“European private international law on legal parentage? Thoughts on a European instrument implementing the principle of mutual recognition in legal parentage”

“Molecular mechanisms of beta-carotene action in the lung”

Bètacaroteen is een gezondheidsbevorderende stof die van nature veel in groente en fruit voorkomt en als oranje kleurstof in voedingsmiddelen gebruikt wordt of als toevoeging in vitaminepreparaten. Inname van een onnatuurlijk hoge dosis van bètacaroteen gaat gepaard met een verhoogd longkankerrisico in rokers of mensen die blootgesteld zijn aan asbest.

Dit proefschrift beschrijft verschillende mechanismen die daarbij betrokken zouden kunnen zijn. Aangetoond wordt dat bètacaroteen een negatief effect zou kunnen hebben op DNA-schade door ontstekingen. Ook toont onderzoek met een uniek gehumaniseerd muizenmodel aan dat mannetjes- en vrouwtjesmuizen tegengesteld op bètacaroteen reageren. Bij mannetjes werd een nieuw bètacaroteengevoelig proces ontdekt, dat een rol zou kunnen spelen bij het ontstaan van longkanker. De meeste gevonden effecten wezen echter op gezondheidsbescherming door bètacaroteen. Mogelijk zit de verklaring voor de negatieve effecten dan ook in de aan- of afwezigheid van chronische infecties.

Trefwoorden:

Bètacaroteen

“van hard werken is nog nooit iemand dood gegaan”

“Basal cell carcinoma: genetic, diagnostic and therapeutic insights”

Dit proefschrift gaat in op de genetische analyse en behandeling van de meest  voorkomende vorm van huidkanker, het basaalcelcarcinoom (BCC). Het genetisch onderzoek werd gedaan naar het basaalcel nevus syndroom (BCNS). Patiënten met dit syndroom krijgen al op jonge leeftijd veel BCCs. Bij een patiënt met BCNS werden mogelijke oorzaken gevonden voor een uitzonderlijk agressief BCC. Een ander genetisch onderzoek richtte zich op patiënten die ook al op jonge leeftijd BCCs hadden, zonder dat ze BCNS hadden. Een slecht werkend DNA herstelsysteem bleek niet de oorzaak. Twee klinische studies vonden plaats naar behandelingsmogelijkheden. De eerste studie wees uit dat Mohs’ micrografische chirurgie de voorkeursbehandeling is voor recidief BCCs in het gelaat, dwz BCCs die na eerdere behandeling terug waren gekomen. De tweede studie toonde aan dat voor compact groeiende BCCs behandeling met standaard chirurgie de voorkeur heeft boven behandeling met fotodynamische therapie (PDT).

Trefwoorden:

basaalcelcarcinoom (BCC), basaalcel nevus syndroom (CNS)

“The quest for the origin and prevention of  postoperative myalgia following succinylcholine – new insights in an old problem”

Spierverslappers zijn gebruikelijke geneesmiddelen binnen de anesthesie en worden vaak tijdens een algehele narcose toegediend. De populaire spierverslapper succinylcholine wordt vooral gebruikt bij kortdurende ingrepen en spoedoperaties. Succinylcholine heeft echter verschillende bijwerkingen, zoals spierpijn na de operatie. De oorsprong van die postoperative spierpijn is nog steeds niet bekend.

Het onderzoek was bedoeld om meer inzicht in de oorzaken te krijgen, met name een mogelijke ontstekingsreactie.

Uit de resultaten blijkt dat een ontstekingsreactie geen significante bijdrage aan het ontstaan levert. Verder werden verschillende preventieve maatregelen onderzocht om de spierpijn te voorkomen. Er zijn verschillende medicamenteuze mogelijkheden om de spierpijn efficiënt te voorkomen, onder ander door voorbehandeling met bepaalde pijnstillers, lokale anaesthetica en andere spierverslappers. Helaas blijkt ook de voorbehandeling niet zonder risico voor bepaalde bijwerkingen (bijvoorbeeld pijn tijdens injectie), wat bijzondere aandacht bij de uitvoerende arts vraagt.

Trefwoorden:

succinylcholine, bijwerkingen

“Patient-Specific Cardiovascular Modelling in pulmonary Arterial Hypertension; assessment of hemodynamic and mechanical ventricular interaction”

Pulmonale arteriële hypertensie (PAH), een aandoening van de kleine bloedvaten in de longen, wordt gekenmerkt door een chronische verhoging van de bloeddruk in de longslagader, leidend tot een verhoogde pompbelasting van het hart. Dit kan leiden tot hartfalen en vroegtijdige dood. De mechanismen van hartfalen in patiënten met PAH zijn onderzocht met een computermodel van hart en vaten. Resultaten hebben geleid tot nieuwe en klinisch relevante inzichten, met mogelijke gevolgen voor diagnostiek en therapie. Zo is aangetoond dat PAH op langere termijn leidt tot een slechtere samenwerking tussen het linker- en het rechterhart. Het computermodel voorspelt dat deze verstoorde links-rechts samenwerking gedeeltelijk kan worden hersteld middels een pacemaker. Momenteel wordt onderzocht of het model aan de hand van enkele eenvoudige klinische metingen de bloeddruk in het rechter hart en in de longslagader nauwkeurig kan schatten (zonder catheterisatie). Zo kan het model in de toekomst bijdragen aan betere en minder belastende diagnostiek in PAH- en andere patiënten.

Trefwoorden:

Pulmonale arteriële hypertensie (PAH), hartpompfunctie

“Diversiteit als middel tot optimalisatie van de behandeling van longkanker”

“Dietary proteins and body weight regulation”

“The effects of Business Cycle Conditions, Incentives and Disability Benefits on Labour Market Transitions in Spain”

Dit proefschrift onderzoekt de rol van instellingen, conjunctuurcyclus en werkgelegenheid in relatie tot transities tussen werkgelegenheid, werkloosheid en invaliditeitspensioenen op de Spaanse arbeidsmarkt. Het zwaartepunt van dit onderzoek lag op het vaststellen en kwantificeren van factoren die van invloed waren op de verschillende ontwikkelingen in arbeidsmarktparticipatie, werkgelegenheid en invaliditeitspensioenen die Spanje kende sinds de jaren tachtig. Deze factoren lopen uiteen van wettelijke en institutionele factoren tot individuele determinanten. Ook kenmerken van werkgever, bedrijf en industrie en de conjunctuur zijn van invloed. Dit proefschrift probeert het effect van deze factoren vast te leggen op individuele arbeidsmarkttransities.

Trefwoorden:

Spaanse arbeidsmarkt, arbeidsmarkttransities

“Empirical studies of new firms and innovation in Italy”

Dit proefschrift bestudeert de invloed van ondernemerschap op het groeipotentieel van bedrijfstakken en regio's. Aan de ene kant wordt er van uitgegaan dat ondernemerschap het ontstaan van geheel nieuwe sectoren kan bevorderen, terwijl zij aan de andere kant ook direct en indirect invloed uitoefent op economische groei en werkgelegenheid. Met up-to-date statistische instrumenten en unieke datasets is een grondige analyse gemaakt van de effecten en kenmerken van ondernemerschap, groei van ondernemingen en innovatie in Italië. De resultaten geven een beeld van de Italiaanse economie, die onderscheidende kenmerken uit eerdere studies bevestigen, en tegelijk de resultaten van andere studies verwerpen.

Trefwoorden:

ondernemerschap, ondernemeningen en innovatie in Italië

“Course of disease, farigue and health related quality of life in inflammatory bowel disease”

Het proefschrift beschrijft het ziektebeloop, vermoeidheid en de kwaliteit van leven bij een groep patiënten met een inflammatoire darmziekte (IBD) in Zuid-Limburg. Het ziektebeloop was over het algemeen mild. Wel bleek dat patiënten in het eerste jaar na de diagnose of met een ernstiger ziektebeloop waarschijnlijk een intensievere controle behoeven om de kans op complicaties te verkleinen. Naast darmklachten en bloedarmoede was de aanwezigheid van vermoeidheid van  grote invloed op de kwaliteit van leven. Maar zelfs zonder klachten ervaart bijna 40% van de patiënten veel meer moeheid dan verwacht ten opzichte van de gezonde bevolking. Een ernstiger ziektebeloop in het verleden lijkt hierop van invloed.

Trefwoorden:

inflammatoire darmziekte, ziektebeloop

“Clinical evaluation and cost-effectiveness of a community based COPD management program”

COPD is een veel voorkomende progressieve en invaliderende longaandoening. Het is de enige chronische ziekte waarvan wereldwijd de sterfte nog steeds toeneemt. De in het proefschrift beschreven INTERCOM trial toont aan dat patiënten met matig ernstige COPD-klachten en een inspanningsbeperking in een vroege fase van de ziekte al baat hebben bij een op maat gesneden transmuraal longrevalidatieprogramma. Het programma leidde na twee jaar niet alleen tot een betere kwaliteit van leven en inspanningscapaciteit ten opzichte van de gebruikelijke zorg, maar was ook kosteneffectief. Dit wil zeggen: veel effect voor een beperkte investering. Bij COPD patiënten met een afgenomen spiermassa werden de programmakosten helemaal ‘terugverdiend’, omdat deze patiënten minder vaak in het ziekenhuis hoefden te worden opgenomen.

Trefwoorden:

COPD, transmuraal longrevalidatieprogramma

“False Positives or Hidden Dimensions. The definition and Measurement of Child Poverty”

Armoede wordt vaak geassocieerd met een tekort aan financiële middelen waardoor men niet in basisbenodigdheden zoals voedsel, onderdak en onderwijs kan voorzien.

Op basis van Vietnamese data blijkt in dit proefschrift echter dat kinderen in gezinnen met voldoende geld tot hun beschikking niet perse naar school gaan of schoon water drinken. Andersom geldt dat kinderen die bepaalde basisvoorzieningen missen niet persé in een gezin wonen met een tekort aan financiële middelen. Deze bevinding heeft gevolgen voor zowel de manier waarop we een adequaat beeld van kinderarmoede kunnen schetsen als het beleid dat nodig is om kinderarmoede te bestrijden.

Trefwoorden:

kinderarmoede, financiële middelen

“Intestinal barrier loss in children and adults in disease and during surgery”

De darmbarrière speelt een belangrijke rol in de bescherming tegen potentieel schadelijke darminhoud. Verlies van de darmbarrière kan leiden tot darmziekten en andere aandoeningen, zoals bloedvergiftiging en multi-orgaan falen. Preventie van darmbarrièreverlies is daarom essentieel.

In dit proefschrift wordt aangetoond dat het optreden van intestinale hypoperfusie (doorbloedingsstoornis in de darmen) bij patiënten die een grote operatie ondergaan kan worden voorkomen door de bloeddruk tijdens de operatie boven een vastgesteld afkappunt te houden. Ook kan toediening van vetrijke voeding darmschade en lokale ontstekingprocessen verminderen. In het onderzoek zijn diagnostische markers geëvalueerd die schade aan de darmbarrière en darmontsteking kunnen detecteren. Aangetoond is dat bepaling van plasma-, urine- en/of ontlastingswaarden van FABPs, claudine-3, lactoferrine en calprotectine de diagnostiek van NEC (necrotiserende enterocolits), darmischemie en blindedarmontsteking kan verbeteren.

Trefwoorden:

darmbarrière, intestinale hypoperfusie, diagnostische markers

“Aspects of joint protection education in people with rheumatoid arthritis”

“Neural selection of words: we started out with little & still have most of it left”

“The challenges and needs of older people as HIV and aids caregivers in South Africa”

In de afgelopen decennia zijn ouderen in Zuid-Afrika belangrijke zorgverleners geworden voor volwassen kinderen die ziek zijn door HIV of AIDS, en voor kleinkinderen die achtergebleven zijn na de dood of ziekte van één of beide ouders.

Dit proefschrift geeft inzicht in de ervaren zorglast van ouderen en in de psychosociale en sociaal-ecomonische factoren die hierop van invloed zijn. Tevens beschrijft dit proefschrift de ontwikkeling en evaluatie van een interventieprogramma gericht op het ondersteunen van oudere mensen bij hun taken als zorgverleners. De resultaten tonen aan dat oudere mensen na afloop van de workshops, zichzelf beter in staat achten om zorg te verlenen dan ervoor. Verder is samenwerking met relevante stakeholders uit de maatschappij noodzakelijk voor het verbeteren van structurele behoeften van oudere zorgverleners, zoals financiële hulp en toegang tot sociale zekerheid.

Trefwoorden:

HIV, AIDS, ouderen, Zuid Afrika, zorgverlening

“Improving health literacy, self efficacy and personal skills: towards culturally tailored behavioural interventions for African women”

Zwarte vrouwen in Zuid-Afrika zijn het zwaarst belast door HIV en het condoomgebruik binnen deze vrouwelijke bevolkingsgroep is laag.

In dit onderzoek werd condoomgebruik bestudeerd onder HIV-positieve en HIV-negatieve  isiXhosa sprekende vrouwen. Wij ontdekten dat dry sex (seks na vaginale behandeling met stoffen die de vaginawand vaak droog en nauw maken) onder HIV-negatieve Xhosa-vrouwen hoofdzakelijk wordt bepaald door de voorkeur van een dominante mannelijke partner. De motivatie van vrouwen om over condoomgebruik te onderhandelen wordt voornamelijk beïnvloed door hun wens hun partners te behagen. De angst voor stigmatisering vanwege HIV/AIDS is de grootste belemmering voor deelname aan HIV/AIDS effectiviteitstudies. Interventies ter verhoging van condoomgebruik door HIV-positieve zwarte Zuid-Afrikaanse vrouwen moeten zich richten op het versterken van het zelfvertrouwen. Gedragsinterventies op het gebied van HIV moeten worden verbonden aan initiatieven voor armoedeverlichting en vergezeld gaan van gedragsinterventies die specifiek op mannen zijn gericht.  

Trefwoorden:

HIV, condoomgebruik, Xhosa-vrouwen

“Neuromodulation for functional bowel disorders”

“Het opslaan van een oog. Tijdelijkheid en ongelijktijdigheid in hedendaagse kunst”

“Linking Cognitive and Cerebral Aging; evidence from structural and functional MRI”

“Discovery of ligands for Frizzled and their promises for the diagnosis and treatment of cardiovascular disease”

“Involving patients in cardiovascular risk management in general practice – evaluation of a nurse-led intervention”

Het IMPALA-project leert praktijkondersteuners in de huisartspraktijk om mensen met een sterk verhoogd risico op hart- en vaatziekten te identificeren en samen met hen te werken aan een plan 'op maat' om gezonder te gaan leven. Bij deze aanpak staat individuele keuzevrijheid voorop. Dit project onderscheidt zich van veel andere preventieve projecten door de nadruk op gezamenlijke besluitvorming: de voorkeur van de patiënt wordt in het actieplan meegewogen.

Uit dit onderzoek blijkt dat patiënten door IMPALA hun risico op het krijgen van een hart- of vaatziekte beter kunnen inschatten. Ook verbetert de leefstijl van patiënten en vermindert het risico, hoewel niet meer dan bij patiënten die bij een praktijkondersteuner kwamen die IMPALA niet gebruikte. Deze controlegroep werd overigens wel op dezelfde wijze geïdentificeerd.

“When the brain speaks for itself; exploiting hemodynamic brain signals for motor-independent communication”

Menselijke communicatie is volledig afhankelijk van een goed functionerend neuromusculaire systeem. Patiënten met het ‘locked-in’ syndroom zijn door hun verlamming niet meer in staat tot interactie met hun omgeving, terwijl zij volledig bij bewustzijn zijn. Het is van groot belang dat patiënten met deze neurologische aandoening kunnen communiceren met middelen die onafhankelijk zijn van hun motoriek. In de laatste twintig jaar is onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van ‘brain-computer interfaces’ (BCIs) die neuroelektrische signalen gebruiken voor communicatie.

In dit proefschrift wordt een alternatieve benadering onderzocht, waarbij gebruik wordt gemaakt van functionele magnetische resonantie beeldvorming (fMRI) om hemodynamische signalen van de hersenen te gebruiken. De nieuw ontwikkelde communicatieprocedures zijn uiterst robuust en effectief, gemakkelijk toe te passen. Vanwege hun goede toepasbaarheid kunnen ze wellicht al in de nabije toekomst worden ingezet om patiënten te helpen.

“La Côte d’Ivoire et la gestion durable des resources naturelles marines”

“Antioxidant activity: from model to man”

Zuurstof is giftig. Onze cellen worden continu aangevallen door reactieve vormen van zuurstof (oxidanten). Ter bescherming hebben we anti-oxidanten, die we uit de voeding halen of die de cellen zelf produceren. Anti-oxidanten werken op verschillende manieren.

In dit proefschrift is een methode beschreven waarmee de anti-oxidant activiteit goed bepaald kan worden. Om bescherming te kunnen bieden, moet de anti-oxidant worden opgenomen in het lichaam. Dit is getest in proefpersonen die appels, fruitsalade en een fruitdrank hebben ingenomen. Hieruit blijkt dat de fruitsalade en de fruitdrank tegen de giftigheid van zuurstof beschermen. Appels zijn minder effectief.

Trefwoorden:

Antioxidant, radicaal schade, fruit, oxidanten 

“Money and Mobility: Migration and Remittances”

In de afgelopen jaren is de migratie sterk gestegen en een duidelijker onderdeel geworden van de wereldeconomie en  van het debat over openbaar beleid. Volgens schattingen van de Verenigde Naties zullen er in 2010 meer dan 200 miljoen internationale migranten zijn. Remises, het geld dat de migranten naar hun thuislanden sturen, bedroegen in 2008 een geschatte $328 miljoen.

Deze dissertatie richt zich hoofdzakelijk op processen en gevolgen van economische migratie en meer specifiek van remises sturen/ontvangen. De dissertatie bestudeert de determinanten van migratie die economische migranten ertoe aanzetten hun geboorteland te verlaten, de manier waarop remises tegenwoordig empirisch worden gemeten en de manier waarop migranten remises sturen wanneer zij hebben besloten dat te doen. Ook werd onderzocht wat het effect is van integratie van immigranten op het besluit over de wijze waarop remises worden verstuurd en op uitgaven voor gezondheidszorg in het land van waaruit wordt verzonden.  

Trefwoorden:

migratie, immigratie, remises, migrant  

“Misdaad en straf; een herbezinning op het strafrecht vanuit mystiek perspectief”

“Global rebalancing: Cultures of Crisis”

“On the role of superoxide radicals (O2*) in fibrosis”

“Understanding social interaction in computer- supported collaborative learning”

In dit proefschrift wordt de complexe dynamiek in sociale interactie onderzocht van studenten die samen leren in een online context.

De resultaten laten zien dat intrinsiek gemotiveerde studenten centraler in het sociale netwerk staan en actiever bijdragen aan discussies. Extrinsiek gemotiveerde studenten daarentegen zijn verspreid gepositioneerd in het sociale netwerk. Dit kan mogelijk verklaren waarom in de literatuur over online onderwijs er vaak sprake is van grote verschillen in interactie in online leeromgevingen als ook de vaak lage slagingspercentages.

Trefwoorden:

online leren, sociale interactie

“Public Health implications of the Mediterranean diet; its interaction with active and passive smoking”

“The effects of metformin on metabolism and cardiovascular disease in type 2 diabetes”

Patiënten met diabetes type 2 hebben baat bij het voortzetten van de behandeling met metformine, op het moment dat het noodzakelijk is geworden insuline te gebruiken. Dat blijkt uit dit peroefschrift waarin de lange termijn (4.3 jaar) effecten van metformine op o.a. hart- en vaatziekten zijn onderzocht. De door metformine veroorzaakte verbetering in hart- en vaatziekten werd deels verklaard door gewichtsafname en verbetering in endotheelfunctie in de metformine groep, maar niet door lagere insulinespiegels. Tot slot bleek langdurige behandeling met metformine de kans op het ontwikkelen van een vitamine B12 tekort aanzienlijk te verhogen, wat bloedarmoede en zenuwschade kan veroorzaken. De huidige richtlijnen doen echter geen aanbevelingen over het voorkomen en detecteren van vitamine B12 tekort tijdens de behandeling met metformine. Dit onderzoek biedt sterke argumenten voor het routinematig bepalen van vitamine B12 niveaus tijdens behandeling met metformine.

Trefwoorden:

metformine, hart- en vaatziekten, endotheeldysfunctie, inflammatie, vitamine B12 

“Towards better diagnosis and monitoring of asthma and cystic fibrosis in children; the value of non-invasive inflammometry”

Astma en cystic fibrosis (CF) zijn vaak voorkomende chronische (kinder)longziekten. Hoewel chronische luchtweginflammatie in de pathofysiologie van astma en CF centraal staat, heeft deze ontsteking geen plaats bij de diagnostiek, behandeling en monitoring van deze aandoeningen. Dit komt omdat de huidige methoden om inflammatie te meten, zoals broncho-alveolaire lavage of biopsie, te invasief zijn om routinematig toegepast te worden. Nieuwe niet-invasieve methoden betreffen analyse van uitgeademde lucht door  metingen van stikstofmonoxide of vluchtige organische componenten (VOC’s) in uitademingslucht en analyse van biomarkers in uitademingsluchtcondensaat. Het onderzoek laat zien dat  uitademingsluchtanalyse een goede aanvulling is op conventionele parameters als symptomen, lichamelijk onderzoek en longfunctie. Hierdoor kan de diagnostiek en behandeling van kinderen met astma en CF verbeterd worden.

Trefwoorden:

astma, cystic  fibrosis, niet-invasieve methoden

“Hemodialysis Access-Induced Distal Ischemia (HAIDI); diagnosis and surgical management”

Het was bekend dat hemodialysepatiënten soms een ernstige doorbloedingsstoornis van de shuntarm kunnen krijgen, die zich manifesteert als een ‘koude en pijnlijke hand’. Een shuntarm is een arm waarin een verbinding is gemaakt tussen een ader en een slagader (shunt). Hierdoor stroomt slagaderlijk bloed in de ader, waardoor de ader zeer bruikbaar wordt om aan te prikken voor dialyse.

Dit proefschrift toont voor het eerst aan dat meer dan driekwart van de dialysepatiënten met dit probleem kampt. Tevens blijkt uit dit proefschrift dat met een eenvoudige operatie de doorbloeding van de hand bij deze patiënten langdurig verbeterd kan worden. 

Trefwoorden:

hemodialyse, doorbloedingsstoornis, shuntarm, behandeling

“Bioactive compounds in whole grain wheat”

Brood kan gezonder zijn! Het consumeren van volkoren producten kan hart- en vaatziekten, type 2 diabetes en metabolisch syndroom voorkomen. Dat is het gevolg van bioactieve bestanddelen in volkorengraan, zoals antioxidanten en ontstekingsremmende stoffen.

In dit proefschrift werd vastgesteld dat de verschillende onderdelen van een tarwekorrel sterk verschillen qua inhoud. De externe delen van de korrel, de zemelen en vooral de aleuron (eiwitstof) hebben de rijkste inhoud. Verwerking van vezelen in volkorenbrood verhoogde de waarden van bioactieve stoffen in bloed en urine van volwassenen. Deze dissertatie toont aan dat dagelijkse voeding zoals brood kan worden verbeterd met heilzame effecten.

Trefwoorden:

volkorengraanbrood, zemelen, bioactieve samenstelling, antioxidant, ontsteking

“Chirurg: van dokter tot jongleur”

“The protective effect of Moderate Alcohol Consumption against Cardiovascular disease and total Mortality: Epidemiological evidence”

“A nutritional approach to prevent cardiovascular disease: from single foods to complex dietary pattern”

Voeding speelt een cruciale rol in de preventie van hart- en vaatziekten.

In een van de studies uit dit proefschrift werd aangetoond dat de consumptie van kleine hoeveelheden bittere chocolade bijdraagt aan de preventie van hart- en vaatziekten, via de daling van het eiwit CRP, een indicator voor chronische ontsteking dat wijst op een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Een andere studie laat de invloed zien van alcohol en anti-oxidanten in rode wijn op de omega 3 meervoudig onverzadigde vetzuren in het bloed bij matige alcoholconsumptie. Dit beschermende effect was al bekend van vette vis. Tevens is gekeken naar voedingspatronen, waarbij aanpassingen in het Mediterrane dieet werden onderzocht.

Trefwoorden:

voeding, hart- en vaatziekten, anti-oxidanten

“Modulation of tissue factor expression in vascular cells”

Tissue factor (TF) is the trigger of blood coagulation. Although TF duty is to limit the loss of blood following vessel damage, it has been shown that its aberrant expression could play a key role in pathological conditions such as cardiovascular diseases and cancer.

This thesis explores the role of TF in various scenarios. It shows that leptin, an hormone released form of adipose tissue, upregulates TF in blood monocytes, a phenomenon which may account for the thromboembolic episodes frequently associated with obesity. By contrast, a downregulation of TF was observed in cells exposed to drugs such as angiotensin converting inhibitors or clopidogrel, suggesting an additional mechanism by which these compounds exert their protective effect against cardiovascular diseases. Not only drugs but also natural substances, namely polyphenolic compounds found in grapes and red wine, could downregulate TF expression, a new mechanism to explain their role in prevention of cardiovascular disease.

Trefwoorden:

tissue factor, cardiovascular diseases

“The what and when in brain stimulation.Studying language production and deception with optimised neuronavigated transcranial magnetic stimulation”

“Online flow measurement in hemodialysis”

“Remodeling of intracellular calcium handling in fibrillating atria”

“Earnings dynamics in Europe”

“Multispecies probiotics and antibiotic-associated side effects – pathophysiological and clinical evidence”

“Costs and effects of implementation of a short admission programme following breast cancer surgery in the Netherlands”

In dit proefschrift is onderzocht of borstkankerchirurgie in dag- of 24-uursopname veilig en efficiënt is en er is gekeken naar de ervaringen van patiënten. In vier Nederlandse ziekenhuizen werd een kort opnameprogramma geïmplementeerd. Het percentage patiënten dat werd behandeld in korte opname nam na implementatie significant toe van 45% tot 82%, terwijl het aantal complicaties, heropnames, reoperaties of bezoeken aan de Spoed Eisende Hulp niet toenam. Het programma is goedkoper dan de gebruikelijke zorg, ook als de kosten van implementatie worden meegenomen. Uit onderzoek naar de ervaringen van patiënten bleek dat vooral de informatievoorziening verbetering behoefde. Op basis van deze onderzoeksresultaten wordt grootschalige implementatie van het programma aangeraden.

Trefwoorden:

borstkankerchirurgie, korte opname, kwaliteitszorg 

“Innovatief Onderwijs Ontwerpen in het Gezondheidsdomein”

“Het inzagerecht; Artikel 843a van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering”

In een civiele procedure kunnen papieren waarmee partij A haar gelijk kan bewijzen in handen zijn van een ander. Artikel 843a Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering  geeft A onder voorwaarden de mogelijkheid om die papieren te kopiëren.

Dit proefschrift onderzoekt de vraag hoe streng die voorwaarden moeten worden gehanteerd. Het blijkt  mede af te hangen van de fundamentele vraag in hoeverre het vinden van de waarheid van belang is. Sijmonsma vindt het vinden van de waarheid belangrijk en verdedigt daarom dat die voorwaarden in artikel 843a op een voor A ruimhartige manier moeten worden uitgelegd. Wetswijziging verdient aanbeveling.

Trefwoorden:

artikel 843a, waarheidsvinding 

“Cognitive Aging and Functional Compensation; Evidence from Brain Imaging Studies”

Wanneer mensen ouder worden, treedt er achteruitgang op in cognitie. Ouderen kunnen deze nadelige effecten omzeilen door middel van functionele compensatie dat wil zeggen door de manier waarop zij hun hersenen gebruiken aan te passen. Wanneer bij ouderen toegenomen hersenactiviteit wordt waargenomen in hersengebieden die specifiek zijn voor de functie die zij uitvoeren en in extra hersengebieden in de prefrontale schors, heeft dit een positief effect op cognitieve taakprestatie. Dergelijke activiteitspatronen duiden op functionele compensatie. Wanneer de cognitieve taak erg moeilijk wordt (bijvoorbeeld wanneer ze op korte termijn 7 tot 10 items moeten onthouden), vertonen ouderen geen toegenomen hersenactiviteit meer en gaan zij slechter presteren. Dit wijst erop dat ouderen dan niet meer kunnen compenseren. Opmerkelijk is verder dat ouderen die sterke vezelbanen in de hersenen hebben, het beste in staat zijn om de effecten van veroudering op cognitie te compenseren.

Trefwoorden:

veroudering, cognitie, hersenactiviteit

“Chemotherapy dose-intensification in breast cancer: is more better?”

Bij dosisintensificatie wordt de hoeveelheid toegediende chemotherapie per tijdseenheid verhoogd om een zo optimaal mogelijk antitumor effect te bereiken.

Dit proefschrift beschrijft drie methoden van dosisintensificatie bij borstkankerpatiënten: 1/ standaard dosering chemotherapie waarbij het kuurinterval wordt verkort (densificatie), 2/ standaard kuurinterval waarbij de dosering van de chemotherapie wordt verhoogd (dosisescalatie) en 3/ hoge dosis chemotherapie met autologe (eigen) beenmergtransplantatie (AuBMT). In vergelijking met dosisescalatie resulteert densificatie in een hogere dosisintensiteit, een kortere totale behandelingsduur, een gunstiger bijwerkingprofiel, een lagere totale dosis chemotherapie en een gelijkwaardig antitumor effect. De resultaten van hoge dosis chemotherapie met AuBMT waren teleurstellend. Een onderzoek naar de toepassing van donor beenmergtransplantatie (van zus of broer) als antitumor behandeling bij uitgezaaide borstkanker, laat zien dat deze techniek toepasbaar is, maar de effectiviteit vooralsnog beperkt lijkt.

Trefwoorden:

chemotherapie, dosisintensificatie, borstkanker

“Kidney transplantation from donors after cardiac death; studies on the pathophysiology and prevention of ischemic acute kidney injury and on the long-term outcome after transplantation”

Niertransplantatie is de beste behandeling voor patiënten met terminale nierinsufficiëntie, maar door het tekort aan donornieren blijven veel mensen verstoken van deze optimale zorg. Orgaandonatie na hartstilstand kan het aantal niertransplantaties doen stijgen en de wachtlijst voor niertransplantatie verkorten of zelfs elimineren. Echter doordat deze donornieren, in de periode tussen hartstilstand en orgaanpreservatie worden beschadigd door ischemie, is men terughoudend bij acceptatie van deze donornieren. Om deze reden werd in dit proefschrift het gehele transplantatieproces van donor tot ontvanger onder de loep genomen om klinisch toepasbare methoden te vinden die primaire non-functie van donornieren na een hartstilstand kunnen voorkomen

Het onderzoek laat zien dat niertransplantatie van donoren na hartstilstand leidt tot een langere levensverwachting. Verder werd binnen het transplantatieproces een aantal klinisch toepasbare methoden gevonden om het risico op niet-functionele transplantaatnieren te verminderen.

“Bridging boundaries: Transnationalism and migrants’ lives in a globalizing world”

“Chlamydia trachomatis; identifying women with tubal factor subfertility”

Chlamydia trachomatis is een seksueel overdraagbare aandoening, die een ontsteking van de baarmoeder en eileiders kan geven en op termijn kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid. Het meten van IgG antistoffen samen met hs-CRP (duidend op een chronische Chlamydia trachomatis infectie) in een bloedmonster blijkt de optimale strategie om bij vrouwen met kinderwens eventuele eileiderafwijkingen ten gevolge van Chlamydia trachomatis op te sporen. Erfelijke variaties in het immuunsysteem blijken samen te hangen met de kans op eileiderafwijkingen ten gevolge van Chlamydia trachomatis. Hoe meer genetische variaties aanwezig zijn, des te groter de kans op eileiderafwijkingen lijkt te zijn.

“Home or home-like hospital birth for low-risk nulliparae: does it matter?”

De organisatie van de verloskunde staat sinds een aantal jaren flink onder druk.

Dit proefschrift geeft inzicht in verschillen tussen vrouwen, zwanger van het eerste kind, en hun partners met betrekking tot de plaats van bevalling (thuis versus poliklinisch) en de effectiviteit en doelmatigheid van de zorg. Zowel zwangeren als hun partners vinden het belangrijk dat zij invloed kunnen uitoefenen op het besluitvormingsproces. Daarentegen hechten vrouwen waarde aan een huiselijke bevallingsomgeving en geven de partners de voorkeur aan de mogelijkheid tot pijnbestrijding. Vrouwen die thuis willen bevallen hebben minder kans op een verwijzing en een ongeplande keizersnede, zonder verschil in neonatale uitkomsten en totale kosten van de zorg.

Trefwoorden:

thuisbevalling versus poliklinisch, doelmatigheid van zorg

“Positieve maar ook negatieve effecten van etnische diversiteit in scholen op onderwijsprestaties?”

“In search of neurobiological intermediate phenotypes of aberrant information processing in psychosis”

Bij een psychose is de informatieverwerking ontregeld. In dit proefschrift wordt onderzocht hoe verstoorde informatieverwerking samenhangt met psychotische symptomen, genetische invloeden en hersenprocessen. Zo blijkt dat een vertraagde informatieverwerking samenhangt met zogenaamde negatieve symptomen en dat genetische invloeden hieraan ten grondslag liggen. Bij mensen met een verhoogd genetisch psychoserisico (familieleden van patiënten) zijn er aanwijzingen op hersenniveau te vinden dat de auditieve informatieverwerking is vertraagd. Een slecht geheugen blijkt een risicofactor te zijn voor depressieve symptomen. Ook werd aangetoond dat genetische variatie in het COMT-gen betrokken is bij milde psychotische reacties op alledaagse stress. Daarnaast levert het onderzoek aanwijzingen voor een ontregelde verwerking van innerlijke spraak in de hersenen van schizofreniepatiënten.

Trefwoorden:

psychose, informatieverwerking

“Ethics at the interface of reproductive medicine and genetic technology: the case of mitochondrial disorders”

Mutaties in het mitochondrieel DNA (mtDNA) kunnen leiden tot een breed scala aan veelal ernstige ziekten, die uitsluitend via de moeder worden doorgegeven. Een goede behandeling is er vaak niet. Daarom proberen draagsters van mitochondriële mutaties veelal te voorkomen dat ze de mutatie doorgeven aan hun nageslacht. In theorie hebben stellen met een kinderwens vier mogelijkheden om te proberen gezonde, genetisch eigen kinderen te krijgen: prenatale diagnostiek, pre-implantatie genetische diagnostiek (PGD, ook wel embryoselectie genoemd), ooplasmatransplantatie en celkerntransplantatie.

In dit proefschrift worden de ethische vragen onderzocht die het gebruik van deze reproductieve genetische technologieën ter preventie van mtDNA-ziekten oproept. We concluderen dat alle strategieën, met de uitzondering van ooplasmatransplantatie (want niet bewezen veilig en effectief), potentieel aanvaardbare reproductieve mogelijkheden bieden voor dragers van mitochondriële mutaties. Celkerntransplantatie dient niet op voorhand verworpen worden louter en alleen omdat het gaat om het wijzigen van het erfelijk materiaal van embryo’s (kiembaanmodificatie) en mogelijk reproductief kloneren.

Trefwoorden:

voortplantingsgeneeskunde, genetica, mitochondriële ziekten, ethiek

“R&D alliances, knowledge flows, and innovation: Three studies on the value of collaborative R&D”

“screenen? Ja, maar hoe?”

“Capturing the dynamics of commitment”

Dit proefschrift staat een temporele benadering voor bij het bestuderen van organisatiegedrag, dat wil zeggen dat er gezocht wordt naar patronen van verandering. Deze zienswijze wordt consequent toegepast op het fenomeen van verbondenheid van de werknemer met de werkgever (‘organisatiecommitment’). De ontwikkeling van organisatiecommitment wordt in kaart gebracht door herhaalde metingen te doen middels een nieuwe temporele meetmethodiek waarbij de respondent bij elke meting een nieuw punt toevoegt aan zijn/haar eigen patroon. Patroonkenmerken blijken redelijk te voorspellen aan de hand van werkervaringen (zoals het ervaren van support of het nakomen van beloftes), persoonskenmerken (vrouwen vertonen bijvoorbeeld een veel grilliger patroon dan mannen en hun veranderingen zijn intenser) en het verleden (in volgorde van belang). Ook zijn patronen minder universeel dan doorgaans wordt aangenomen. Aangetoond wordt dat de temporele benadering voor theorievorming en praktijk verstrekkende gevolgen heeft.

Trefwoorden:

organisatiegedrag, temporele benadering,  

“To drain or not to drain; quantification of drainable intravascular venous volume during extracorporeal life support”

“Motor learning in neurological rehabilitation: practicing skills with movement imagery”

In de sport verbeteren atleten al decennia hun prestaties door in gedachten bewegingen te oefenen (bewegingsvoorstellingen). In dit onderzoek zijn we nagegaan of dit ‘droog oefenen’ ook in de revalidatie effect heeft. Fysiotherapeuten en ergotherapeuten hebben dit onderzocht bij patiënten met de ziekte van Parkinson en bij patiënten na een beroerte (CVA). In onze (relatief kleine) studies konden we niet aantonen dat het gebruik van bewegingsvoorstellingen beter is dan reguliere therapie. Patiënten gaven wel aan dat het in gedachten oefenen hen motiveerde en minder angstig maakte. Ook vonden ze het prettig dat ze veilig konden oefenen wanneer ze dat zelf wilden. Meer onderzoek en grotere studies zijn nodig om na te gaan of er groepen patiënten zijn die mogelijk wel baat hebben en wat de lichamelijke, emotionele en cognitieve effecten zijn.

Trefwoorden:

bewegingsvoorstellingen, revalidatie, neurologische aandoeningen, fysiotherapie, ergotherapie

“Fact-finding in civil litigation; a comparative perspective”

In burgerlijke rechtszaken zijn de feiten vaak doorslaggevend. Tijdens een juridische procedure wordt feitenmateriaal verzameld, hoofd- en bijzaken worden onderscheiden en bewijs wordt aangedragen. De procedure eindigt dikwijls met een eindoordeel.

Dit proefschrift vergelijkt civiele procedures in Nederland met die in Oostenrijk en de Verenigde Staten. Tevens bespreekt het de historische achtergrond van de regelingen omtrent het onderzoek naar de feiten. Wat opvalt, is dat de verschillen tussen het Oostenrijkse en het Nederlandse systeem enerzijds, en het Amerikaanse systeem anderzijds, bijzonder groot zijn. Dit vloeit deels voort uit de verschillende eisen die men aan de burgerlijke rechtspraak stelt. Zo vormt het gebruik van juryrechtspraak in de Verenigde Staten een verklaring voor veel verschillen tussen jurisdicties. 

Trefwoorden:

burgerlijk procesrecht, rechtsvergelijking, Nederland, Oostenrijk, VS. 

“Promoter methylation based biomarkers for the detection of colorectal cancer”

Kanker van de dikke darm en endeldarm is een veelvoorkomend gezondheidsprobleem. In een vroeg stadium is deze ziekte goed te behandelen en vaak te genezen door een chirurgische ingreep. Momenteel worden colonoscopie en de detectie van bloed in de ontlasting gebruikt voor de opsporing van darmkanker. De eerste heeft een hoge gevoeligheid maar is invasief en duur, terwijl de tweede eenvoudig is in gebruik maar niet sensitief genoeg. De beperkingen van deze technieken initieerden de ontwikkeling van nieuwe niet-invasieve biomarkers voor dikke darmkanker. In dit proefschrift worden diverse nieuwe potentiële niet-invasieve epigenetische biomarkers (DNA markers) in ontlasting en bloed voor de detectie van darmkanker beschreven. Ook werd de biologische relevantie van deze biomarkers in darmkanker onderzocht. Uit deze data concluderen we dat promoter methylering gebruikt kan worden voor de niet-invasieve detectie van darmkanker.

Trefwoorden:

detectie darmkanker, biomarkers

“From algorithms to interactions; an Investigation of effective communication and design of Interactive decision Aids”

“Dikke kinderen, uitgebluste werknemers en vreemde virussen. Filosofie van de publieke gezondheidszorg in de 21e eeuw”

“Imaging in Oncology, a new beginning has just begun …..”

“Essays on international financial integration”

Dit proefschrift behandelt de gevolgen van internationale financiële integratie. Het onderzoek toont aan dat door toenemende internationale handel én financiële integratie de kans op het gezamenlijk crashen van internationale effectenbeurzen sterk toegenomen is. Hierdoor wordt effectieve internationale spreiding van aandelen moeilijker. Wanneer de werkelijke aandelenposities van investeerders bestudeerd worden, tonen de resultaten aan dat investeerders niet uit markten stappen die gezamenlijk crashen met hun thuismarkt. Verassend genoeg stappen ze wel uit markten die gezamenlijk stijgen met de thuismarkt. Een ander gevolg van internationale financiële integratie is dat waardeveranderingen in private bezittingen effect hebben op de handelsbalans. Een waardestijging van bijvoorbeeld het eigen huis leidt tot een stijging van consumptieve uitgaven. Door stijging van buitenlandse aankopen is er een stijgende import van goederen en diensten. Dit verklaart bijvoorbeeld de handelstekorten in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Tenslotte wordt aangetoond hoe overschrijvingen van migranten aan familieleden in hun geboorteland het financieel beleid van het geboorteland positief beïnvloeden.

“The elusive particle hazard; inflammatory and Oxidative stress responses”

Inhalatie van fijne stofdeeltjes vormt een gevaar voor de gezondheid. Twee centrale, met elkaar verbonden fenomenen waarvan aangenomen wordt dat ze een grote rol spelen hierin zijn (1) ontsteking en (2) oxidatieve stress.

Het huidige proefschrift laat zien dat het “stoffige gevaar” niet zo makkelijk te definiëren is: stofdeeltjes kunnen ontstekingsgerelateerde effecten veroorzaken zonder oxidatieve stress te veroorzaken of de belangrijkste onstekings-schakelaar NF-κB te activeren. Indirecte effecten via stimulatie van immuuncellen blijken van belang te zijn. Daarnaast toont dit proefschrift aan dat fijne stofdeeltjes effecten kunnen veroorzaken in de hersenen. Dit heeft gevolgen voor de risicobeoordeling van fijne stofdeeltjes.

Trefwoorden:

stofdeeltjes, immuuncellen, risicobeoordeling

“Risk and Return Dynamics”

Onderzoek onder klanten van een grote online broker wijst uit dat de resultaten van de gemiddelde Nederlandse particuliere belegger erg teleurstellend zijn. De matige prestaties van internetbeleggers zijn vooral te wijten aan het beleggen in opties en aan hoge transactiekosten als gevolg van overmatig handelen. Beleggers met kleine portefeuilles en lage inkomens lijken opties vooral te gebruiken om een gokje te wagen op de beurs. Deze bevindingen hebben belangrijke implicaties voor beleidsmakers omdat mensen steeds meer zelf verantwoordelijk worden voor hun financiële toekomst. Overheden moeten daarom trachten de financiële kennis van de bevolking te vergroten door het opzetten van opleidingsprogramma’s.

Trefwoorden:

particuliere beleggingsresultaten

“Griezelig gewoon. Gotieke verschijningen in Nederlandse romans, 1980-1995.”

In dit proefschrift zijn zes Nederlandse ‘gothic novels’ geanalyseerd, van Frans Kellendonk (Letter en Geest), Gerard Reve (De vierde man), Thomas Rosenboom (Vriend van verdienste), Renate Dorrestein (Noorderzonen Het perpetuum mobile van de liefde) en Vonne van der Meer (Spookliefde). Andeweg interpreteert het gotieke als een commentaar op de snelle modernisering van de Nederlandse samenleving in de jaren zestig. Via gotieke elementen als spoken en dubbelgangers, worden ambivalenties over nieuwe man-vrouwverhoudingen en seksuele emancipatie uitgedrukt. Op grond van deze romananalyses kan het bestaande beeld van de Nederlandse roman in de jaren tachtig bijgesteld worden. Literatuur uit die periode is regelmatig beschuldigd van gebrek aan engagement. Gelezen door de lens van het gotieke blijken de geanalyseerde romans niet onmaatschappelijk, maar zeer betrokken bij fricties over nieuwe definities van sekse, seksualiteit, sociale mobiliteit, vriendschap en religiositeit.

Trefwoorden:

Nederlandse romananalyse, genderstudies, seksuele emancipatie, gotiek

“Recurrent preeclampsia; prediction, risk counseling and methodological challenges”

Vrouwen die tijdens een eerdere zwangerschap leden aan zwangerschapsvergiftiging, hebben een sterk verhoogd risico om deze aandoening ook in de volgende zwangerschap te ontwikkelen.

Het proefschrift onderstreept het belang van een juiste inschatting van de herhalingskans en de daarmee samenhangende advisering van de vrouwen en hun partners. Voor een goede voorspelling van de herhalingskans is een combinatie van meerdere risicofactoren noodzakelijk. Middels relatief eenvoudige factoren in een zogenaamd voorspellend model bleek het mogelijk 94% van de vrouwen die in de volgende zwangerschap opnieuw zwangerschapsvergiftiging ontwikkelen te identificeren. Bij de totstandkoming van een dergelijk model spelen verschillende uitdagingen een rol, waarvan enkele in dit proefschrift in een nieuw daglicht worden besproken.

Trefwoorden:

zwangerschapsvergiftiging, herhalingskans, voorspellen

“The acute and longer-term effects of different glycemic index carbohydrates on metabolic risk markers in lean and obese subjects”

“Outcome following ten years coronary artery bypass surgery; risk factors for early and late mortality and morbidity”

In een groep van 10626 coronaire-bypass-operatie patiënten, die gedurende een periode van 1998 tot en met 2007 zijn geopereerd, zijn verschillende risicofactoren voor vroege en late sterfte bestudeerd. Vroege sterfte staat voor minder dan dertig dagen na de operatie, late sterfte is na dertig dagen.

Een belangrijke conclusie was dat de veel gebruikte EuroSCORE als risicoberekeningsmodel niet nauwkeurig is in het voorspellen van vroege sterfte. Patiënten die meerdere bloedtransfusies hebben gekregen, hebben een hogere kans om binnen dertig dagen na de operatie te overlijden. Een belangrijke bevinding was dat patiënten die plasma toegediend kregen met een bewaarduur van meer dan 320 dagen een 3 maal hogere sterfte hadden dan patiënten die plasma kregen met een kortere bewaarduur. Patiënten zonder bijkomende risicofactoren leven net zo lang als de normale Nederlandse bevolking.

Trefwoorden:

coronaire bypass, risicofactoren, mortaliteit

“The introduction of the nurse practitioner in general practice”

De huisartsenzorg staat onder druk door een toenemende zorgvraag. Doordat hoog opgeleide verpleegkundigen taken overnemen van huisartsen en de praktijkorganisatie ondersteunen, wordt aan meer patiënten dezelfde kwaliteit van zorg geleverd tegen lagere kosten. Ook verbetert hierdoor het proces van zorgverlening in de huisartsenpraktijk. Met de inzet van “Nurse Practitioners” in de zorg voor mensen met vaak voorkomende klachten kunnen huisartsen zich toeleggen op de zorg voor patiënten met complexe gezondheidsproblemen. Belangrijk hiervoor is dat de financiering van de huisartsenzorg wordt aangepast.

Trefwoorden:

huisartsenzorg, nurse practitioner, zorgvraag

“Beauty Pays”

“Fall prevention among people who have sustained an injurious fall: a multidisciplinary approach”

“Macular pigment; In the healthy and diseased retina”

Dit proefschrift bestudeert het centrale deel van het netvlies, de macula oftewel ‘gele vlek’, waarmee men hoog gedetailleerd en met kleur kan zien. Het macula pigment (MP), de stof die de gele vlek geel kleurt, staat daarbij centraal. Een grote hoeveelheid MP lijkt het risico op leeftijdsgebonden macula-degeneratie te verlagen. Deze netvliesaandoening is de grootste oorzaak van slechtziendheid in geïndustrialiseerde landen. MP wordt gevormd uit stoffen die uit voeding worden opgenomen.

Dit proefschrift richt zich op het meten van het MP op een objectieve, reproduceerbare manier zodat onderzoek naar de rol van MP en netvliesaandoeningen betrouwbaar kan plaatsvinden. Het blijkt onder meer dat mensen met veel MP een dikker netvlies hebben. Ook werd een abnormale MP-verdeling in een tweetal zeldzame netvliesaandoeningen gevonden.

Trefwoorden:

oogheelkunde, macula pigment, leeftijdsgebonden macula degeneratie

“State of the (he)art: prikkelen, rekken en samentrekken”

“Cognitive dynamics of fluent reading and spelling development”

Vloeiend lezen is van essentieel belang om goed te kunnen functioneren in onze kennismaatschappij.

In dit proefschrift is onderzocht hoe het leessysteem ontwikkelt, en of de leesontwikkeling afhankelijk is van de orthografische opbouw van een taal. De ene taal heeft namelijk een veel eenduidiger verband tussen schrift en uitspraak dan een andere taal, en dit zou de leesontwikkeling kunnen beïnvloeden.

Uit het onderzoek bleek echter dat het leessysteem op een universele manier ontwikkelt, en dat in alle onderzochte talen dezelfde processen ten grondslag liggen aan het leren lezen. De snelheid waarmee een kind leert lezen wordt daarentegen wel beïnvloed door de orthografische opbouw van de taal.

Trefwoorden:

leesontwikkeling, dyslexie, orthografie

“Loss and risk aversion in games and decisions”

“Perinatal mortality in the Netherlands: perinatal audit and fetal biometry”

In Nederland overlijdt bijna 1 op de 100 kinderen vóór, tijdens of in de eerste vier weken na de geboorte. Dit is meer dan in de meeste andere EU-landen.

Dit proefschrift schetst een beeld van de oorzaken van perinatale sterfte, beschrijft de mogelijke factoren die hierbij een rol zouden kunnen spelen en de vermijdbaarheid van perinatale sterfte in Nederland. Het blijkt dat groeivertraging, vroegtijdige geboorte en meerlingzwangerschappen in belangrijke mate bijdragen aan de perinatale sterfte. Middels op echografie gebaseerde foetale groeicurven voor schedelomtrek en buikomtrek kan de foetale groei bij het begin van het derde zwangerschapstrimester nauwkeuriger beoordeeld worden in de reguliere verloskundigenpraktijk dan tot nu toe mogelijk is. Dit zou kunnen leiden tot tijdige doorverwijzing in geval van afwijkingen in foetale groei en een vermindering van de perinatale sterfte.

Trefwoorden:
Perinatale sterfte,  perinatal audit, foetale biometrie, substandaard zorg, vermijdbaarheid.

“Distributional choices in EU climate change law and policy. Towards a principled approach?”

Deze dissertatie analyseert vanuit het gezichtspunt van wettelijke principes de keuzes die worden gemaakt in de EU-wetgeving op het gebied van de verdeling van opbrengsten en kosten die voortkomen uit beleid voor klimaatverandering. Aanbevolen wordt een aantal wijzigingen aan te brengen in de EU-wetgeving voor klimaatverandering om spanningen tussen keuzes en principes te verminderen. Voorbeelden zijn: herzie het EU-beleid op het gebied van biobrandstoffen, met name voor wat betreft geïmporteerde biobrandstoffen; herzie de EU-aanpak om het delen tussen Lidstaten te belasten, zodat oude Lidstaten niet profiteren van het feit dat ze voorheen geen actie ondernamen; houd scherp toezicht op de interacties die kunnen plaatsvinden tussen recent aangenomen verlichtende maatregelen om snel ongewenste impact (op verdeling) te kunnen corrigeren; en begin na te denken op theoretisch niveau over de haalbaarheid van EU-breed persoonlijk verhandelen van koolstof.

Trefwoorden:

beleid voor klimaatverandering, EU-wetgeving

“Compensating catastrophe victims; a comparative law and economic approach”

Rampen nemen zowel qua frequentie als qua impact toe. Het wetgevend kader blijkt niet geschikt om snel en gepast te reageren op de enorme schade geleden door natuurrampen, grote terroristische aanslagen en door de mens veroorzaakte catastrofes.

Dit onderzoek richt zich op de problemen rond financiële compensatie in de nasleep van een catastrofe en tracht aan beleidsmakers een helder antwoord te geven op de vraag welke combinatie van vergoedingsmechanismen de meest integrale en efficiënte financiële oplossing biedt aan de slachtoffers. Deze verschilt per type ramp, per land, en al naargelang bv. politieke en culturele voorkeur in de betrokken landen. Bruggeman geeft, door gebruik te maken van een vergelijkende (en behavioural) rechtseconomische analyse, adviezen die beleidsmakers een kader kunnen bieden.

Trefwoorden:

rampen, financiële compensatie 

“Sociaal-Psychiatrische verpleegkunde: de ontwikkeling van een verpleegkundig specialisme in het domein van de Nederlandse sociale psychiatrie”

“Toll-like receptors in development, health and disease”

Door activatie van een ontstekingsreactie zorgt ons immuunsysteem mede voor het uitschakelen van microorganismen en herstel van weefselschade. Het is echter essentieel dat activatie van het immuunsysteem nauwkeurig gereguleerd wordt omdat een buitensporige ontstekingsreactie kan leiden tot ziekte of zelfs de dood.  De familie van Toll-like receptoren (TLR) kunnen het immuunsysteem alarmeren voor microorganismen en beschadigde lichaamseigen cellen, hetgeen leidt tot ontsteking. In dit proefschrift is o.a. de locatie en regulatie van TLR in gezond nier- en darmweefsel vergeleken met de situatie tijdens ontsteking. In nieren en de (volwassen) darm bleek de hoeveelheid van de onderzochte TLR tijdens ontsteking sterk verhoogd t.o.v. de gezonde situatie. In gezond en ontstoken darmweefsel van te vroeggeborenen kon daarentegen geen TLR eiwit worden aangetoond. Een beter inzicht in de cellulaire lokalisatie en regulatie van TLR tijdens immuunactivatie is van belang voor de ontwikkeling van therapeutische interventies, die erop gericht zijn buitensporige activatie van het immuunsysteem te voorkomen.

Trefwoorden:

immuunsysteem, TLR, nier, darm

“Replicating DNA at Top Speed – Chromatin at Risk”

“Understanding fatigue in multiple sclerosis. From a psychological perspective”

Vermoeidheid is de meest voorkomende en meest beperkende klacht bij patiënten met multiple sclerose (MS).  De oorzaak is vooralsnog onbekend en vermoeidheid is moeilijk te behandelen.

In dit proefschrift werd de relatie tussen vermoeidheid en een aantal  biologische en psychologische factoren onderzocht. Hierbij zijn MS patiënten vergeleken met een groep patiënten met colitis ulcerosa, een niet-neurologische chronische auto-immuunziekte. Uit de resultaten blijkt onder meer dat MS patiënten ernstiger vermoeid zijn dan patiënten met colitis ulcerosa. De ernst van de MS draagt bij aan de mate waarin patiënten fysieke vermoeidheid ervaren.  Ook depressieve klachten, negatieve gedachten over de vermoeidheid en vermoeidheidgerelateerde angst en vermijding spelen een belangrijke rol. Een psychologische benadering van vermoeidheid bij MS is veelbelovend en kan gebruikt worden om de kwaliteit van leven van MS patiënten te verbeteren.

Trefwoorden:

multiple sclerose, vermoeidheid, psychologische factoren

“Immunosuppressive and anti-proteolytic therapy in vascular diseases”

“Modest expectations; causes and effects of migration on migrant households in source countries”

“Stroke survivors with aphasia and their social participation”

Terugkeren naar een leven zoals voorheen is voor mensen met afasie meestal niet mogelijk, omdat afasie een unieke invloed heeft op hun sociale participatie. Mensen met afasie ervaren een veranderde en verminderde sociale deelname. Daarbij is het aantal en de aard van de activiteiten minder van belang dan het ervaren niveau van betrokkenheid. Met andere woorden: het is voor hen belangrijker dat ze op gelijkwaardig niveau aan activiteiten kunnen deelnemen dan dat ze overal nog aan mee kunnen doen. Factoren die hun niveau van betrokkenheid kunnen bevorderen dan wel belemmeren, zijn in te delen in persoonlijke factoren (m.n. motivatie, fysieke en psychische conditie en communicatievaardigheden), sociale factoren (m.n. de rol van de mantelzorger en de eigenschappen van de communicatiepartner: bereidheid, vaardigheid en kennis) en omgevingsfactoren (een rustige en toegankelijke omgeving).

Trefwoorden:

beroerte, afasie, sociale participatie

“Preventing Irreparable Harm Provisional Measures in International Human Rights Adjudication”

Tijdens internationale klachtprocedures over schending van mensenrechtenverdragen kunnen de toezichthoudende instanties, zoals het Europese mensenrechtenhof (EHRM), voorlopige maatregelen nemen om uitzetting of uitlevering, de uitvoering van een doodvonnis of de vernietiging van de leefomgeving van inheemse volkeren op te schorten. Zij kunnen ook een Staat opdragen onmiddellijk mensen te beschermen tegen doodsbedreigingen of gedetineerden medische voorzieningen te bieden. De studie analyseert de - grotendeels ondoorzichtige - praktijk van deze internationale instanties. Het onderzoek laat zien dat er een kern is die de voorlopige maatregelen van de verschillende internationale tribunalen gemeen hebben, namelijk het voorkómen van onherstelbaar letsel aan personen. De studie kan slachtoffers en organisaties ondersteunen om in dringende situaties effectief gebruik te maken van de mogelijkheid van voorlopige maatregelen.

Trefwoorden:

voorlopige maatregelen, uitlevering, doodstraf, doodsbedreigingen, onherstelbare schade, mensenrechtenverdragen

“Carotid baroreflex activation; a novel method to treat resistant hypertension”

Het komt veel voor dat hoge bloeddruk niet goed behandeld kan worden met de huidige beschikbare medicijnen.

In dit proefschrift worden de de eerste resultaten van een nieuwe behandelmethode beschreven, waarbij patiënten een baropacer geïmplanteerd krijgen. Deze baropacer verlaagt de bloeddruk middels het elektrisch prikkelen van de halsslagaders. De gemiddelde bloeddrukdaling na drie maanden is 21/12 mmHg en blijft tenminste gedurende twee jaar gehandhaafd. Voor zover nu bekend en onderzocht treden er geen onverwachte nadelige bijwerkingen op. Het handhaven van bloeddruk tijdens houdingsverandering alsook de nierfunctie blijken na een jaar therapie onveranderd.

“Molecular Genetic Analysis of Patients with Rare Bleeding; disorders in South Iran”

“Modeling asymmetric and time-varying dependence”

Dit onderzoek richt zich op het ontwikkelen en uitbreiden van modellen voor afhankelijkheid tussen economische variabelen. Er bestaan vele technieken voor het vastleggen van zulke gezamenlijke bewegingen en deze studie richt zich op een soort functies dat copula’s (‘koppelingen’) of afhankelijkheidsfuncties wordt genoemd. Ofschoon het met behulp van copula’s mogelijk is zeer uiteenlopende vormen van afhankelijkheid te modelleren en vast te leggen, gaat het merendeel van de literatuur ervan uit dat de aard en de mate van afhankelijkheid in de loop van de tijd constant blijft.

Dit onderzoek toont aan hoe deze beperking kan worden verminderd, hoe nuttig deze met de tijd variërende copula’s zijn voor investeringsbeslissingen en de besmettelijkheid van financiële crisis wordt belicht.

Trefwoorden:

economische variabelen, copula’s

“Molecular and cellular alterations in the aging and Alzheimer’s disease brain: implications for therapeutic and preventative strategies”

“Climate change and tourism”

“The impact of supervised exercise therapy on intermittent claudication”

Patiënten met claudicatio intermittens ofwel etalagebenen, hebben pijn in de benen tijdens lopen.

Dit proefschrift richt zich primair op de behandeling hiervan in de vorm van looptherapie. In een ZonMW gesubsidieerde studie werd de noodzaak van supervisie door een fysiotherapeut bij looptherapie bewezen. Middels een voor deze patiëntencategorie (geschat 800.000 Nederlanders met vaatlijden in de benen, waarvan de helft symptomatisch) uniek concept kan nu looptherapie worden aangeboden onder begeleiding van een fysiotherapeut in de woonomgeving van de patiënt. Deze vorm van therapie in een claudicationetwerk blijkt de loopcapaciteit en de kwaliteit van leven van patiënten significant te verbeteren, is daarbij evident kosteneffectief en kent in vergelijking met invasieve behandelopties als dotteren of bypasschirurgie nauwelijks tot geen complicaties.

Trefwoorden:

etalagebenen, looptherapie, fysiotherapie 

“Waarom sommigen liever leraar worden en anderen beter geen bankier kunnen worden”

“The chicken embryo as a model for ductus arteriosus developmental biology”

“Oxygen Stress; effect on pre- and perinatal development and vascular reactivity”

“Network Formation Games”

Sociale en economische netwerken ontstaan doordat verschillende partijen, individuen of bedrijven, zich met elkaar verbinden, terwijl ze toch elk hun eigen belangen hebben. Aan de hand van modellen uit de mathematische speltheorie is het proces van netwerkformatie onderzocht. Onderlinge verbindingen ontstaan hierbij volgens bepaalde regels. Het resulterende netwerk levert iedere partij bepaalde opbrengsten op. Denk aan waardevolle informatie die zich in het netwerk verspreidt, verminderd met investeringen in de relaties. Deze opbrengsten beïnvloeden de keuzes van de partijen en daarmee ook de structuur van de resulterende netwerken. Netwerken zijn “in evenwicht” wanneer partijen geen hogere opbrengsten kunnen halen door hun verbindingen, relaties, te herzien. We tonen aan dat deze netwerken bestaan als de opbrengsten aan bepaalde eigenschappen voldoen. Onder bepaalde omstandigheden zullen evenwichtsnetwerken  spontaan ontstaan door partijen beurtelings de mogelijkheid te geven om hun verbindingen, relaties, te herzien.

Keywords:

netwerken, evenwicht, speltheorie

“Macroeconomic Forecasting using Business Cycle Leading Indicators”

Een accurate duiding van de huidige toestand van de economie en de ontwikkeling ervan in de nabije toekomst is cruciale informatie voor beleidsmakers en bedrijven. Dankzij technologische vooruitgang in opname- en opslagtechniek is de kwantiteit en kwaliteit van potentieel beschikbare data toegenomen. Het informatietijdperk stelt centrale banken voor de uitdaging om monetair beleid te formuleren en uit te voeren binnen de context van een datarijke omgeving.

In dit proefschrift zijn korte- tot middellange termijn voorspelmodellen ontwikkeld, gericht op voornamelijk Nederlandse macro-economische kernvariabelen zoals inflatie, het bruto binnenlands product, omzet van de uitzendarbeidsmarkt en de conjunctuur. Deze conjunctuurindicator is tevens terug te vinden op de website van De Nederlandsche Bank.

Trefwoorden:

conjunctuurindicator, voorspelmodellen, informatietijdperk

“Cortical processing of pain: a bridge between experimental findings and clinical applications”

Pijn is een subjectieve ervaring. Dit betekent dat niet alleen psychische factoren, maar ook psychologische, cognitieve, sociale en ecologische factoren de manier waarop pijn wordt waargenomen beïnvloeden. Dit subjectieve karakter maakt directe meting van pijn onmogelijk. Pijn-Event Related Potentials (pijn-ERP) vertegenwoordigen de corticale reactie de reactie van de hersenen op pijn en worden beschouwd als een meer objectieve maat in vergelijking tot zelf-rapportage zoals Visual Analogue Scales. Echter, de pijn-ERP is een vrij complexe maat. Deze complexiteit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door andere (pijn-gerelateerde) informatie die dient te worden geïdentificeerd. 

Dit proefschrift bespreekt het gebruik van Event Related Potentials in pijn onderzoek. Meer in het bijzonder, bespreekt het methodologische bezwaren en ideeën over het ontrafelen van de pijn-ERP.

“Towards an inclusive society; healthcare for people with intellectual disability”

Er wonen 112.000 mensen met een verstandelijke beperking (MMEVB) in Nederland. Regering en maatschappelijke organisaties streven ernaar hen zoveel mogelijk in kleinschalige woonvoorzieningen in wijken te laten wonen en leven.

Dit proefschrift brengt in kaart wat nodig is om dat mogelijk te maken. MMEVB hebben bijvoorbeeld ondersteuning en een jaarlijks scholingsbudget nodig. Zo kunnen ze leren hoe ze meer zeggenschap krijgen over het omgaan met hun gezondheid. Huisartsen en ondersteuners dienen in de spreekkamer beter te leren praten met MMEVB. Er werd een scholingsboekje speciaal voor hen gemaakt om gezondheidsproblemen beter te behandelen. Ook werd een Richtlijn voor Zorgoverdracht opgesteld, aan de hand waarvan instellingen goed kunnen overleggen met huisartsen, apothekers e.d, als MMEVB gaan verhuizen naar een woning in de wijk.

Trefwoorden:

verstandelijke beperking, gezondheidszorg, participatie

“The nucleus accumbens: stimulate your impulse”

“Onset, course and comorbidity of bipolar symptoms and treatment setting”

Manische, depressieve en psychotische symptomen kunnen deel uitmaken van de bipolaire stoornis, ook wel manisch-depressiviteit genoemd. De ernst, de snelheid van verbetering en de impact van deze symptomen blijken te worden beïnvloed door verschillende factoren, zoals het gebruik van cannabis of andere drugs, of het gelijktijdig aanwezig zijn van de symptomen. Ook een nadelige sociale context, zoals het niet hebben van een relatie of een afhankelijke woonsituatie, blijkt een negatief effect te hebben op de ernst en impact van deze symptomen. Daarnaast levert het onderzoek indirecte aanwijzingen voor een algemene afwijking in dopamine-activiteit in het brein van patiënten met een bipolaire stoornis.

Trefwoorden:

bipolaire stoornis, cannabis, dopamine-activiteit

“Fetal asphyxia: Friend or foe ?”

Zuurstoftekort (asfyxie) voor, tijdens of vlak na de geboorte is wereldwijd één van de meest voorkomende problemen in de verloskunde. Het vormt de voornaamste doodsoorzaak bij pasgeborenen. De oorzaak is meestal in een gebrekkige zuurstofoverdracht, bijvoorbeeld door een loslatende placenta of afklemming van de navelstreng. Afhankelijk van de ernst van het zuurstofgebrek kan dit leiden tot hersenschade. Over de langetermijneffecten van asfyxie is weinig of niets bekend. Mogelijk zou het een belangrijke factor kunnen zijn die bijdraagt aan neurodegeneratieve ziekten (bv. Parkinson).

Dit proefschrift laat zien dat ernstige foetale asfyxie leidt tot stoornissen in de motorische activiteit en angstgedrag, gepaard gaande met verlies van de bijbehorende hersencellen. Ook het aantal verbindingen tussen hersencellen verandert. Het tweede deel van dit proefschrift laat zien dat asfyxie, wanneer deze voldoende mild is, ook bescherming kan bieden, omdat het het weefsel resistenter maakt tegen de schadelijke effecten van langdurige asfyxie (asfyctische preconditionering).

Trefwoorden:

asfyxie, hersenschade, pasgeborenen

“Sexual risk behavior and mental health of young gay men”

Mannen die seks hebben met mannen blijven een risico lopen op het krijgen van een HIV infectie als gevolg van onbeschermde anale seks. Onderzoek laat zien dat onder jonge mannen veel seksueel risicogedrag voorkomt.

In dit proefschrift wordt onder andere longitudinaal onderzoek beschreven naar seksueel risicogedrag van homojongeren tijdens hun coming-out. De resultaten laten zien dat een substantieel deel van de homojongeren geen condooms gebruikt tijdens de eerste keer anale seks en tijdens opeenvolgende episodes van anale seks. Dit vraagt om HIV preventieve interventies zodat deze doelgroep aangespoord wordt altijd condooms te gebruiken tijdens anale seks.

Dit proefschrift kwam tot stand met hulp van het Aidsfonds.

Trefwoorden:

HIV infectie, homojongeren, seksueel risicogedrag

“Quantitative contrast-enhanced MRI of the microvasculature”

De groei van nieuwe, microscopisch kleine bloedvaten speelt een belangrijke rol bij een aantal veel voorkomende ziektes zoals kanker en hartinfarcten. Momenteel worden bijvoorbeeld nieuwe therapieën ontwikkeld waarmee vaatgroei geremd kan worden in kwaadaardige tumoren, of waarmee vaatgroei juist gestimuleerd kan worden in het hart na een infarct. Echter, om de werkzaamheid van deze therapieën in een vroege fase te kunnen evalueren en sturen zijn niet-invasieve technieken noodzakelijk.

In dit proefschrift worden nieuwe MRI technieken beschreven en toegepast waarmee vaatgroei in tumoren en in de hartspier selectief kan worden afgebeeld. Dit vormt een belangrijke eerste stap naar vroege diagnostiek van vaatgroei en naar therapie-monitoring bij deze patiënten.

Trefwoorden:

vaatgroei, MRI, diagnostiek

“Prognosis in complex regional pain syndrome 1”

Complex Regional Pain Syndrome 1 (CPRS-1) is een chronische aandoening, gekarakteriseerd door pijn, pathologische veranderingen in bot en huid, overdadig zweten, zwellingen en extreme gevoeligheid voor aanraken. Symptomen treden meestal op in een van de ledematen, na verwonding of chirurgische ingrepen. Hoewel CPRS-1 in de klinische praktijk betrekkelijk vaak voorkomt, is er nog weinig bekend over deze aandoening. De diagnose wordt meestal laat gesteld, omdat de symptomen overeenkomen met normale posttraumatische verschijnselen.

Het proefschrift bestaat uit een serie onderzoeksprojecten, waaronder het ontwerp van een prospectieve cohortstudie om een prognostisch risicoprofiel voor deze patiënten te ontwikkelen. De bedoeling is om een klinische database aan te leggen van patiënten die twee jaar lang worden gevolgd.

Trefwoorden:

Complex Regional Pain Syndrome 1, posttraumatische verschijnselen

“Multinational Subsidiary Evolution: corporate change in new EU member states”

“Technology transfer and learning under the Kyoto regime: Exploring the technological impact of  CDM projects in developing countries”

“Genetic determinants of emotional processing in anxiety and depression – some implications for treatment response”

“Efficacy of macronutrients on targeting Obesity and beyond”

Uit dit proefschrift blijkt dat gewichtsverlies efficiënt wordt bereikt met een dagelijkse eiwitinname van 0.8-1.2g/kg lichaamsgewicht, terwijl de vet- en koolhydraatinname drastisch wordt verlaagd. Na gewichtsverlies volgt behoud van het verkregen gewicht: hiervoor is een dagelijkse eiwitinname van 1.2g/kg lichaamsgewicht nodig, wederom met een lage vet- en koolhydraatinname. Dit heeft een blijvend lager lichaamsgewicht, met een lager vetgehalte en gunstig metabool profiel tot resultaat, zonder negatieve gevolgen voor de nierfunctie. Dus 0.8g/kg is voldoende, maar 1.2g/kg lichaamsgewicht is efficiënter op lange termijn. Deze bevindingen kunnen geïmplementeerd worden in deskundig begeleide dieetprogramma’s.

Trefwoorden:

obesitas, overgewicht, diëten, lichaamssamenstelling, macronutriënten, eiwitinname

“Financial Risk Management”

Met behulp van nieuw-ontdekte data geeft dit proefschrift inzicht in de dynamiek van de zeepbel (bubble) en crash in het jaar 1720. Hoewel deze zeepbel jarenlang werd beschouwd als schoolvoorbeeld van speculatieve manie en irrationeel gedrag, laten we zien dat innovatie in de Atlantische handel en de geboorte van een nieuwe bedrijfsvorm voor verzekeringsmaatschappijen een belangrijke rol speelden in het enthousiasme van de belegger. Zo werd in het jaar 1720 de verzekeringsmaatschappij Stad Rotterdam opgericht die nu nog bestaat als onderdeel van Fortis. Het proefschrift toont verder aan dat de kostenniveaus van pensioenfondsen een stuk lager zijn dan van beleggingsfondsen en dat er grote schaalvoordelen in kosten van pensioenfondsen zijn. Daarnaast laten we zien dat de voor risico gecorrigeerde rendementen van pensioenfondsen gemiddeld genomen en na aftrek van kosten hoger zijn dan van beleggingsfondsen.

Trefwoorden:

speculatieve manie, pensioenfondsen, beleggingsfondsen

“Molecular Imaging of Atherosclerosis and Thrombus Formation”

Hart- en vaatziekten zijn een belangrijke doodsoorzaak in Nederland. De onderliggende oorzaak van deze ziekten is vaak atherosclerose (aderverkalking). Als atherosclerotische plaques scheuren, kan dit leiden tot bloedstolsels (trombi) die een hart- of herseninfarct tot gevolg kunnen hebben. In dit proefschrift zijn diverse contrastmiddelen beschreven voor moleculaire imaging, een nieuw onderzoeksgebied waarbij specifieke moleculen of processen voor bepaalde ziekten kunnen worden gevisualiseerd met behulp van bijvoorbeeld Magnetische Resonantie Imaging (MRI). Het bleek onder andere mogelijk te zijn om verse trombi op deze manier te detecteren. In de toekomst kan moleculaire imaging mogelijk een belangrijke rol spelen in de klinische beoordeling van atherosclerose en trombusvorming.

Dit onderzoek is deels gefinancierd door de Nederlandse Hartstichting.

Trefwoorden:

atherosclerose, trombusvorming, moleculaire imaging

“Cell-type specific CD40-CD40L interactions in atherosclerosis”

Atherosclerose (aderverkalking) is een chronische ontstekingsaandoening van de grote slagaders, gekarakteriseerd door de afzetting van vet, ontstekingscellen en bindweefsel (plaques). In eerder onderzoek is aangetoond dat remming van het molecuul CD40 tot kleinere en stabielere plaques leidt. Echter, de specifieke functie van het CD40(L) per celtype in atherosclerose is nog niet bekend. Daarom is in dit proefschrift het achterliggende mechanisme ontrafeld. Binding van twee soorten eiwitten (TRAFs) aan CD40 blijkt hierbij een belangrijke rol te spelen. Het blokkeren van de bindingsplaats voor TRAF-6 op CD40 blijkt een effectieve manier om plaquevorming te remmen. Dit onderzoek levert belangrijke nieuwe inzichten in de rol van het immuunsysteem, en van CD40-CD40L interacties in het bijzonder, in de pathogenese van atherosclerose. Deze nieuw verworven kennis kan bijdragen tot het ontwikkelen van meer doelgerichte behandeling.

Dit proefschrift is mede tot stand gekomen dankzij financiële steun van de Nederlandse Hartstichting.

Trefwoorden:

atherosclerose, plaques, CD40, TRAF-6

“Economic evaluation in fertility research”

Ongeveer 10-15% van mensen die zwanger willen raken hebben te maken met vruchtbaarheidsproblemen. Het is van belang om de oorzaak van het vruchtbaarheidsprobleem zo snel mogelijk te achterhalen zodat de juiste behandeling snel kan worden toegepast. Dit proefschrift beschrijft de efficiëntie van verschillende technieken om verminderde vruchtbaarheid te behandelen. Hiervoor is met name bekeken welke embryo terugplaatsingsstrategie bij IVF het meest kosteneffectief is. Het terugplaatsen van twee embryo’s heeft in alle gevallen de hoogste slagingskans, maar is het duurst. Wat kosteneffectiviteit betreft hangt de voorkeursstrategie af van wat de maatschappij bereid is te betalen voor één extra succesvolle zwangerschap.

Trefwoorden:

vruchtbaarheidsproblemen, kosteneffectiviteit, IVF

“Intermittent Claudication”

“Genetics in the news; studying the effects of Mass media genetic health messages on health cognitions and behaviour”

De maatschappelijke waarde van technologische toepassingen van genetica, zoals genetische screening, kan enorm worden verbeterd door het publiek hierover voor te lichten. Massacommunicatie is echter te algemeen en kan hooguit wijzen op mogelijke individuele verschillen in DNA structuur. Massamediale boodschappen over genetica leiden veelal tot ontkenning van vatbaarheid en motiveert niet om ongezond gedrag the veranderen. De massamedia lijken door het ontbreken van persoonlijke relevantie daarom niet het ideale communicatiekanaal om op basis van genetische informatie preventief gedrag te bevorderen. Gerichte communicatie waarin uitleg over de betekenis van de boodschap voor de ontvanger en additioneel advies over leefstijlveranderingen wordt aangeraden.

Trefwoorden:

genetica, massacommunicatie, preventie

“Politics of Provision; the co-production of Genetic technologies and health care arrangements in Germany, the Netherlands, and the United Kingdom”

Niet iedereen krijgt genetisch onderzoek waarin erfelijke aanleg voor ziekte vastgesteld kan worden, vergoed door de zorgverzekeraar.

Dit proefschrift onderzoekt hoe de selectie voor deelname en vergoeding in Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk plaatsvindt. Het blijkt dat verschillen in de organisatie van zorg en de houding ten opzichte van genetica er toe leiden dat in deze landen verschillende criteria gehanteerd worden. In Nederland bijvoorbeeld zijn de criteria gericht op het dekken van diverse patiënten en risicogroepen, terwijl het Verenigd Koninkrijk een zo groot mogelijk percentage van de totale bevolking wil bereiken. Uitsluiting van onderzoek heeft dan vooral te maken met de manier waarop zorgstelsels met nieuwe technologieën (als genetica) omgaan. Reden voor een brede politieke discussie over de vergoeding van nieuwe zorgtechnologieën.

Trefwoorden:

genetisch onderzoek, zorgstelsel

“Herordening van het sacrale. Religie, ethiek en zorginnovatie”

“Noninvasive imaging of hypoxia, hypoxia response and drug delivery”

Beeldvorming (PET/CT scan) bij kankerpatiënten vormt een steeds belangrijker onderdeel bij zowel diagnose als behandeling. Hypoxie (zuurstoftekort) is een belangrijke eigenschap van tumoren die resistentie tegen kankerbehandelingen veroorzaakt. Om hypoxie efficiënt te kunnen behandelen, is het belangrijk te weten hoeveel en waar hypoxie in een tumor aanwezig is.

Dit proefschrift toont de mogelijkheid aan om hypoxie en de reactie van de cel op die lage zuurstofspanning op een niet-invasieve wijze te bepalen. We hebben daarnaast ook bewezen dat beeldvorming nuttig is om de opname van geneesmiddelen gericht tegen kanker te volgen. Beeldvorming zal uiteindelijk leiden tot een grotere overlevingskans, door snellere en betere selectie van patiënten voor specifieke behandelingen.

Trefwoorden:

kanker, beeldvorming, hypoxie

“Interactive Epistemology and Reasoning: On the foundations of Game Theory”

Dit proefschrift gaat over epistemologische speltheorie, een vakgebied dat bestudeert hoe mensen over hun tegenstanders redeneren alvorens een beslissing te nemen. We zijn dus geïnteresseerd in het proces dat zich in het hoofd afspeelt voordat een keuze wordt gemaakt. De analyse bestaat uit twee stappen: Allereerst proberen we het redenatieproces te beschrijven binnen een formeel wiskundig model. Vervolgens vragen we ons af wat natuurlijke redeneringen zijn, en welke keuzes gemaakt zouden kunnen worden bij zulke redeneringen. Het vakgebied bevindt zich dus op de grens tussen psychologie, filosofie, wiskunde, economie, and besliskunde.

Trefwoorden:

speltheorie, epistemologische benadering

“Thrombin generation and fibrin formation in dilutional coagulopathy; towards improved peri-operative transfusion protocols”

“Impression Management in Consultancy: Behavior tendencies, processes, and effectiveness”

Mensen zijn in staat de informatie die zij aan anderen tonen te selecteren om zo de gewenste indruk te maken en daarmee het denken en daaruit volgend gedrag te veranderen. Dit zogeheten ‘impression management (IM)’ wordt geacht invloed te hebben op de prestaties van consultants.

Deze dissertatie behandelt de vraag of en hoe IM een dergelijke invloed kan hebben. De resultaten geven aan dat bepaalde soorten IM gedrag de prestaties van consultants positief beïnvloeden. IM kan echter ook leiden tot het ervaren van stress en het prestatieniveau van consultants verslechteren. Vastgesteld werd dat persoonlijke kenmerken, zoals leeftijd en culturele achtergrond, een effect hebben op de IM keuze. Bovendien werd vastgesteld dat het IM effect na langere tijd verdwijnt. De resultaten leiden tot de conclusie dat IM moet worden gezien als een integraal onderdeel van de werkprestaties van een consultant. Selectieprocessen en trainingssessies worden gezien als een mogelijke manier om niet alleen goede consultants te vinden en op te leiden, maar ook goede impression managers.

Trefwoorden:

impression management, gedrag, consultant 

“Prevalence and Factors Associated with Depressive Morbidity in Women Visiting Perinatal Primary Health Care Settings of Dar es Salaam, Tanzania”

“Heart failure self-management: balancing between medical and psychosocial needs; evaluation of a cognitive-behavioural self-management group programme”

Zelfmanagement speelt een belangrijke rol bij het hanteren van chronisch hartfalen in het dagelijks leven. In het Amerikaanse ‘Chronic Disease Self-Management Programme’ (CDSMP) leren mensen om te gaan met de medische, sociale en emotionele consequenties van hun chronische aandoening. In een gerandomiseerde studie is effectiviteit en toepasbaarheid van dit groepsprogramma onderzocht bij hartfalenpatiënten. De zeswekelijkse bijeenkomsten (2,5 uur) werden geleid door een getraind koppel bestaande uit een gespecialiseerd verpleegkundige en een hartfalenpatiënt. Het programma blijkt goed uitvoerbaar en is op de korte termijn effectief, echter eerder aangetoonde lange termijn effecten blijven uit. Een verklaring hiervoor ligt mogelijk in verschillen in de gezondheidszorg, waarbij de CDSMP in de huidige vorm mogelijk te weinig toevoegt aan het bestaande zorgaanbod voor hartfalenpatiënten in Nederland.

Het onderzoek is financieel gesteund door de Nederlandse Hartstichting en het Profileringsfonds van het academisch ziekenhuis Maastricht

Trefwoorden:

zelfmanagement, hartfalen, evaluatieonderzoek

“Immune modulation by dietary glucans from oat and mushrooms; results from in vitro, animal and human studies”

Er komt steeds meer bewijs dat de immuunreactie, en daarmee het risico op bepaalde ziekten, door voedingsstoffen wordt beïnvloed. Een voorbeeld van zo’n voedingsstof zijn glucanen, die onder andere voorkomen in haver en paddenstoelen.

In dit proefschrift zijn de effecten onderzocht van alfa- en bèta-glucanen op immuunreacties in de darm en in mindere mate op immuunreacties in het hele lichaam (systemische immuunreacties). Onze studies toonden aan dat de consumptie van bèta-glucan uit haver de immuunreactie in de darm in vitro (“in de reageerbuis”) bij mensen en in vivo (“in het lichaam”) bij muizen bevordert, terwijl het de systemische immuunreactie niet stimuleert. Consumptie van alfa- als bèta-glucanen uit champignons stimuleren  de systemische immuuncellen van muizen in vitro maar de alfa-glucanen hadden geen duidelijk effect op de systemische immuunrespons bij mensen.

Trefwoorden:

immuunsysteem, voeding, glucanen

“Gut feelings in General Practice”

Verstand en gevoel werken nauw samen in het diagnostisch denken van huisartsen. Huisartsen ervaren soms een ‘pluis’ of een ‘niet-pluis’ gevoel in het patiëntencontact. Dat gevoel nemen de meeste huisartsen serieus en kan hun verder diagnostisch handelen aansturen, zo toonden onderzoekers van de universiteiten van Maastricht en Antwerpen aan. Ook medische tuchtcolleges nemen het ‘niet-pluis’ gevoel serieus, getuige het feit dat ze in Nederland de afgelopen tien jaar regelmatig huisartsen en specialisten verweten dat ze niet goed naar hun ‘niet-pluis’ gevoel hebben geluisterd. De onderzoekers hebben een internationale onderzoeksagenda opgesteld om de diagnostische betekenis van het ‘pluis en niet-pluis’ gevoel (‘gut feelings’) verder te bestuderen en te verbeteren.

Trefwoorden:

huisarts, diagnostiek, ‘pluis en niet-pluis’

“The regulation of protein synthesis by mTOR signaling: a potential target for cancer treatment?”

De ontwikkeling van kanker gaat vaak gepaard met verhoogde activiteit van enzymactivator mTOR, met toegenomen celdeling (woekering) en overleving van tumorcellen tot gevolg.

Dit proefschrift beschrijft de regulering van de eiwitsynthese door mTOR bij zuurstoftekort, een conditie die vaak voorkomt bij tumoren. Het onderzoek toont aan dat het blokkeren van mTOR-activiteit met het medicijn rapamycine de tumorgroei remt, maar dat de hoeveelheid hypoxisch tumorweefsel toeneemt. Deze ongewenste bijwerking van het medicijn kan ertoe leiden dat tumoren agressiever worden en resistent tegen conventionele behandelingsmethoden.

Trefwoorden:

kanker, mTOR, hypoxie, rapamycine

“Respiratory tract infections in general practice – enhanced communication skills and C-reactive protein testing to optimize management”

Veel Nederlanders komen jaarlijks bij hun huisarts met ernstige hoestklachten die de dagelijkse bezigheden kunnen beperken. Antibiotica werken meestal niet bij hoestklachten die veroorzaakt worden door luchtweginfecties. Toch worden ze veel voorgeschreven en gebruikt.

In dit proefschrift werden de behandelingsmethoden onderzocht bij 659 patiënten van 70 huisartsen met als doel het antibioticagebruik voor hoestklachten adequater te maken. Wanneer huisartsen gebruik maakten van een sneltest om ernstige infecties uit te sluiten (de zogenoemde C-reactief proteïne test uit één druppel bloed) of hun patiënten na een training in communicatieve vaardigheden de nodige uitleg gaven, schreven ze aanmerkelijk minder antibiotica voor, terwijl de patiënten net zo snel herstelden

(financiering: ZonMW)

Trefwoorden:

luchtweginfecties, hoest, antibiotica, huisartsgeneeskunde, alledaagse klachten

“The realities of life for people with severe and profound intellectual disabilities and mental health problems”

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences.

“The role of haptoglobin phenotype and 24-hour blood pressure characteristics in cerebral small vessel disease”

“Exercise training in cancer survivors”

Eind jaren negentig werd rust gezien als de beste aanpak voor patiënten die herstelden na een behandeling voor kanker.

In haar proefschrift toont Ingrid De Backer aan dat juist een intensief trainingsprogramma de lichamelijke conditie en kwaliteit van leven bij deze patiënten sterk verbetert. Zulke trainingsprogramma’s moeten individueel aangestuurd worden door middel van betrouwbare en valide inspanningstesten. Een hoog intensief kracht- en interval trainingsprogramma blijkt voor vrijwel alle patiënten mogelijk, mits zij goed begeleid worden. Het resultaat is een substantiële verbetering in spierkracht, conditie, vermoeidheid en kwaliteit van leven. Deze positieve effecten blijven tot een jaar na afloop van het trainingsprogramma behouden. In vergelijking met een groep patiënten die geen training kregen, was er circa anderhalf jaar na behandeling een verschil in spierkracht van circa 65%. Een aanzienlijk gedeelte (20%) van kwaliteit van leven van kankerpatiënten kan tenslotte verklaard worden door fysieke variabelen waaronder spierkracht en duurconditie.

“WIRED for learning. How computers can support interaction in small Group learning in higher education”

“The Tension between Rules Regulating the (Liberal) Professions and EC Competition Law – Reason and Passion in discussing professional regulation in EC competition law”

Dit proefschrift behandelt de klassieke vrije beroepen, d.w.z. de juridische, medische, technische en accountant beroepen. Ondanks dat de modus operandi van de vrije beroepen de toegang ertoe en de uitoefening ervan beperkt, worden deze beroepen traditioneel beschouwd als zijnde in het algemene belang omdat zij – naast hun economische belang – een publieke rol aannemen.

In dit proefschrift wordt gekeken naar het maatschappelijke belang om een effectief systeem te hebben voor bijvoorbeeld de gezondheidszorg en de rechtsbedeling, en houdt deze tegen het licht van het Europees mededingingsrecht met zijn waarborgen voor het functioneren van de rechtstaat.

Trefwoorden:

vrije beroepen, mededingingsrecht

“Knowledge, Learning, and Teaching: Studies on the application of constructivist principles in higher education”

“The interstitial cells of the urinary bladder”

“Why stress causes psychosis and psychosis causes stress”

Stress speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van een psychose.

In dit proefschrift worden de onderliggende mechanismen van deze stressgevoeligheid onderzocht. Zo blijkt dat trauma in de kindertijd leidt tot grotere stressgevoeligheid als men volwassen is, wat weer een risico is voor het ontstaan van psychose. Ook blijken mensen met een kwetsbaarheid voor psychose afwijkingen te vertonen in het stresshormoon cortisol. Daarnaast veroorzaken psychotische symptomen zelf ook stress waar patiënten niet altijd goed mee kunnen omgaan. Op basis van deze resultaten lijkt het belangrijk om de behandeling van psychose meer af te stemmen op deze onderliggende stressgevoeligheid.

Trefwoorden:

psychose, stress, stressgevoeligheid, trauma, cortisol, coping

“Evaluation of the Primary Mouse Hepatocyte Model for the Prediction of Genotoxicity”

“New approaches for immune modulation in Myasthenia Gravis”

“Biomechanical Analysis for Abodominal Aortic Aneurysm Risk Stratification”

De aorta is de grootste lichaamsslagader. Door ontstekingen en verzwakking van de aortawand kan een verwijding in de aorta optreden, een zogenaamd aneurysma. Aneurysma’s komen het meest voor in de abdominale aorta, ter hoogte van de navel (we spreken dan van een AAA). Ongeveer 4% van de mannen boven 55 jaar heeft een AAA, bij vrouwen is dit 1%.  AAA’s  worden steeds wijder en het risico op het scheuren van de aortawand neemt ook toe. Of de wand zal scheuren is niet alleen afhankelijk van de maximale diameter, zoals in de huidige diagnosestelling wordt aangenomen. Een betere risico voorspelling kan worden gedaan door de wandspanning te berekenen. In dit proefschrift zijn deze berekeningen geoptimaliseerd en gestandaardiseerd voor toekomstige diagnosestellingen.

“Quality of life and criminal recidivism in forensic outpatients with personality disorders. A good live approach”

In de behandeling van patiënten met een persoonlijkheidsstoornis die een delict hebben gepleegd ligt de nadruk op het terugdringen van de kans op delictherhaling. Tot recent was er nauwelijks aandacht voor risicofactoren die beschermend kunnen werken.

Dit proefschrift richt zich op de mogelijk protectieve werking van een aantal factoren, namelijk de levensomstandigheden van de patiënt en de mate van tevredenheid daarover, samengevat in het concept: kwaliteit van leven. De resultaten laten zien dat deelname aan sociale instituties, en met name georganiseerde vrijetijdsbesteding, protectief kan werken. Daarnaast bleek tevredenheid met diverse domeinen en in het algemeen en hoe iemand in het leven staat beschermend te werken voor delictgedrag. Kwaliteit van leven is een onderwerp wat aandacht verdient in de behandeling van forensische patiënten, met als doel het verkleinen van de kans op delictherhaling.

Trefwoorden:

forensische psychiatrie, kwaliteit van leven, protectieve factoren.

“Use of tacrolimus in Chinese renal transplant recipients”

“Dietary Determinants of Obesity”

In deze dissertatie wordt de samenhang bestudeerd tussen de glycemische index van voedingsmiddelen (GI), de glycemische lading (GL), de energiedichtheid (ED) en vezelinname, en de verandering van lichaamsgewicht en buikomvang. Hiervoor werd gebruik gemaakt van gegevens uit een brede cohortstudie met deelnemers uit vijf Europese landen. We ontdekten een gunstig effect van een laag GI, vezelrijk, laag ED dieet op het voorkomen van gewichtstoename en vergroting van de buikomvang, ook al was het effect klein. Daarnaast observeerden we aanzienlijke interactie tussen GI voedingsmiddelen en een genetische variant. Onze resultaten suggereren dat het zinvol kan zijn een laag ED, vezelrijk en laag GI dieet te volgen voor de preventie van (buik)overgewicht.

Trefwoorden:

obesitas, dieet, glycemische index, glycemische lading, energiedichtheid

“Mechanisms of Vasidilation in early pregnancy. Studies in instrumented consciousrats and isolated rat arteries”.

“A molecular basis for the loss of muscle oxidative phenotype: Implications for COPD”

Chronisch obstructieve longziekte (COPD), geassocieerd met jarenlang rookgedrag wordt, naast een verlies aan longfunctie, gekenmerkt door afwijkingen in het metabolisme van de beenspieren waardoor de spieren sneller verzuren. Hierdoor raakt de patiënt snel vermoeid en wordt hij beperkt in zijn dagelijks functioneren.

Dit proefschrift toont aan dat belangrijke regulatoren van spiermetabolisme verminderd aanwezig zijn in de beenspieren van COPD patiënten. Deze verlaging van de eiwitinhoud is omgekeerd gerelateerd aan de hoeveelheid ontstekingstoffen in het bloed. Daarnaast tonen we aan dat ontstekingen in de spier rechtstreeks betrokken kunnen zijn bij afwijkingen in het spiermetabolisme. Dit opent nieuwe perspectieven voor het gebruik van ontstekingsremmende stoffen in behandeling van deze afwijkingen.

Trefwoorden:

COPD, spiermetabolisme, ontsteking

“Toddling ‘long the River Meuse. Integrated Assessment and participatory Agent Based Modelling to support River Management”

“Role of Neutrophils in Pulmonary DNA damage and repair”

Chronische longontsteking is een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van longkanker. In dit proefschrift is de infiltratie van neutrofielen in de luchtwegen onderzocht als een mogelijk kankerbevorderend mechanisme van ontsteking. Neutrofielen vormen een grote bron van zuurstofradicalen (RZS) in de ontstoken long. Het vrijkomen van deze RZS verhoogt de beschadiging van het genetisch materiaal (DNA) in de long en verhindert het herstel ervan. Door de remming van het DNA-herstel kan de DNA-schade verankeren en aldus de aanzet geven tot kanker. Uiteraard zijn deze bevindingen ook van belang voor andere organen waarin de ontwikkeling van kanker wordt geassocieerd met een vooraf bestaande ontsteking.

Trefwoorden:

longkanker, neutrofielen, zuurstofradicalen, DNA

“Monotonicity and Bayes-Nash Implementation”

“A wavelet approach to cardiac signal processing for low-power hardware applications”

Het aantal sterfgevallen door hartaandoeningen is onder andere teruggebracht door implanteerbare apparaten zoals pacemakers. Hoe beter we de pacemaker kunnen laten weten wat er in het hart gebeurt, hoe beter ze hun werk kunnen doen. Door het gebruik van zogenaamde wavelets worden gemeten hartsignalen op een andere manier weergegeven zodat ze kunnen worden gefilterd en specifieke eigenschappen van het hart laten zien, bijvoorbeeld de hartslag.

Het proefschrift beschrijft een ontwerpprocedure voor wavelets gekoppeld aan een bepaalde taak. Ook wordt beschreven hoe deze wavelets in analoge chips kunnen worden ingebouwd, waardoor ze weinig stroom verbruiken en ze geschikt zijn voor gebruik in implanteerbare apparaten.

Trefwoorden:

hart, signaalverwerking, analoog , wavelet, wavelet ontwerp, ECG, L2 benadering, analoog

“Cerebral microembolic signals in cardiac interventions”

De hoeveelheid micro-embolieën in de hersenen is een aanwijzing voor mogelijke neurologische complicaties. Een vergelijking in de hoeveelheid cerebrale micro-embolieën laat zien dat er bij een minimaal invasieve chirurgische ingreep voor hartritmestoornissen (pulmonaal venen ablatie (PVI)) minder kans op postoperatieve neurologische complicaties is dan bij de standaard cardiologische therapie. Bij de cardiologische therapie, waarbij een katheter in het hart wordt gebracht, is de hoeveelheid cerebrale micro-embolieën afhankelijk van welke katheter gebruikt wordt. Tijdens een open-hart operatie is de vorming van  micro-embolieën onvermijdbaar. Een nieuwe technologie kan voorkomen dat ze in de hersenvaten terechtkomen. Door een ultrageluid transducer op de aorta te plaatsen tijdens de open-hartoperatie, kunnen onder uitzending van ultrageluid micro-embolieën worden afgebogen richting de aorta descendens.

Trefwoorden:

cerebrale micro-embolieën, hartritmestoornissen, neurologische complicaties

“Hormone-induced changes in the coagulation system”

Hormonale veranderingen tijdens zwangerschap en door gebruik van anticonceptiemiddelen zijn risicofactoren voor veneuze trombose.

In deze dissertatie werden de effecten van orale anticonceptiemiddelen op coagulatie vergeleken met die van hormonale anticonceptiemiddelen die op een andere manier worden ingenomen (transdermaal, vaginaal, intra-uterien). Ook werden de onderliggende mechanismen van de door hormonen veroorzaakte protrombotische veranderingen in een muismodel bestudeerd. De resultaten van het onderzoek laten zien dat het door hormonen veroorzaakte risico van veneuze trombose gedeeltelijk kan worden verklaard door een afname van de plasmawaarden van natuurlijke anticoagulanten: ‘tissue factor pathway inhibitor’ (TFPI) en proteïne S. Beter inzicht in de door hormonen veroorzaakte veranderingen in coagulatie kunnen bijdragen aan het verminderen van het aantal gevallen van trombose tijdens hormonale anticonceptie of zwangerschap.

Trefwoorden:

hormonale anticonceptie, veneuze trombose, coagulatiesysteem

“VEGFR-1 function and dysfunction in monocytes”

Monocyten zijn witte bloedcellen die betrokken zijn bij wondgenezing en de groei van bloedvaten. Monocyten migreren naar de locatie waar nieuwe bloedvaten worden gevormd omdat zij worden aangetrokken door de groeifactoren VEGF-A and PlGF (via stimulatie van VEGF receptor-1). Deze ‘chemotactische’ respons is verzwakt bij diabetespatiënten.

In dit proefschrift is de monocyt-migratie bestudeerd op moleculair niveau en onderzocht hoe dit proces verstoord is bij diabetici. In dit onderzoek zijn aanwijzingen gevonden dat de verzwakte chemotactische respons wordt veroorzaakt door een verhoogde RAGE-expressie en verhoogde oxidatieve stress, die leidt tot de desensitisatie van de VEGFR-1 responsen. Deze bevindingen kunnen beschouwd worden als nieuw moleculair concept voor diabetes-gerelateerde cellulaire dysfunctie.

Trefwoorden:

monocyten, diabetes

“Gait and balance characteristics in patients with diabetes type 2. Evalaution and treatment efficacy”

De Wereldgezondheidsorganisatie beschouwt type 2 diabetes als een internationale epidemie.

Dit promotieonderzoek toont aan dat het loopvermogen van diabetici afneemt en het valrisico toeneemt in een vroeg stadium van de ziekte. Daarnaast werd het effect van een specifieke training (fysiotherapeutische groepstraining met o.a. loop- en evenwichtoefeningen met functiegerichte versterking) gemeten op het lopen en het evenwicht van patiënten. De specifieke training kon de loopsnelheid en het evenwicht van diabetische patiënten verbeteren en de spiersterkte en gewrichtsmobiliteit doen toenemen. Er is meer onderzoek nodig naar de invloed van deze verbeteringen op het aantal gerapporteerde valincidenten, het niveau van fysieke activiteit van de patiënten en de levenskwaliteit.

“Epidemiological studies into prodromes and risk factors for cognitive decline and dementia”

“Doing Artworks”

De laatste decennia hebben veel musea installatiekunstwerken aangekocht. Eenmaal in het museum worden conservatoren en restauratoren geconfronteerd met verouderde technologieën, vergankelijke materialen en andere problemen betreffende het beheer en behoud van deze kunstwerken. Installatiekunst daagt traditionele museumpraktijken van verzamelen en conserveren uit. Hoe gaan musea om met deze uitdagingen en wat is hierin de rol van conserveringstheorie en -ethiek?

Dit proefschrift bestudeert, aan de hand van verschillende casestudies in Europese musea, hoe concepten als authenticiteit en kunstenaarsintentie vorm krijgen in de dagelijkse museumpraktijk. Het onderzoek laat bovendien zien dat werkzaamheden achter de schermen van grote invloed zijn op het kunstwerk en betoogt dat het gangbare onderscheid tussen wat achter de schermen gebeurt (conserveringactiviteiten) en wat voor de schermen gepresenteerd wordt (het tentoongestelde kunstwerk), in het geval van installatiekunst, niet meer eenduidig van elkaar gescheiden kan worden.

Trefwoorden:

hedendaagse kunst, conservering en restauratie, musea, cultureel erfgoed

“Lumbar extensor training in low back pain management”

“A dynamic Model of the Qnset of Clinical Psychosis from an Epidemiological Perspective”

Hoewel psychose vaak wordt beschouwd als een zeldzaam verschijnsel dat ver af staat van normale menselijke ervaringen, blijken psychotische ervaringen ook in lichtere mate voor te komen bij circa tien procent van de algemene populatie.

In dit proefschrift wordt in een grote steekproef van adolescenten en jong-volwassenen onderzocht welke processen een rol spelen bij de overgang van lichte psychotische ervaringen naar een klinische psychotische stoornis. Gewoonlijk zijn de subklinische psychotische ervaringen van voorbijgaande aard. Onder invloed van stressgerelateerde omgevingsfactoren kunnen deze ervaringen echter blijven bestaan en evolueren tot een klinische, psychotische stoornis.

Op basis van deze resultaten is een dynamisch model ontwikkeld dat beschrijft hoe individuele kwetsbaarheid, omgevingsfactoren en emotionele ontregeling interacteren in de overgang van lichte psychotische ervaringen naar psychotische stoornis.

Trefwoorden:

psychose, emotionele ontregeling, adolescenten

“Modulation and Adaption in the Normal and Obstructed Urinary Bladder”

Patiënten met een Overactieve Blaas (OAB) syndroom hebben last van onbedwingbare aandrang tot plassen, incontinentie en veelvuldig plassen. In Nederland heeft 12% te maken met het OAB syndroom. Het komt onder andere voor bij mannen met een vergrote prostaat. In dit proefschrift worden blaasafwijkingen besproken als gevolg van een vernauwing van de cavia plasbuis, een simulatiemodel voor vergroting van de prostaat. Onze hypothese is dat een verhoogde blaasspier activiteit gevoelszenuwen in de blaaswand prikkelt waardoor plasklachten kunnen ontstaan. Er werd speciaal gekeken naar de rol die interstitiële cellen, prostaglandines en oxidatieve stress hierbij spelen. Een beter begrip van veranderingen in de blaaswand draagt bij aan effectievere behandelingsmogelijkheden voor patiënten met overactieve plasklachten.

Trefwoorden:

blaas, obstructie, incontinentie.

“Embryological and surgical aspects of the tethered cord”

In geval van een gekluisterd ruggenmerg (tethered cord) is het ruggenmerg door een ontwikkelingsstoornis, die altijd onderdeel uitmaakt van het spina bifida spectrum, op een bepaald punt gefixeerd in het wervelkanaal. In veel gevallen leidt dit tot neurologische uitval.

Dit proefschrift beschrijft de neurochirurgische behandeling van een aantal zeldzame aangeboren afwijkingen van het centraal zenuwstelsel, geassocieerd met een tethered cord. Hierbij ligt de nadruk op de embryologische ontstaanswijze, de klinische en radiologische diagnostiek en de neurochirurgische behandeling. De nieuwe inzichten in de embryologische ontwikkeling en gedetailleerde beschrijvingen van de chirurgische anatomie, vormen een leidraad voor de behandeling van patiënten met deze zeldzame afwijkingen. Enkele van deze nieuwe inzichten zijn recent in een internationaal leerboek kinderneurochirurgie overgenomen.

Trefwoorden:

spina bifida, tethered cord, neurochirurgie, embryologie

“On Regional Differences in Sick Leave. The role of work, individual and health characteristics and socio-cultural environment”

Dit proefschrift concludeert dat – naast ziekte of soort werk – regiogebonden sociaal-culturele factoren ziekteverzuim beïnvloeden. Wanneer men op nationaal niveau ziekteverzuim in bepaalde regio’s wil terugdringen, moet rekening worden gehouden met regionale sociaal-culturele verschillen, die ertoe kunnen leiden dat uit de literatuur bekende verzuimdeterminanten per regio een verschillend effect kunnen hebben, in dit onderzoek is dat bijvoorbeeld de verzuimdeterminant autonomie op de werkplek. Onder andere (inter)nationaal opererende bedrijven en Arbodiensten zullen zich hiervan bewust moeten zijn. In de stellingen bij het proefschrift wordt onder meer ingegaan op het gemis aan een wettelijke regeling voor de beoordeling van aanvragen in het domein ‘zorg en welzijn’ (AWBZ en Wmo), waardoor de kwaliteit van de uitvoering van deze wetten onder druk staat.

Trefwoorden:

ziekteverzuim, regiogebonden

“More bang for your Buck. The effects of consumer experience, multiple brand association types, and brand alliance form on the perceived value of education”

“WWW and its Enduring Effects on Export Marketing: Do Web Capabilities Matter?”

”Common carotid artery morphology and dynamics estimated with automatic ultrasound segmentation”

In dit proefschrift worden nieuwe methoden geïntroduceerd voor betere interpretatie van echografie van de halsslagader. Met deze nieuwe methoden worden anatomische en mechanische eigenschappen afgeleid van ruwe echo-signalen, met behulp van geautomatiseerde analyse. Die anatomische en mechanische eigenschappen van de slagaderwand zijn van belang voor de preventie, behandeling en de inschatting van het risico van hart- en vaatziekten. De ontwikkelde automatische analysemethoden leiden daadwerkelijk tot een lagere variatie van de schattingen, doordat ze de registratie-afhankelijke effecten onderdrukken. De ontwikkelde technieken geven bovendien gerichte feedback aan echo-laboranten tijdens het maken van de echo-registratie.

“New approaches to improve the evaluation of mammograms”

Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen in Nederland. In ziekenhuizen bestaat een toenemende vraag naar mammografie (röntgenfoto van de borst) in combinatie met een groeiend tekort aan radiologen.

Dit proefschrift toont aan dat het inzetten van getrainde radiodiagnostisch laboranten in het zelfstandig voorselecteren van mammogrammen in de dagelijkse klinische praktijk een effectieve en doelmatige innovatie kan zijn en juridisch mogelijk is. Om de kankerdetectie te verhogen kunnen laboranten als tweede beoordelaar worden ingezet. Het gebruik van computersoftware bij de beoordeling van mammogrammen in de dagelijkse klinische praktijk lijkt niet effectief.

Trefwoorden:

borstkanker, mammografie, radiodiagnostisch laboranten

“Stimulation of Different Foot Structures and Functions. Effects on physical performance in older adults”

De risicofactoren voor vallen, zoals gebrekkige mobiliteit, kracht, buigzaamheid en enkele voetproblemen bij oudere volwassenen, kunnen worden geminimaliseerd door het verbeteren van het lichamelijke vermogen. Onduidelijk was echter of stimulering van verschillende voetstructuren en –functies door het dragen van inlegzolen met verhoogde profielen of door voetgymnastische oefeningen, in combinatie met conventionele oefeningen, toegevoegd effect heeft op het lichamelijke vermogen. De voornaamste bevindingen waren dat het conventionele oefenprogramma op zichzelf leidde tot substantiële verbeteringen in loopvermogen en spierkracht in vergelijking met de controlegroep. Het dragen van inlegzolen in het dagelijks leven en voetgymnastische oefeningen hadden geen toegevoegde effecten op het lichamelijk vermogen.

“Making Lifestyle work Long-term effects in the prevention of type 2 diabetes”

Type 2 diabetes mellitus (ouderdomssuikerziekte) komt wereldwijd in toenemende mate voor. De belangrijkste factoren die het risico op type 2 diabetes doen toenemen zijn overgewicht en te weinig beweging. De SLIM leefstijlinterventie laat zien dat betere voeding en meer beweging, gebaseerd op bestaande richtlijnen, het risico op de ontwikkeling van diabetes doet afnemen met ~47%. Dit effect is bereikt gedurende een periode van 3-6 jaar bij personen met een verhoogd risico op deze ziekte. Met de SLIM leefstijlinterventie kan type 2 diabetes dus uitgesteld en wellicht voorkomen worden, waardoor diabetes gerelateerde ziektekosten omlaag gaan en de kwaliteit van leven toeneemt.

Trefwoorden:

diabetes, voeding, beweging

“Enhanced Recovery After Surgery Fact or Fiction ?”

De traditionele opnameduur na darmoperaties bedraagt 10-12 dagen. Eind jaren negentig wordt aangetoond dat deze opnameduur met een snelherstelprogramma kan worden teruggebracht tot 2 dagen.

Dit proefschrift evalueert de haalbaarheid van een korte opnameduur na grote darmoperaties in de dagelijkse praktijk. Aangetoond wordt dat de invoering van een snelherstelprogramma leidt tot een sneller herstel en een korter verblijf in het ziekenhuis, maar dat een ontslag na 2 dagen op dit moment nog fictie is. Toch leidt het geen twijfel dat in de toekomst het herstel na operaties dusdanig versneld kan worden dat zelfs darmoperaties in dagbehandeling kunnen plaatsvinden. 

Trefwoorden: snelherstelprogramma, darmoperaties

“Two-photon microscopic imaging of neo-vasculature in atherosclerotic plaques and tumors”

Vorming van nieuwe kleine bloedvaten (“angiogenese”) kenmerkt de ontwikkeling van atherosclerose (“aderverkalking”) en kanker, de voornaamste doodsoorzaken in de Westerse maatschappij.

In dit proefschrift werden magnetische resonantie beeldvorming (MRI) en twee-foton laser scanning microscopie (TPLSM) gebruikt om in atherosclerotische en in tumordragende muizen de dichtheid en angiogene activiteit van deze bloedvaten af te beelden en te kwantificeren. In de toekomst zouden deze technieken een klinische toepassing kunnen vinden in de vroegtijdige diagnose van de potentiële complicaties van atherosclerose en kanker, respectievelijk hart- en vaatlijden en uitzaaiingen. Dit maakt behandeling in een vroeg stadium mogelijk waardoor klinische complicaties ten gevolge van deze ziektes kunnen worden voorkomen.

Trefwoorden:

a1ngiogenese, atherosclerose, kanker, MRI, TPLSM

“Multisensory Cortical Interactions Between Speech and Script in Fluent and Dyslexic Readers”

Trefwoorden:

dyslexie, lezen, hersenactiviteit

“Development electrophysiological studies of letter –speech sound processing in normal reading and dyslexia”

Een belangrijke stap tijdens de leesontwikkeling is het leren koppelen van letters aan spraakklanken. Onderzoek met volwassenen toonde aan dat letters en spraakklanken snel en automatisch aan elkaar worden gekoppeld. Verder werd aangetoond dat de ontwikkeling tot een snelle en automatische koppeling, zoals bij volwassenen, jaren duurt. Opvallend is dat dyslectische kinderen met vier jaar leeservaring letter - spraakklank paren niet snel en automatisch verwerken, maar nog steeds zoals normaal lezende kinderen na één jaar leeservaring doen. Deze enorme achterstand verhindert het vlot en foutloos leren lezen. Leestherapieën zouden zich dus in ieder geval moeten focussen op het automatiseren van letter - spraakklank koppelingen.

Trefwoorden:

dyslexie, letter – spraakklank koppeling, leesontwikkeling

“The Future of Tourism in Antarctica: Challenges for Sustainability”

Het toerisme in Antarctica is de laatste twintig jaar gestegen van een paar honderd tot meer dan veertigduizend toeristen per jaar.

Dit proefschrift brengt de strategische uitdagingen van deze ontwikkeling in kaart aan de hand van de thema’s veiligheid, milieu-effecten, de schaal van het toerisme en de verenigbaarheid met intrinsieke Antarctische wilderniswaarden. De zorgen hierover worden verder versterkt doordat het moeilijk is het toerisme te reguleren, aangezien Antarctica niet wordt bestuurd door een enkele soevereine staat. Samen met belanghebbenden zijn vier scenario’s onderzocht, uiteenlopend van een situatie die sterk lijkt op de huidige, met de nadruk op scheepvaart en een sterke zelf-regulerende rol van toeroperators, tot situaties met een grotere rol voor luchtverkeer, faciliteiten voor landtoerisme en een sterk versnipperde toeristische sector. In het proefschrift wordt onder andere betoogd dat een gezamenlijke visie door de landen van het Antarctisch Verdragssysteem onontbeerlijk is voor een duurzame ontwikkeling van toerisme in Antarctica.

“Romanian adolescents: health-risk behaviours and smoking prevention”

“Regulation of Polycomb Group proteins. The complex, the kinase and the interactor”

Identiteit en functie van cellen worden bepaald door genen, waarbij het even belangrijk is welke genen wel en niet actief zijn. DNA in de celkern is verpakt in chromatine. Voordat genen tot uitdrukking kunnen komen moeten ze worden uitgepakt.

In dit proefschrift is onderzocht hoe signalen buiten de cel het in- en uitpakken van DNA beïnvloeden. Inpakken van genen wordt o.m. bepaald door Polycomb Groep (PcG) eiwitten. Aan de hand van veranderingen in PcG–functie en chromatine binding tonen we een nieuw mechanisme aan waarmee genactiviteit kan worden aangepast en cellen kunnen reageren op veranderende omstandigheden. Een beter begrip van gen-omgevings interacties draagt bij aan effectiever behandelen en voorkomen van aandoeningen als obesitas, diabetes en kanker

Trefwoorden:

Epigenetica, Polycomb Groep eiwitten, gen-omgevings interactie

“Children’s memory: Treasure of Treachery of the Mind? Precursors of children’s false memories”

Het geheugen van kinderen is vrij eenvoudig te beïnvloeden. Onderzoek laat namelijk zien dat suggestieve interviewtechnieken ertoe kunnen leiden dat kinderen zich fictieve gebeurtenissen “herinneren”. Deze geheugenfouten worden ook wel pseudoherinneringen genoemd. In dit proefschrift worden factoren onderzocht die samenhangen met de ontwikkeling van pseudoherinneringen bij kinderen. Het blijkt dat kinderen zeer gemakkelijk pseudoherinneringen aan onwaarschijnlijke gebeurtenissen (nl. een UFO-ontvoering) ontwikkelen. Verder geven negatieve gebeurtenissen meer aanleiding tot pseudoherinneringen dan neutrale gebeurtenissen. Ten slotte blijkt dat het hebben van veel kennis over gebeurtenissen de kans op pseudoherinneringen vergroot. Deze resultaten zijn belangwekkend voor rechtszaken waarin kinderen zijn blootgesteld aan suggestieve ondervragingen.

“Hospital system design. Creating supply flexibility to match demand variability”

Ziekenhuizen kunnen wachttijden voor patiënten verkorten als zij hun zorgaanbod flexibiliseren. Een meer flexibele organisatiestructuur zorgt er bovendien voor dat patiënten sneller door het ziekenhuis stromen. Dat concludeert Hanneke Molema op basis van onderzoek dat zij deed in diverse ziekenhuizen in Nederland en India. De noodzaak om zorg beter af te stemmen op patiënten neemt toe nu de vraag naar complexe zorg toeneemt. Om hieraan tegemoet te komen moeten ziekenhuizen volgens Molema de huidige rigide structuur op basis van specialismen durven los te laten.

Het proefschrift bevat voorbeelden wat ziekenhuizen anders kunnen doen om beter te reageren op de omvang en aard van patiëntenvragen.

Trefwoorden:

ziekenhuis, zorgaanbod, organisatiestructuur 

“Decisional processes in obsessive-compulsive spectrum disorders. From neuropsychology to clinical implications”

Het spectrum van obsessieve compulsieve stoornissen (OCSD) omvat stoornissen als dwangneurose, body dysmorphic disorder, eetstoornissen, pathologisch gokken en autisme.

In dit proefschrift wordt de hypothese getoetst dat alle stoornissen uit dit spectrum kunnen worden beschouwd als een stoornis in de besluitvorming, wat zou kunnen leiden tot een beter begrip van de fysiopathologie, een nieuwe onderzoeksbenadering en nieuwe strategieën voor lichamelijke en gedragsbehandeling. Deze herdefiniëring van OCD kan grote gevolgen hebben voor het OCD onderzoek, omdat het mogelijk wordt verschillende subtypes van OCD te definiëren op basis van gemeenschappelijke genetische en neurologische achtergronden. Deze benadering is niet simpelweg een strategie om classificeringskwesties op te lossen, maar het is een manier om betrouwbare uitkomstvoorspellers te definiëren en specifieke behandelstrategieën toe te passen.

“Financial Advice Online. Experiments Investigating Trust in an Online Human Advisor”

Klanten hebben steeds vaker online in tegenstelling tot persoonlijk contact met bedrijfsvertegenwoordigers zoals financieel adviseurs.

Dit proefschrift bestudeert hoe gevoelens van (fysieke) aanwezigheid en vertrouwen kunnen worden gecreëerd in gesprekken via geluid of video. De resultaten van twee experimentele studies tonen duidelijk aan dat factoren zoals een bestaande relatie, de interactiestijl die de adviseur toepast, of bepaalde situaties waarin een klant wordt vergezeld door een tweede persoon (aankooppartner) bijdragen tot een verhoging van vertrouwen en verkoop. Daarom moeten bedrijven die hun verkoop willen maximaliseren door consulten met klanten via technologische middelen, goed weten hoe zij deze technologie moeten gebruiken. Dit proefschrift biedt verschillende succesvol geteste suggesties.

Trefwoorden:

verkoop, vertrouwen, online consult, technologie

“The hypercoagulable state in patients with Essential Trombocythemia and Polycythemia Vera”

“Gender Sensitivity in Health Care Practices: From Awareness to Action”

Dat verschillen als gevolg van sekse en gender van invloed zijn op ziekte en gezondheid is inmiddels uitgebreid aangetoond in wetenschappelijke literatuur. Toch zijn waardevolle inzichten en werkwijzen over genderverschillen nog weinig in gezondheidspraktijken geïmplementeerd. Tot op heden ontbreken systematische beschrijvingen van gender sensitieve ‘best practices’.

Deze dissertatie wil hieraan een bijdrage leveren door een analyse te maken van de huidige praktijk en kennis over de implementatie van gender sensitiviteit. Voor een ‘goede praktijk’ is het nodig dat professionals gerichte trainingsprogramma’s volgen, dat er actieve betrokkenheid is van sleutelfiguren binnen de organisatie en dat er structurele (financiële en politieke) steun is vanuit de politieke omgeving. Opleiding van professionals is een belangrijke katalysator voor gender sensitiviteit, maar niet voldoende voor duurzame veranderingen in de praktijk. 

Trefwoorden:

gender, diversiteit, implementatie, gezondheidszorg

“Financial Liberalization, Exchange Rates, and Economic Development”

Dit proefschrift bestudeert de effecten van financiële liberalisatie (het afschaffen van kapitaalcontroles) op wisselkoersen en de economische ontwikkeling.

Ons onderzoek toont aan dat kapitaalcontroles geen effect hebben op het verband tussen renteverschillen en wisselkoersen, de zogenoemde wisselkoerspariteit, terwijl het wisselkoersrisico wel toeneemt. Echter, de dissertatie laat ook zien dat kapitaalcontroles op de instroom van kapitaal een positieve bijdrage kunnen leveren aan economische groei in ontwikkelingslanden omdat deze de binnenlandse financiële sector beschermen.

Trefwoorden:

financiële liberalisatie, wisselkoersen, economische ontwikkeling 

“Influence or Selection. Dynamics of friendship networks and smoking behavior in adolescence”

Beïnvloeden jongeren elkaar om te roken? Kiezen rokende jongeren bijvoorbeeld andere rokers tot vriend? Om te onderzoeken hoe men kan voorkomen dat jongeren beginnen met roken is de ontwikkeling van rookgedrag en vriendschapsnetwerken geanalyseerd in zes Europese landen. Jongeren werden op verschillende tijdstippen gevraagd te rapporteren over hun vriendschappen en rookgedrag. Onze resultaten bevestigen dat vrienden vaak hetzelfde rookgedrag vertonen. Jongeren gaven aan vrienden te kiezen met hetzelfde rookgedrag en zich in mindere mate te laten beïnvloeden door vrienden met ander rookgedrag. De bevindingen suggereren dat vriendschapsnetwerken een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van rookgedrag en gebruikt zouden kunnen worden bij interventies ter voorkoming van roken.

Trefwoorden:

rookgedrag, jongeren, preventie, sociale netwerken

“Contested Cultural Property. The Return of Nazi Spoliated Art and Human Remains from Public Collections”

Dit proefschrift biedt een overzicht van, en reflectie op, de huidige wetten en rechtspraktijk in Nederland, Engeland en Frankrijk op het gebied van de teruggave van cultuurbezit uit publieke (museum)collecties. Dit gebeurt aan de hand van twee casussen die de laatste twintig jaar in het centrum van belangstelling zijn komen te staan: de teruggave van nazi roofkunst en de omgang met menselijke resten. De teruggave van nazi roofkunst kreeg in Nederland vooral veel aandacht door de zaak Goudstikker. De omgang met menselijke resten werd voor het eerst in de zaak van de ‘Westfriese Eskimo’ aan de kaak en onlangs uit de teruggave van het hoofd van Badu Bonsu en de Urker schedels. 

Trefwoorden:

restitutie cultuurbezit, roofkunst, menselijke resten

“Intellectual Property and Developing Countries: Balancing Rights and Obligations”

“Legal Migration to the European union: 10 years after tampere”

In 1999 nam de Europese Raad in Tampere een beleidsprogramma aan op het gebied van Justitie en Binnenlandse Zaken met als doel het vaststellen van een gezamenlijk Europees immigratiebeleid op basis van de ‘eerlijke behandeling’ van onderdanen van derde landen. Tien jaar later, aan het eind van 2009, zal een nieuw beleidsprogramma worden aangenomen tijdens het Zweedse voorzitterschap. Dit boek verschaft een analyse van EU en nationale immigratiewetgeving tien jaar na Tampere en onmiddellijk voorafgaand aan het aannemen van het ‘Stockholm programma’. Vijf Richtlijnen op het gebied van wettelijke migratie, invoering van maatregelen en nationale wetgeving in vijf Lidstaten worden kritisch beoordeeld op basis van naleving van EU rechtsbeginselen, instrumenten voor internationale mensenrechten en de doelstelling van Tampere voor ‘eerlijke behandeling’.

“Advancement of the Brown Norway rat as a model for food allergy. Route of exposure – Immunomodulation – Allergogenomics”

“The dean as an academic manager: the phantom of the opera?”

“Zuurvlees”

“Psychopathology and ageing; towards a better understanding of psychosis and depression in later life”

Onderzoek naar psychose en depressie vindt meestal plaats onder jongeren, dit proefschrift gaat over ouderen. Psychotische symptomen ontstaan namelijk vaak pas in de tweede levenshelft. De prognose is bovendien bijzonder ongunstig wanneer 65+ers een eerste psychose krijgen. Depressie bij ouderen gaat vaak gepaard met stoornissen in het denken (zoals verlies van het geheugen).

Het onderzoek van Köhler laat duidelijk zien dat, in tegenstelling tot vroegere voorstellingen, de cognitieve stoornissen blijvend zijn. Bij gezonde ouderen blijkt depressie een risicofactor te zijn voor versnelde cognitieve achteruitgang. Kleine laesies in de witte stof van de hersenen blijken hieraan ten grondslag te liggen.

Trefwoorden:

depressie, psychose, ouderen, cognitieve stoornis

“The interplay between genetics and epigenetics in colorectal cancer”

Dikkedarmkanker kent een hoge mortaliteit, mede omdat de ziekte vaak in een te laat stadium ontdekt wordt. Dikkedarmkanker is het eindresultaat van een complex samenspel tussen genetische en epigenetische (processen die genexpressie beïnvloeden zonder de DNA basenvolgorde te veranderen) afwijkingen. De bestudering van genetische en epigenetische afwijkingen toont aan dat epigenetische afwijkingen vroeg optreden in het ontstaan van dikkedarmkanker en om die reden goed bruikbaar zijn bij de vroege opsporing van de ziekte. Op grond van genetische en epigenetische afwijkingen kunnen dikkedarmkankers ingedeeld worden in subgroepen die in gedrag en overleving van elkaar verschillen. Toekomstig onderzoek zal aantonen of deze subgroepen een verschillende behandelingsstrategie behoeven.

Trefwoorden:

darmkanker, genetica, epigenetica

“Dietary acrylamide intake and human cancer risk”

Acrylamide is een stof die voorkomt in voedingsmiddelen, zoals frites, chips, koekjes en koffie. Dit promotieonderzoek behelst epidemiologisch onderzoek naar de relatie tussen acrylamide-inname via voeding en het risico op kanker.

Het risico op baarmoeder- en eierstokkanker blijkt verhoogd bij toenemende acrylamide-inname. Ook is er een positief verband tussen acrylamide en het risico op nierkanker bij mannen en vrouwen en mondholtekanker bij vrouwen. Aan de andere kant levert de studie ook aanwijzingen voor een risicoverlagend verband tussen acrylamide en longkanker en blaaskanker bij vrouwen, en prostaatkanker en keelholtekanker bij mannen. Deze verbanden moeten ook in andere studies onderzocht worden om meer zekerheid te krijgen over de oorzakelijkheid ervan.

Trefwoorden:

acrylamide, kanker, voeding

“Beyond Weber and Straight Cucumbers: Bureaucratic Politics in the EU”

“Constitutionalising Polycontexturality: the Legal Foundations of Tansnational ‘private’ Regimes”

“Theory- and evidence-based interventions to enhance adherence among HIV-infected patients using highly active antiretroviral therapy”

“Rechtsbescherming en overheidsovereenkomsten”

“Hypnotics and Anxiolytics”

Een groot aantal experimentele gedragsstudies met gezonde jonge vrijwilligers toont aan dat slaap- en kalmeringsmiddelen de rijvaardigheid negatief kunnen beïnvloeden. Algemeen werd verwacht dat deze negatieve effecten minder sterk tot uiting zouden komen bij patiënten als gevolg van de bijkomende gunstige effecten op de slaap- of angststoornis en de gewenning die na langdurig gebruik optreedt. Vergelijkende studies met patiënten en meer kwetsbare groepen zoals ouderen zijn schaars.

Dit proefschrift onderzoekt in hoeverre factoren, als leeftijd, geslacht, (slaap)stoornis en snelheid van afgifte van het middel de effecten van slaap- en kalmeringsmiddelen op de rijvaardigheid beïnvloeden.

Het blijkt dat er nauwelijks verschil is tussen de jonge vrijwilligers en kwetsbare groepen als patiënten en ouderen. De resultaten ondersteunen de algemene verwachting niet.

Trefwoorden:

slaap- en kalmeringsmiddelen, rijvaardigheid, slapeloosheid

“Bias for the unattractive self: on the role of attention in eating disorders and body dissatisfaction”

Er heerst nog veel onzekerheid over de precieze oorzaken van eetstoornissen. Tegelijkertijd zijn vrouwen tegenwoordig steeds vaker ontevreden met hun lichaam.

In dit proefschrift wordt de rol van aandacht in de oorzaken en instandhouding van eetstoornissen, en in het bijzonder lichaamsontevredenheid onderzocht. Het blijkt dat eetstoornispatiënten, in vergelijking met gezonde vrouwen, sneller zijn in het opmerken van informatie die met het lichaam te maken heeft en hun aandacht trager weg richten van informatie die met voeding te maken heeft. Verder blijkt dat de manier waarop vrouwen naar hun eigen lichaam kijken een belangrijke rol speelt in de manier waarop ze zich over hun eigen lichaam voelen. Kijken naar lelijke lichaamsdelen veroorzaakt lichaamsontevredenheid terwijl kijken naar mooie lichaamsdelen juist kan leiden tot meer lichaamstevredenheid.

Trefwoorden:

eetstoornissen, aandacht, lichaamsontevredenheid

“Theodoor Weustenraad (1805-1849) en de ‘Percessie van Scherpenheuvel’”

De jurist, journalist en dichter Theodoor Weustenraad (1805-1849) was gegrepen door de idealen van vrijheid en gelijkheid en droomde van een nieuwe aarde. Na zijn rechtenstudie in Luik werd Weustenraad in Maastricht redacteur van het dagblad L’Éclaireur, waarin hij de regeringspolitiek van Willem I bestreed. In 1830 week hij uit naar België. Hij geloofde in een betere toekomst dankzij de industrie en hij bezong de wonderen van de techniek. Met essays en gedichten droeg hij bij aan de natievorming in de jonge Belgische staat. Zijn klaagzang Maestricht uit 1834 markeert het begin van de mythe die opperbevelhebber generaal Dibbets voorstelt als de verkrachter van de Maastrichtse volkswil.

De biografie wordt gevolgd door de editie van het handschrift van de Percessie van Scherpenheuvel. Dit 2000 verzen tellend ‘mock epic’ in Maastrichts dialect blijkt 160 jaar na Weustenraads dood nog steeds springlevend.

Trefwoorden: 

biografie, journalistiek, literatuur, dialect

“Chemische eiwitsynthese in beeld”

“With the body in mind; the role of exercise and acid-base balance in panic”

We bestudeerden de anti-paniek-effecten van acute lichamelijke oefening terwijl tegelijkertijd mechanismen voor het opwekken van experimentele paniek werden toegepast. We maakten gebruik van CO2 inademing als een model om paniek op te wekken en toonden zo aan dat acute lichamelijke oefening een bruikbare techniek is om experimentele paniek te verminderen. We gebruikten ook farmacologische en genetische technieken om de voornaamste neurotransmittersystemen te onderzoeken in relatie tot experimentele paniek.

Daarbij stelden wij vast dat blokkering van het endorfine systeem met naltrexon op zichzelf symptomen kon veroorzaken die op paniek lijken, maar dat deze blokkering de reactie op CO2 niet verhoogde. We stelden ook vast dat de dosisafhankelijke paniekreactie op CO2 wordt geassocieerd met een polymorfisme in het 5-HT transportergen, vooral bij hogere doses.

Trefwoorden:

antipanic effects, exercise, CO2 inhalations

“On the pathway from stress to psychosis”

Bij het ontstaan van een psychose spelen genetische en omgevingsinvloeden een rol. Een manier om mogelijke genetische invloeden te onderzoeken is te kijken naar risicofactoren die ook bij familieleden van patiënten voorkomen. Gevonden werd dat patiënten die een psychose hebben gehad en meer gevoelig zijn voor stress in het dagelijks leven, broers en zussen hebben die ook meer gevoelig zijn voor deze kleine dagelijkse stress. Bovendien werd gevonden dat stressgevoeligheid vooral samenhangt met psychotische symptomen  als wanen en hallucinaties, de zogenaamde “positieve symptomen”. Het is daarom wellicht nuttig om behandeling direct te richten op deze onderliggende risicofactor.

Trefwoorden:

genetische factoren, psychose, stressgevoeligheid

“Substrate metabolism in type 2 diabetes”

Waarom sporten precies een gunstige invloed heeft op de lichamelijke gezondheid is nog niet helder, maar een enzym genaamd AMP-activated protein kinase (AMPK) speelt zeker een belangrijke rol. Het stofje 'AICAR' activeert dit enzym en zou zo op een kunstmatige manier de effecten van sporten kunnen nabootsen.

Dit proefschrift toont voor de eerste keer in mensen aan dat 'AICAR' de hoeveelheid suiker en vetten in het bloed verlaagt. Het doet dit door de afgifte van suikers en vetten door de lever en het vetweefsel te verlagen. Deze afgifte is bij mensen met type 2 diabetes te hoog. Daarom zou AICAR een interessant middel zijn om type 2 diabetes te bestuderen, en uiteindelijk om nieuwe medicijnen of andere interventiestrategieën te ontwikkelen. De effecten van AICAR in mensen zijn echter niet helemaal hetzelfde als de effecten van sporten.

Trefwoorden:

diabetes type 2, AICAR, sport

“From Primary Commodity Dependence to Diversification and Growth”

Deze studie laat zien dat de afhankelijkheid van export van natuurlijke grondstoffen en het onvermogen om voldoende technologische kennis aan te trekken voor een gediversifieerde productie, de ontwikkeling belemmert van vele Afrikaanse landen beneden de Sahara.

Onze resultaten tonen aan dat een bepaald drempelniveau van exportdiversificatie onontbeerlijk is voor duurzame economische groei. Beleidsinspanning moet daarom gericht worden op de opbouw van exportdiversificatie voor een duurzame economische ontwikkeling.

Trefwoorden:

ontwikkelingslanden, export, duurzaamheid, diversificatie

“The role of Public Capital on Economic Development”

Dit proefschrift bestudeert de mogelijke rol van overheidskapitaal in economische ontwikkeling in relatie tot ongelijkheid, groei en armoedestrik. Ongelijkheid is slecht voor groei als tekortkomingen op kredietmarkten de armen belemmeren het juiste investeringsbedrag aan te gaan. Het proefschrift toont analytisch aan dat bepaalde overheidsinvesteringen enkele beperkingen in middelen zouden kunnen lenigen door middel van factorsubstitutie en zo de verdeling van inkomen en daarmee economische groei kunnen verbeteren. Het proefschrift bestudeert ook de rol van overheidskapitaal in de armoedeval. De empirische kant van het onderzoek richt zich op meer beleidgeoriënteerde problemen: Hoe belangrijk is overheidskapitaal voor economische groei in ontwikkelingslanden? Hoeveel moet het overheidskapitaal bedragen?

Trefwoorden:

Inkomensongelijkheid, overheidskapitaal, economische groei,  armoedeval

“Satellite cells and skeletal muscle characteristics in sarcopernia”

Veroudering gaat gepaard met verlies van spiermassa en spierkracht, ook wel sarcopenie genoemd. Dit leidt tot functionele beperkingen en een afname van de kwaliteit van leven. Satellietcellen (de zogenaamde “spierstamcellen”) zijn van essentieel belang voor het behoud van spierweefsel.

Dit proefschrift toont aan dat sarcopenie gepaard gaat met een afname van het aantal satellietcellen in de skeletspieren. Krachttraining kan het aantal satellietcellen weer doen toenemen en vormt een effectieve methode om spiermassa en spierkracht te herstellen. Het onderzoek beschreven in het proefschrift laat zien dat satellietcellen een primaire rol spelen bij sarcopenie en bij de toename van spiermassa na krachttraining in ouderen.

Trefwoorden:

spiermassa, spierkracht, sarcopenie, satellietcellen, krachttraining

“Connecting health care professionals: Studies on a generic HER system framework”

Elektronische Patiënt Dossier (EPD) systemen bevatten informatie over de gezondheid en de gezondheidsproblemen van patiënten. Deze systemen zijn geëvolueerd van administratieve systemen tot kennisbronnen die het zorgproces ondersteunen. De huidige trend naar multidisciplinaire, geïntegreerde zorg vraagt een virtueel EPD dat de gezondheidsinformatie van een patiënt uit verschillende bronnen integreert, informatie uitwisselt met andere systemen en nieuwe medische concepten verwerkt. Het Landelijk EPD is een rudimentair voorbeeld van zo’n virtueel EPD.

In dit proefschrift wordt een generiek EPD systeem raamwerk voorgesteld en onderzocht dat aan deze eisen voldoet. Het raamwerk is getest door het ontwikkelen en implementeren van een EPD systeem (PropeRWeb). Deze implementatie is vervolgens geëvalueerd. Daaruit bleek dat de beveiligingsaspecten verder aangescherpt en gestandaardiseerd moeten worden, zeker als medische gegevens tussen organisaties worden uitgewisseld.

Trefwoorden:

elektronisch patiëntendossier, standaarden, archetypes, EPD, zorg ICT

“Framing health communication messages”

“Effect of housing in an enriched environment on the recovery from experimental inflammatory pain”

“Competency in shaping one’s life; autonomy of older adults with type 2 diabetes mellitus who are treated in a nurse-led clinic”

Dit proefschrift ontwikkelt een theorie op het gebied van patiëntautonomie en beschrijft de interactionele processen in verband met het realiseren van autonomie voor oudere volwassenen met type 2 diabetes mellitus. Autonomie wordt gedefinieerd als het vermogen zijn/haar eigen leven in te richten, gebaseerd op kenmerken die uniek zijn voor een persoon, bij veranderende gezondheidstoestand en levenssituatie. Dit zorgt voor een mix van dimensies die op een bepaald moment het meest van toepassing lijken. Gespecialiseerde Diabetesverpleegkundigen moeten kunnen begrijpen wat de patiënt onder autonomie verstaat en zij moeten hun benadering aanpassen aan de behoeften, overtuigingen en vaardigheden van iedere individuele patiënt. De gespecialiseerde Diabetesverpleegkundigen kunnen de autonomie van oudere volwassenen met type 2 diabetes mellitus het beste ondersteunen door gelegenheden te faciliteren waarin deze patiënten de mogelijkheid hebben hun eigen zelfstandige beslissingen te nemen en hun eigen hulpbronnen te creëren voor wat betreft ondersteuning van anderen.

Trefwoorden:

type 2 diabetes mellitus, autonomie

“On the digital road to recovery? Assessment, theory, and treatment of depression via the Internet”

Zelfhulpbehandeling voor depressie via internet zonder professionele begeleiding is niet effectiever dan de gewone zorg door de huisarts. Beide eerstelijnsbehandelingen zijn onvoldoende in staat om depressieve klachten te verminderen. Zowel direct na de behandelingen als een jaar later zijn de klachten nog altijd aanzienlijk. Vooral voor mensen met ernstige klachten lijken deze behandelingen onvoldoende effectief. Dit concludeert Esther de Graaf in haar proefschrift. Hoewel zelfhulp via internet veelbelovend lijkt, moet beter onderzocht worden wie er baat bij heeft en wie niet. Een nauwkeurig beleid rondom de invoering van online zelfhulp in het huidige zorgstelsel evenals de vergoeding ervan door zorgverzekeraars is noodzakelijk.

Trefwoorden:

depressie, online zelfhulp, huisarts

“Stress reactivity in borderline personality disorder”

Dit proefschrift onderzoekt emotionele en psychotische reacties van borderline patiënten in het dagelijks leven, en bestudeert de effecten van trauma in de kindertijd op emotionele stressreactiviteit bij een volwassen groep frequente huisartsenbezoekers. Het blijkt dat borderline patiënten significant sterker emotioneel en psychotisch reageren op alledaagse stress dan mensen met psychotische stoornissen, mensen met angstgerelateerde persoonlijkheidsstoornissen en gezonde controlepersonen.

De huisartsenbezoekers die trauma in de kindertijd meemaakten, reageerden emotioneel significant sterker op alledaagse stress dan de groep zonder trauma. Dit effect was het meest uitgesproken voor trauma onder de leeftijd van tien jaar.

Dit is voor het eerst dat deze fenomenen wetenschappelijk aangetoond worden in het dagelijks leven. De resultaten onderstrepen de impact van alledaagse stress op borderline patiënten en volwassenen die trauma in de kindertijd meemaakten. Hieruit volgt het belang van stressreductie in brede zin.

Trefwoorden:

stress, emoties, psychose, borderline persoonlijkheidsstoornis

“Van kwaad tot erger; de sociale constructie van satanisch ritueel misbruik in de Verenigde Staten en Nederland”

In Van kwaad tot erger wordt het debat over sata­nisch ritueel mis­bruik in de Verenigde Staten en Nederland onderzocht. Het verloop daarvan wordt besproken aan de hand van ontwikkelingen binnen de maatschappelijke terreinen waarop die discussie wordt gevoerd, namelijk de psychotherapie, de media en de strafrechtspraktijk. Als voorbeeld dienen enkele geruchtma­kende (straf)zaken die grote in­vloed hebben gehad op het verloop van de discus­sie, zoals het ontuchtschandaal in Oude Pekela, de Eper incestaffaire en de zaak Dutroux. Er wordt ingegaan op overeenkom­sten en ver­schillen in de maat­schap­pelijke, poli­tieke en religieuze struc­tuur van de Verenigde Sta­ten en Nederland. Tevens wordt een verklaring gegeven voor het feit dat het debat over satanisch ritueel misbruik in de Verenigde Staten is ontaard in een morele paniek (de meest omvangrijke vorm van buitenproportioneel collec­tief gedrag, sterker dan massahysterie), terwijl zoiets in Neder­land ­is uitgebleven.

Trefwoorden:

satanisch ritueel misbruik, strafrecht, psychotherapie, media

“Dietary protein in the regulation of the somatotropic axis”

Te weinig groeihormoon kan een oorzaak zijn van groeiachterstand bij kinderen, en van te veel buikvet bij volwassenen. Voor deze mensen kan extra groeihormoon positieve gevolgen hebben voor respectievelijk de lengtegroei en de lichaamssamenstelling. Dit proefschrift laat zien dat voeding een effectief middel is om de hoeveelheid groeihormoon in het bloed te verhogen. Soja-eiwit en melk-eiwit, al dan niet in combinatie met vetten of koolhydraten, bleken effectieve strategieën om groeihormoon afgifte te stimuleren. Dit kan perspectieven bieden voor een voedingstherapie om verlaagde groeihormoon spiegels te herstellen, of voor een geschikt diagnostisch instrument om een tekort aan groeihormoon vast te stellen.

Trefwoorden:

groeihormoon, voeding, diagnostiek

“Dietary proteins and energy balance”

Het is bekend dat diëten met een relatief hoog eiwitgehalte een effectief middel zijn voor gewichtsverlies en gewichtsbehoud na gewichtsverlies  Dit proefschrift beschrijft effecten van (specifieke) eiwitten in de voeding op eetlust en voedselinname bij een volgende maaltijd en op energiegebruik. Sommige eiwitten (alfa-lactalbumine, gelatine en gelatine met toegevoegd tryptofaan) onderdrukken de eetlust 40% sterker dan andere eiwitten (caseine, soja en wei) en reduceren de voedselinname bij een volgende maaltijd met 20%. Het eetlust-onderdrukkende effect van eiwitten wordt versterkt door de afwezigheid van koolhydraten in het dieet. Met betrekking tot het effect van eiwitten op het energiegebruik blijkt dat een hoog-eiwit dieet het energiegebruik verhoogt ongeacht de andere macronutriënten in het dieet.

Trefwoorden:

diëten, eiwitgehalte, energiebalans
Promotie mw. Margriet A.B. Veldhorst

“In vivo dosimetry using MOSFET detectors in radiotherapy”

De stralingsdosis van radiotherapiebehandeling van tumoren wordt voornamelijk bepaald aan de hand van rekenmodellen. Meer concreet bewijs van de hoeveelheid daadwerkelijk afgegeven c.q. opgenomen straling levert een meting tijdens de bestraling; meer zekerheid kun je niet krijgen. 
Een nieuw type miniatuur stralingsmeter werd getest en vervolgens toegepast voor metingen bij uitwendige bestraling (waarbij de meter tijdens behandeling op de patiënt geplaatst werd) en bij inwendige bestraling van de prostaat (brachytherapy, waarbij de meter in de plasbuis gebracht werd).  
Via deze methode kunnen voldoende data verzameld worden, om daarvan te leren, fouten te voorkomen, complicaties te reduceren en zo nodig behandelmethodes te verbeteren.

Trefwoorden:

Stralingsmeters, radiotherapie, tumoren