. De presentatie werd volledig in stijl van integrated care en dus van de AF-poli gedaan: door de cardioloog en verpleegkunde sámen. Zo’n duo-presentatie vonden ze daar heel opmerkelijk. Maar samen deze presentatie geven was natuurlijk het ultieme voorbeeld van onze geïntegreerde zorg.”

Jeroen houdt wel van een beetje avontuur. Voor zijn postdoc verhuisde hij voor een jaar naar Zweden. In die tijd werd hij uitgenodigd een keynote lezing te verzorgen in Brisbane, Australië. Tijdens deze presentatie raakte een Australische cardioloog geïnteresseerd in Jeroens promotieonderzoek. Er waren raakvlakken met zijn eigen onderzoek en daarop volgde een samenwerking “Het plan was om een jaar naar Adelaide te gaan, maar het werden er uiteindelijk tien.” Jeroen werkte er als klinisch onderzoeker en later als hoogleraar Cardiovascular Nursing. “Australië is prachtig en ik heb er een hele mooie tijd gehad, maar Limburg bleef toch ook trekken. Als ik beelden zag van de opening van het carnavalsseizoen in Limburg of van de Venlose Zoepkoel, dan knaagde er toch iets.” Lachend: “Op 11-11-2024 startte ik in deze nieuwe functie in Maastricht. Symbolisch, hè?”

Jeroen heeft een duidelijke missie. “Na COVID-19 zagen we veel verpleegkundigen het vak verlaten. Door in te zetten op verdere professionalisering kunnen we het werk interessanter en veelzijdiger te maken. Zo kunnen we mogelijk meer collega’s behouden en hun talenten breder inzetten. Daarbij denk ik aan mogelijkheden voor verpleegkundig en interdisciplinair onderzoek, leiderschap en het samen met andere zorgprofessionals ontwikkelen van beleid. Dan benutten we echt het volledige potentieel van verpleegkundigen. Binnen de AF-poli bijvoorbeeld wordt de zorg stapje voor stapje anders ingericht. Dat is belangrijk, want we zien steeds meer oudere patiënten met complexe zorgbehoeften. Een ablatie of andere behandeling uitvoeren zonder aandacht voor een gezondere levensstijl van de patiënt is vragen om nieuwe problemen. Als de verpleegkundige meer tijd neemt om contact te leggen met de patiënt, dan zie je pas wat een patiënt echt nodig heeft en kun je daarop inspelen."

“De herinrichting van zorgprocessen is een continu proces. In het ziekenhuis krijgt de patiënt intensieve zorg, maar de overdracht naar thuis moet minstens zo goed geregeld zijn. De hartfalenzorg doet dat bijvoorbeeld al lange tijd heel goed: ze verzorgen huisbezoeken bij de patiënt. Samen kunnen we nóg meer bereiken. Veel kleine verbeteringen kunnen het grote idee van echte integrale zorg dichterbij brengen. Daarom heb ik het afgelopen jaar in Maastricht vooral geïnvesteerd in kennismaken. Meelopen met verpleegkundigen aan het bed was zeer waardevol. In mijn gesprekken met collega-verpleegkundigen deelden ze met mij hun ideeën en hoorde ik ook de ervaringen van patiënten."

Gedurende zijn tijd in Australië leidde Jeroen een soort van twee levens: eentje in Limburg en eentje in Adelaide. Voor de periode na zijn oratie belooft Jeroen zichzelf meer creativiteit en ontspanning in zijn leven. “Ondanks mijn afwezigheid bleef ik 33 jaar lang lid van het trommel- en fluiterkorps in mijn geboortedorp Swalmen. Ik speelde destijds dwarsfluit. Het maken van muziek wil ik wel weer oppakken. Daarnaast ben ik een wijnliefhebber, want Adelaide ligt in Zuid-Australië en daar heb je de mooiste wijngebieden… en de lekkerste wijn. Bovendien fiets ik graag. In Adelaide pakte ik het liefst de fiets naar het strand om daar dan lange wandelingen te maken. Dat was ontspannend, maar gaf tegelijkertijd de mogelijkheid om na te denken over mijn werk.” Dan lachend: “Ja inderdaad, ik werk veel, maar dat geeft ook energie! Ik reis nog steeds veel voor mijn werk en voor mijn uitgebreide wereldwijde netwerk. En ik ga regelmatig naar congressen. Mijn partner en ik plakken er dan graag een paar dagen privé aan vast. Maar eerlijk is eerlijk: ik vergeet eerder mijn creditcard dan mijn laptop.” 

• Herontwerpen van het zorgsysteem.
• Academiseren van zorgprofessionals tot meer dan ‘de verpleegkundige’.
• Digitale innovatie ter ondersteuning.
• Internationaal engagement: vanuit zijn eigen internationale netwerk mensen van elkaar laten leren en samenbrengen over grenzen heen.

Dit verhaal is eerder gepubliceerd op de website van Maastricht UMC+.

Vond je dit artikel interessant? Volg ons dan op Instagram en LinkedIn voor meer.