Projectinformatie

Algemene informatie over het onderzoeksproject Marital Captivity: Bridging the Gap between Religion and Law

Universiteit Maastricht; Projectcoördinator: Dr. Susan Rutten

Veel mensen die trouwen, sluiten ook een religieus huwelijk. Het ontbinden van zo’n huwelijk kan echter problematisch zijn, vooral voor vrouwen uit migrantengemeenschappen. Dit onderzoek gaat na welke moeilijkheden vrouwen (en mannen) hierdoor ondervinden en welke oplossingen het recht kan bieden.

Wie voert het uit?
Aan de Universiteit Maastricht is per 1 oktober 2013 het, door NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) gefinancierde, onderzoeksproject Marital Captivity van start gegaan. In het project wordt samengewerkt met vier maatschappelijke partners, te weten het Proefprocessenfonds Clara Wichmann, Atria (kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis), Vluchtelingen Organisaties Nederland (VON), en Stichting Landelijke Werkgroep Mudawwanah. Het onderzoek kent vier deelprojecten waarvoor drie onderzoekers zijn aangesteld; de totale looptijd van het onderzoek bedraagt vijf jaar.

Wat is huwelijkse gevangenschap?
Huwelijkse gevangenschap betreft een actueel maatschappelijk probleem dat zich voordoet binnen religieuze gemeenschappen (joods, moslim, hindoestaans, en christelijk) en vooral onder migrantenvrouwen. Van huwelijkse gevangenschap is sprake wanneer het iemand niet lukt om zijn of haar huwelijk ontbonden te krijgen volgens de regels van zijn of haar geloof, in het land van herkomst of het land van de partner. Een scheiding bij de Nederlandse rechter maakt in dit geval geen einde aan dit huwelijk; de man of vrouw blijft daardoor ‘gevangen’ in zijn of haar religieuze huwelijk. Het (veronderstelde) voortbestaan van het huwelijk binnen de religieuze gemeenschap en/of in het land van herkomst, zorgt bijvoorbeeld ervoor dat de vrouw (en soms de man) niet opnieuw kan trouwen, en vervolgd zou kunnen worden voor bigamie of overspel in het land van herkomst wanneer zij dit wel doet.

Wat wordt er onderzocht?
Het onderzoek is verdeeld in vier deelprojecten. In het eerste deelproject wordt de problematiek van huwelijkse gevangenschap in Nederland in kaart gebracht (o.l.v. Esther van Eijk). In de deelprojecten 2 tot en met 4 wordt vervolgens onderzocht of het Nederlandse recht middelen kan bieden die ingezet kunnen worden om deze situatie te voorkomen of om de situatie te beëindigen. Daarbij wordt onderzocht: a) welke rechtsmiddelen uit het Nederlandse recht kunnen worden ingezet (deelproject 2 o.l.v. Pauline Kruiniger); b) hoe een echtscheiding kan worden verkregen in verschillende landen van herkomst (deelproject 3 o.l.v. Pauline Kruiniger); en c) of mensenrechten een verantwoordelijkheid op de Nederlandse overheid leggen om deze vrouwen en mannen te helpen (deelproject 4 o.l.v. Benedicta Deogratias).

Deelproject I
Deelproject II
Deelproject III
Deelproject IV