Wat de beginselen en doelstellingen van de Europese integratie betreft, geeft het ITEM-verslag aan op welke punten de grensoverschrijdende arbeidsmobiliteit verbeterd zou kunnen worden. Ten eerste geeft het Dossier over de zogenaamde "90%-regel" een illustratief overzicht (d.w.z. in termen van huisvesting en arbeidsmobiliteit) van de in- en uitstroom van grensarbeiders tussen Nederland en zijn buurlanden. Het vindt geen bewijs voor een effect van de KBB op het aantal buitenlandse werknemers in Nederland, maar wijst op de nog openstaande juridische vragen in dit verband en de verhoogde administratieve lasten voor grensarbeiders.

Gevolgen WNRA & mest fraude

Ten tweede onderstreept het Wnra-Dossier de dringende behoefte aan meer informatie en verduidelijking van de Nederlandse overheid. Het laat zien hoe een fundamentele wetswijziging met betrekking tot de wettelijke arbeidsstatus van bepaalde groepen werknemers op nationaal niveau complexe gevolgen kan hebben voor grensoverschrijdende arbeidssituaties waarin in twee of meer landen wordt gewerkt. Dergelijke gevolgen doen zich vooral voor op het gebied van de sociale zekerheid (inclusief pensioenen), een rechtsgebied dat in grensoverschrijdend verband afhankelijk is van een supranationaal coördinatiekader welk de toepasselijke wetgeving bepaalt. Aangezien een grondige grensoverschrijdende effectenbeoordeling vrijwel ontbrak voordat de wetgeving werd goedgekeurd, zou deze wetswijziging aanzienlijke financiële gevolgen kunnen hebben voor de betrokken grensarbeiders en werkgevers (zoals universiteiten en academische ziekenhuizen), met name diegene gevestigd in grensregio's.

Op het gebied van de duurzame socio-economische ontwikkeling vonden in Europese en andere landen de laatste tijd meerdere protesten en demonstraties plaats veroorzaakt door de overheidsmaatregelen ter bestrijding van de klimaatverandering. Hieruit blijkt de actualiteit van het Studentendossier van dit jaar, welk onderzocht werd door een groep studenten die deelneemt aan het Honours+ programma van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de UM. Dit dossier bevat een ex-post evaluatie van de Europese nitraatrichtlijn uit 1991, die quota vastlegt voor het nitraatgehalte in water en bodem, inclusief het gebruik van mest. De analyse richt zich op de effecten van die richtlijn en mestquota, waarbij wordt gekeken naar de huidige praktijken in de grensoverschrijdende handel in mest en mogelijke fraude aan de Nederlands-Duitse grens, en hoe deze de naleving van de betreffende Europese milieunormen bemoeilijken.

Als laatste, maar daarom niet minder belangrijk, wordt het thema van de grensoverschrijdende samenwerking en de impact op de Euregionale cohesie vanuit verschillende invalshoeken belicht. Het ECBM-Dossier behandelt de voor- en nadelen van een nieuw transnationaal rechtsinstrument ter versterking van de grensoverschrijdende samenwerking. Dit nieuwe mechanisme, dat door de Europese Commissie is voorgesteld, is bedoeld om grensoverschrijdende samenwerkingsprojecten – bijvoorbeeld op het gebied van infrastructuurontwikkeling en diensten van algemeen economisch belang – te bevorderen door een "standaardprocedure" aan te bieden voor het oplossen van grensoverschrijdende belemmeringen. Het voorstel voorziet in (potentieel) slagkrachtig politiek-juridische invloed voor initiatiefnemers van projecten om het uit de weg ruimen van zodanige grensbelemmeringen die het gevolg zijn van -aan weerszijden van een grens- uiteenlopende nationale wetgevingen te versnellen. Deze juridische innovatie zou veel mogelijkheden kunnen bieden om grensoverschrijdende projecten sneller van de grond te krijgen.

Dit wordt aangevuld met een voorlopige beoordeling van de nieuwe INTERREG-verordening 2021-2027 en haar nieuwe doelstelling om 15 % van de programmamiddelen aan ‘Governance’ toe te wijzen. In dit dossier wordt beoordeeld wat ‘Governance’ betekent voor de verschillende stakeholders in de programmagebieden in de Benelux. De aandacht gaat vooral uit naar de verwachtingen over de wijze waarop dit van invloed kan zijn op de uitvoering van het programma en de reikwijdte ervan kan veranderen, in het bijzonder met het oog op het duurzamer maken van de grensoverschrijdende samenwerkingsstructuren. Een mogelijke interessante bestemming voor dergelijke gerichte financiering is om grensoverschrijdende gegevens structureel beschikbaar te stellen, zoals wordt bepleit in het Dossier over grensoverschrijdend monitoring. Dit dossier problematiseert hoe het verzamelen van gegevens zich op het nationale niveau concentreert en vaak eindigt aan de grens. Het wordt verder onderzocht hoe het structurele verzamelen van grensoverschrijdende statistieken mogelijk gemaakt kan worden, met inbegrip van de oprichting van een transnationaal netwerk voor de coördinatie ervan op EU-niveau.