Het Regionaal Transitieplatform
Het onlangs gelanceerde Regionaal Transitieplatform heeft als doel om de duurzaamheidstransities in de regio te helpen versnellen. Het platform richt zich vooral op kennisuitwisseling in een participatieve setting. Ervaringskennis van gemeente Maastricht wordt gekoppeld aan de academische kennis van de Universiteit Maastricht. Ook andere instellingen in de regio worden betrokken. Het is de bedoeling dat we elkaar op deze manier helpen en versterken om verder te komen. We spreken met Nicole Rijkens van de Universiteit Maastricht en Erwin de Bruin van de gemeente Maastricht. Samen coördineren ze het platform om, zoals ze het zelf zeggen, "ervoor te zorgen dat er zinvolle stappen gezet worden."
Het begin
“Het platform is ontstaan vanuit een behoefte om meer te verankeren in de regio met onze duurzaamheidskennis”, vertelt Nicole. “Het idee van een platform bestond al enige tijd bij het Maastricht Sustainability Institute. Vooral om de regio te helpen versnellen op die duurzaamheidstransities met de kennis die hier bij de UM wordt ontwikkeld. Dus het is eigenlijk een soort van kennisinterface.” Ze vervolgt: “Twee jaar geleden hebben we in co-creatie met diverse mensen uit de regio en van de UM het platform ontwikkeld. Dit traject werd financieel ondersteund door Sustainable UM 2030. Belangrijke vraag destijds was welke kennis en kennismatch hebben we nodig ter versnelling van transities en welke rol kan een platform daarin nemen?"
Kennis en praktijk aan elkaar matchen
Erwin en Nicole hebben elkaar leren kennen tijdens een van de eerste verkennende sessies van het transitieplatform. Nicole: “Dankzij de sessies weten we ook wat we van elkaar kunnen verwachten. Waarbij kennis zeker niet alleen van de UM komt, maar ook van andere kennisinstellingen en bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en bewoners in de regio."
Erwin noemt een goed voorbeeld van hoe kennis en praktijk aan elkaar gematcht kan worden: “Gemeenten hebben de opgave om met klimaatverandering om te gaan. Gebouwen van het gas halen, omgaan met wateroverlast en hittestress. We kunnen dit niet alleen en zoeken bijvoorbeeld naar manieren om de zelforganisatiekracht van onze inwoners te vergroten. De transitie gaat ook gepaard met een ‘sluipende’ crisis genaamd netcongestie. We zien het gebeuren maar weten niet hoe, wanneer en in welke mate het zich de komende tijd manifesteert. Dit zijn voorbeelden van iets waar je de academische denkkracht, die juist in mijn beeld wat breder kijkt, combineert met een overheid en instellingen die het toch meer in de praktijk moet brengen. En hierin zie je ook dat de regio aan het meekijken is.”
Het platform is vooral een kennisuitwisselingsplatform maar wel met voeling met en inleving in de praktijk. Dus niet alleen in een vergaderzaal zitten. Maar ook echt aan de slag met de transities.
Nicole RijkensThema’s energietransitie, circulariteit en veerkracht
Om het platform vanuit de inhoud te laten groeien is ervoor gekozen om met verschillende thema’s te werken. Op dit moment ligt de focus op drie thema’s: het versterken van burgerparticipatie in de verduurzaming van de stad (energietransitie), het sluiten van materiaal- en voedselstromen (circulariteit) en het versterken van de veerkracht en cohesie in wijken ten aanzien van disrupties. Erwin: “We willen bewust klein beginnen. Dus vanuit een focus op enkele specifieke onderwerpen, hopen we dat het platform zijn waarde gaat tonen en dan kunnen er ook andere thema’s vastgepakt worden met nieuwe partners.”
Laten we elkaar helpen breed te kijken, van perspectief te wisselen en elkaar een spiegel voor te houden. Dat is precies waar het platform zich mee bezig kan houden.
Erwin de BruinHet platform in de praktijk
Dat het Regionaal Transitieplatform moest komen was duidelijk. Maar toen kwam de vraag: hoe nu verder? Nicole: “Het platform is vooral een kennisuitwisselingsplatform, maar wel met voeling met en inleving in de praktijk. Dus niet alleen in een vergaderzaal zitten. Maar ook echt aan de slag met de transities. Een stukje handelingsonderzoek uitvoeren, zodat je ook ziet wat in die praktijk gebeurt en daarvan leert. En andersom, dat je vanuit de praktijk ook laat weten hier loop ik tegenaan. Help, hier heb ik kennis over nodig. En zo kunnen we elkaar versterken.”
Op dit moment willen Nicole en Erwin eerst wat laten zien en uitproberen wat het beste werkt. Wat kun je met het platform bereiken en wie bereik je met het platform (en wie ook niet). Erwin: “Iedereen is bezig met duurzaamheidstransities. Het is zonde als er op veel plekken, los van elkaar, het wiel wordt uitgevonden. Regionale samenwerking werkt efficiënter en effectiever.”
Van regio naar Euregio
Het Regionaal Transitieplatform moet van toegevoegde waarde zijn voor de regio. Voor de verschillende duurzaamheidstransities die op dit moment gaande zijn, kijken de gemeente Maastricht en Universiteit Maastricht ook naar de buren, denk aan buren als Sittard-Geleen en Parkstad, en voor sommige thema’s moet je over de grens kijken als grensprovincie. Nicole: “Regio is voor mij ook Euregio, dus we zijn ook in contact met onze kennispartners aan Duitse en Belgische zijde."
Activiteiten
Voor het komende jaar zorgen Nicole en Erwin ervoor dat het platform in beweging blijft. Erwin: “We moeten ervoor zorgen dat er voor al die drie thema’s een onderzoek of kennisuitwisseling gedaan is aan het eind van het jaar.” Nicole: “Voor de zomer hebben we een event over schokken (zoals klimaatschokken, een nieuwe infectieziekte uitbraak, een biodiversiteitscrisis etc) en de veerkracht van de regio."
Erwin vertelt: "We zijn ook kritisch op het platform en haar werking. Wat kunnen we er mee bereiken? We willen de komende tijd ook grip krijgen op de impact van het platform.” Nicole sluit aan: “Wat je eigenlijk wil is de agenda's van actoren beïnvloeden, zodat ze op een andere manier gaan kijken naar de problematiek en dat intern agenderen en uitvoeren en nieuwe samenwerkingen opzoeken. Maar dat zijn hele ingewikkelde processen die moeilijk meetbaar zijn.”
Toekomstvisie
Nicole en Erwin hebben plannen met het platform waar samenwerkende partijen alleen maar beter van moeten worden. Als visie naar de toekomst vertelt Erwin: “Laten we elkaar helpen breed te kijken, van perspectief te wisselen en elkaar een spiegel voor te houden. Dat is precies waar het platform zich mee bezig kan houden.”
Organisaties in de regio, maar ook collega’s bij gemeente Maastricht en UM die met duurzaamheidstransities via het Regionaal Transitieplatform verder aan de slag willen, kunnen bij het platform aankloppen.
Tekst: Sandy Langenhuizen, Sustainable UM 2030
Fotografie: Paul van de Veer
Erwin de Bruin werkt als Cluster coördinator Duurzaamheid voor de gemeente Maastricht. De grootste klus waar Erwin mee bezig is, is het aardgasvrij maken van Maastricht om te voldoen aan het klimaatakkoord per 2050. Verder heeft de organisatie zelf als doelstelling om klimaatneutraal te zijn in 2030.
Lees ook
-
Eén miljard dollar. Dat bedrag mocht een medische universiteit in New York City dit jaar bijschrijven na het openen van het testament van een overleden schatrijke weduwe van een succesvol belegger. Een enorm bedrag natuurlijk, maar in de Angelsaksische landen is het schenken en nalaten aan universiteiten niets bijzonders. Dergelijke bedragen zijn in Nederland nog ondenkbaar, maar alumni zouden daar een grotere rol in kunnen spelen.
-
Kunnen digitale tweelingen van het hart gepersonaliseerde zorg bieden? In deze Science Story vertelt Dr. Nick van Osta over zijn onderzoek hiernaar.
-
Schoolkinderen presteren vooral bij het rekenen beter als ze op school gezond lunchen en gevarieerd bewegen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek op basis van data uit het langjarige studieproject Gezonde Basisschool van de Toekomst (GBvT) van Universiteit Maastricht (UM).