“Exploring Neurocognition across the Psychosis Continuum”

In dit proefschrift wordt de rol van neurocognitie als indicator van de genetische kwetsbaarheid en voorspeller van functioneren bij schizofrenie en de bipolaire stoornis (manisch depressiviteit) onderzocht. De bevindingen worden besproken in de context van een veronderstelde overlap tussen deze twee ziektebeelden. Het onderzoek laat zien dat cognitieve stoornissen bij zowel schizofrenie als de bipolaire stoornis voorkomen. Bij schizofrenie zijn ze over het algemeen ernstiger, meer geassocieerd met een genetische aanleg voor de ziekte, en hebben ze een sterkere invloed op het dagelijks functioneren dan bij de bipolaire stoornis. Jabbens bevindingen ondersteunen een benadering van psychiatrische stoornissen waarbij meer gekeken wordt naar de mate waarin iemand last heeft van symptomen, dan puur naar diagnostische categorieën.

Trefwoorden:

neurocognitie, schizofrenie, bipolaire stoornis

“Testing Non-Stationary Panel-Data with Persistent Cross-Sectional Dependence”

“Development and Regulation of Body-Weight; a Genetic, Behavioral and Neuro-Endocrinological Approach”

Wanneer energie-inname en energieverbruik in balans zijn, is er sprake van een stabiel lichaamsgewicht.

Dit proefschrift beschrijft erfelijke, ouderlijke, gedragsmatige en endocriene factoren die invloed hebben op de ontwikkeling en regulatie van lichaamsgewicht. Uit een longitudinale cohortstudie bij kinderen van 0-17 jaar blijkt dat het FTO gen, het aantal uren slaap per nacht, het gewicht van de vader en het eetgedrag van de moeder het lichaamsgewicht beïnvloeden.

Met name als kinderen kort slapen en zware ouders hebben die zich incidenteel overeten is hun kans op ontwikkeling van overgewicht tijdens de puberteit vergroot. Bij volwassenen blijkt stress de kans op overgewicht te vergroten, doordat het via hyperactiviteit van het systeem dat de afscheiding van het stresshormoon cortisol regelt, eten zonder honger veroorzaakt. 

Trefwoorden:

Obesitas, lichaamsgewicht, kinderen, volwassenen, stress

Titel van de rede van prof. dr. Angela Brand:“Public Health Genomics: from cell to society”.

Titel van de rede van prof. Helmut Brand: “European Public Health: between Maastricht and Lisbon”.

“Events for Adolescent Smoking Cessation”

Voor een evidence-based programma, erop gericht jongeren te laten stoppen met roken, verrichten we een kwalitatieve studie met 26 personen tussen 15 en 21 jaar. Succes hing samen met de vraag of de stopper zich committeerde aan een leerproces waarin verschillende strategieën werden getest, geëvalueerd, opnieuw getest etc. Jongeren beschouwden ‘wilskracht’ als de belangrijkste determinant, verwachtten dat interventies gericht op stoppen met roken betuttelend zouden zijn en beschouwden hulp zoeken bij een intern persoonlijk proces als overdreven. Met Intervention Mapping ontwierpen we een gemakkelijk toegankelijke interventie op basis van korte-termijn counseling met stimulerende prikkels en niet-betuttelende ondersteuning. Bij een trial op 22 scholen voor vervolgonderwijs was de interventie een succes omdat meer dan de helft van de dagelijkse rokers werd bereikt en meer dan 30% minimaal één keer tijdens de interventieperiode counseling kreeg. De interventie had echter alleen effect op de korte termijn, en de algehele conclusie is dat dit interventieformat niet voldoende was om effecten op de lange termijn te realiseren.

“Generation of Procoagulant Activity in Blood Cells”

Jef Wolfs onderzocht het mechanisme dat verantwoordelijk is voor het beschikbaar komen van een bepaalde membraancomponent, fosfatidylserine, aan het oppervlak van bloedcellen. Oppervlakte-geëxposeerd fosfatidylserine speelt een belangrijke rol bij de bloedstolling en bij het verwijderen van verouderde, afstervende cellen.

Het onderzoek focust op het zogenaamde ‘scramblase’, een eiwit dat een essentiële rol vervult in de reorganisatie van membraanfosfolipiden. De belangrijkste bevindingen van het onderzoek zijn dat cellen in suspensie niet allemaal dezelfde scramble activiteit vertonen  en dat de scramble-snelheid beinvloed wordt door zowel de vorm van de cellen als de intracellulaire ion-samenstelling. Deze bevindingen kunnen een basis vormen voor nieuwe therapeutische interventies bij bloedingsziekten en stollingsaandoeningen.

Dit proefschrift is tot stand gekomen met een bijdrage van de Nederlandse Hartstichting.

Trefwoorden:

scramblase, bloedstolling

“Evaluation of Evidence-Based Clinical Guidelines in Physical Therapy: Ankle Sprain as Case Example”

“Short Chain Fatty Acids and Colonic Health”

In de dikke darm leven grote hoeveelheden bacteriën die zowel schadelijke als gunstige effecten kunnen hebben op de gezondheid van de darm. Tegenwoordig richten steeds meer voedingsproducten (prebiotica en probiotica) zich op het beïnvloeden van de samenstelling en de activiteit van de bacteriën in de dikke darm om zo de gezondheid te bevorderen. Een voorbeeld hiervan zijn bepaalde vezels die niet kunnen worden verteerd in de dunne darm, maar vervolgens in de dikke darm door de aanwezige bacteriën worden afgebroken waarbij korte keten vetzuren worden geproduceerd. Uit de studies beschreven in dit proefschrift blijkt dat deze vetzuren en met name butyraat een belangrijke rol spelen bij het in stand houden van een gezonde darm.

Trefwoorden:

korte keten vetzuren, dikke darm, butyraat

“Bedtime Stories”

Veel seksueel actieve jongeren en jongvolwassenen schatten hun kans om geïnfecteerd te raken met een Seksueel Overdraagbare Aandoening (SOA) laag in, en hebben dus onbeschermde seks.

Dit proefschrift onderzoekt de mate waarin verschillende vormen van risico-informatie deze kansschatting (risicoperceptie) voor SOA konden beïnvloeden en daarmee inzetbaar zouden zijn voor SOA-preventie. De risicopercepties voor HIV bleken star en moeilijk te beïnvloeden. De gevoelens van kwetsbaarheid voor Chlamydia waren wel bevattelijk voor verschillende vormen van risico-informatie. Tot slot lijkt een internetprogramma, waarin op-maat kansinformatie is opgenomen, een effectieve en veelbelovende manier om gevoelens van vatbaarheid te beïnvloeden en condoomgebruik te stimuleren.

Trefwoorden:

SOA/HIV preventie, risico communicatie, internet, gezondheidsbevordering

Titel van de rede van prof. Vanstraelen: “De rol van accounting en accounting onderzoek in de economische crisis”.

Titel van de rede van prof. Knechel: “Audit Lessons Learned from the Economic Crisis”.

“Attention Dysfunction and ADHD in Adults: Determinants and Interventions”

ADHD is niet enkel een kinderpsychiatrische aandoening, maar blijft vaak tot in de volwassenheid bestaan.

In het eerste gedeelte van dit proefschrift wordt vanuit een neuropsychologische invalshoek gekeken naar het voorkomen van aandachtsklachten in een gezonde populatie en de relatie met kwaliteit van leven. Het tweede gedeelte gaat in op neuropsychologische modellen, uitingsvorm en neuropsychologische behandeling gericht op complexere denkfuncties (zoals het verrichten van twee taken tegelijkertijd) bij volwassenen met ADHD. Aandachtsklachten blijken vaak voor te komen in de gezonde populatie en zijn gerelateerd aan stemming en kwaliteit van leven. Uit het onderzoek blijkt ook dat cognitieve klachten verminderen bij volwassenen met ADHD die behandeld worden voor problemen met complexere denkfuncties.

Trefwoorden:

ADHD, volwassenen, aandachtsklachten

“Challenging the serotonergic system: A mechanistic approach to the method of acute tryptophan depletion in rodents”

Depressie wordt doorgaans toegeschreven aan verlaagde concentraties van de neurotransmitter serotonine in het brein.

In dit proefschrift is bij knaagdieren nader onderzoek gedaan naar de onderliggende mechanismen van de acute tryptofaan methode, een test die veel gebruikt wordt voor onderzoek naar de rol van het serotonine systeem bij psychiatrische stoornissen zoals depressie. Bij acute tryptofaan depletie wordt de beschikbaarheid van het aminozuur tryptofaan voor omzetting naar serotonine acuut verlaagd.

De bevindingen tonen aan dat gedragsveranderingen die hier uit voorkomen niet direct toe te schrijven zijn aan serotonine verlagingen, maar wijzen op andere mechanismen, waaronder cerebrovasculaire afwijkingen. Door deze potentiële alternatieve mechanismen lijkt de methode minder bruikbaar voor onderzoek naar de rol van het serotonine systeem.

Trefwoorden:

acute tryptofaan depletie, serotonine, depressie

“Bimodal Imaging of Molecular Targets Associated with Plaque Vulnerability”

“Transcranial Duplex Scanning in Parkinsonian Disorders Comparison with SPECT”

Het diagnosticeren van de ziekte van Parkinson (ZvP) kan met name in een vroeg stadium van de ziekte lastig zijn, gezien de overlap mesymptomen van andere aandoeningen. Het nucleaire onderzoek, de SPECT-scan, is momenteel de meest toegepaste aanvullende onderzoekstechniek bij deze patiënten. Ondanks veel onderzoek is er nog steeds discussie over de precieze diagnostische bijdrage.

Dit proefschrift concludeert dat alleen de scan met een presynaptische radio-actieve stof in combinatie met echografie van de ‘zwarte kern’ in de hersenen voldoende onderzocht en betrouwbaar is voor regulier diagnostisch onderzoek. Echografie is mogelijk ook een goed alternatief, dit dient nader onderzocht te worden.

Dit proefschrift is tot stand gekomen met een bijdrage van het internationaal parkinson fonds.

“Het OM: schakel in een geloofwaardige strafrechtspleging”

“Human Development and Autonomy in Project AID: Experiences from Four Bilateral Projects in Nicaragua and El Salvador”

Dit proefschrift onderzoekt hoe projecten met buitenlandse steun de autonomie van individuen in gemeenschappen kunnen ondersteunen.

Het onderzoek richt zich op vier infrastructuurprojecten ondersteund door Luxemburg in Nicaragua en El Salvador (1999-2005). In het proefschrift worden drie hoofddoelen bereikt. Op de eerste plaats ontwikkelt het een conceptmodel voor autonomie, gebaseerd op de aanpak in het paradigma van menselijke ontwikkeling en multidisciplinaire studies, en verrijkt met de ervaringen van de plaatselijke bewoners. Op de tweede plaats biedt het een analytisch kader voor het evalueren van de effecten van het project op individuele autonomie, gezien vanuit de praktijken, doelstellingen, motivaties en waarden van projectdeelnemers. En op de derde plaats wordt in het onderzoek dat kader ingezet en getest om de vier projecten te bestuderen.

Trefwoorden:

Autonomie, menselijke ontwikkeling, projectevaluatie, managementpraktijken

“Non-Invasive Assessment of Cardiovascular Disease”

“Outcome Assessment and Economic Evaluation of Short Stay Intensive Care for Coronary Artery Bypass Patients”

In dit proefschrift werd onderzocht of een kort verblijf op de intensive care (tot acht uur) in vergelijking met de gangbare 24 uurs intensive care zorg voor laagrisicopatiënten die een bypassoperatie ondergaan, veilig en kosteneffectief is. Bij 600 patiënten werd gekeken naar verschillen in het optreden van ziekte (zoals hartinfarcten en infecties), overlijden en heropnames. Tevens zijn de kosten berekend van de behandeling tot een maand na de operatie. Eveneens is de kwaliteit van leven van de patiënten gemeten met een algemene (EuroQol) en een ziektespecifieke (MILQ) vragenlijst. Het short-stay intensive care protocol voor laagrisico bypasspatiënten blijkt veilig, kostenbesparend, en niet van invloed te zijn op de kwaliteit van leven. Het proefschrift bevat verder een literatuurstudie naar de huidige kennis van behandelingsmethoden, een onderzoek naar de validiteit en betrouwbaarheid van de gebruikte vragenlijsten en een onderzoek naar correctiemethoden voor de verschillen in kwaliteit van leven die voor aanvang van het onderzoek al tussen de twee onderzoeksgroepen bestond.

“The Reach of Human Rights in a Globalizing World”

“Ranking and Reliable Classification”

In de voorbije jaren is de opslag van digitale data op het gebied van de wetshandhaving sterk toegenomen. Deze data moet worden geanalyseerd om er nieuwe kennis uit te halen. De behoefte aan technologieën om de data analyse te automatiseren is dan ook zeer groot. Machine learning is een onderzoeksgebied binnen artificiële intelligentie dat voorziet in effectieve en efficiënte modellen om data te analyseren. De toepassing binnen wetshandhaving is echter niet eenvoudig omdat de modellen niet als voldoende betrouwbaar worden beschouwd.

In deze dissertatie doen we onderzoek in drie veelbelovende richtingen om de data analyse veiliger te laten verlopen.

Trefwoorden:

machine learning, data mining, intelligence led policing

“Robust designs for longitudinal studies”

“ATP infusions in palliative home care”

Bij patiënten met kanker in een preterminaal stadium treden vaak klachten op die de kwaliteit van leven ernstig kunnen beinvloeden.

Dit proefschrift beschrijft de effecten van adenosine 5’-trifosfaat (ATP) op deze klachten. Uit de resultaten blijkt dat bij deze patiëntengroep acht wekelijkse ATP infusen geen effect hebben op de kwaliteit van leven lichamelijke beperkingen, vermoeidheid, voedingsinname en lichaamsgewicht, maar wel een gunstig effect heeft op de vetmassa. Verder lijkt er een klein verschil in de overleving op te treden ten gunste van de ATP groep, voornamelijk bij patiënten met longkanker en bij patiënten met een stabiel gewicht.

Deze bevinding zal echter moeten worden bevestigd voordat hieruit definitieve conclusies kunnen worden getrokken.

Trefwoorden:

preterminale kanker, ATP infusen, levenskwaliteit

“Axillary and internal mammary sentinel node biopsy in breast cancer”

“Bootstrapping Nonstationary Time Series”

De analyse van niet-stationaire tijdreeksen is een belangrijk thema binnen de economie. Veel economische tijdreeksen, zoals bruto nationaal product, wisselkoersen en aandelenkoersen, zijn niet-stationair; hun eigenschappen veranderen over de tijd. Er zijn specifieke econometrische methodes nodig om niet-stationaire tijdreeksen te analyseren. Deze methodes blijken echter niet altijd betrouwbaar te zijn in kleine steekproeven. De bootstrap is een alternatieve statistische techniek die vaak betrouwbaarder is in kleine steekproeven dan standaard technieken.

In dit proefschrift wordt theoretisch onderzocht of de bootstrap ook bij niet-stationaire tijdsreeksen gebruikt kan worden. Door middel van simulaties wordt aangetoond dat de bootstrap ook in deze context vaak betrouwbaarder is in kleine steekproeven dan de standaard methodes.

Trefwoorden:

bootstrap, tijdreeksen, econometrie

“Retro-nasal aroma release and satiation”

Voor de preventie of behandeling van obesitas dienen voedingsmiddelen ontwikkeld te worden die smakelijk zijn, maar wel een sterker of langer verzadigd gevoel opwekken zodat men er minder van wenst te eten. In dit verband onderzocht Ruijschop bij NIZO food research de rol van aroma bij verzadigingsmechanismen.

Hoewel de mate van aroma-afgifte tijdens voedselconsumptie persoonsspecifiek is, laat dit onderzoek zien dat eigenschappen van voedsel zodanig aangepast kunnen worden, dat deze kunnen leiden tot een hogere kwaliteit en/of kwantiteit van aromastimulatie tijdens voedselconsumptie. Dit kan vervolgens leiden tot een versterkt verzadigd gevoel en zou uiteindelijk kunnen bijdragen aan verminderde voedselinname.

Trefwoorden:

obesitas, verzadiging, voeding, aroma

“Awareness of malnutrition in healthcare”

Ondervoeding blijkt al jaren een groot probleem te zijn in de Nederlandse gezondheidszorg.

De kwaliteit van de voedingszorg verdient daarom meer aandacht. Dit blijkt uit het proefschrift van Judith Meijers. Positief is dat jaarlijkse deelname aan de Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen (LPZ) leidt tot lagere prevalentiecijfers van ondervoeding in ziekenhuizen en thuiszorgorganisaties.

Meten leidt dus tot besef van de problematiek en vervolgens tot verbeteractiviteiten.

Ook deelname aan landelijke zorgverbeteringsprogramma’s blijkt vruchten af te werpen. Verder wordt in dit proefschrift de relatie tussen decubitus en ondervoeding bevestigd en blijkt dat de implementatie van voedingsrichtlijnen voor de preventie en behandeling van decubitus bijdraagt aan completere decubituszorg.

Trefwoorden:

ondervoeding, gezondheidszorg, decubitus

“Habitual physical activity and food intake regulation; physiological and genetic aspects”

Voldoende lichamelijke activiteit en het afstemmen van de voedselinname op het energiegebruik zijn essentieel voor het handhaven van het lichaamsgewicht.

In dit proefschrift werden lichamelijke en erfelijke factoren geïdentificeerd die bijdragen aan verschillen in lichamelijke activiteit en voedselinname tussen mensen. Mensen met een erfelijke aanleg voor een lage capaciteit om koolhydraten en vetten om te zetten in energie, bleken minder lichamelijk actief te zijn in het dagelijks leven. Ook bleek een aan obesitas geassocieerde variant in het FTO gen verband te houden met een lagere daling van het hongergevoel na de maaltijd. Deze resultaten kunnen in de toekomst gebruikt worden bij het geven van een persoonlijk advies om het ontstaan van overgewicht te voorkomen.

Trefwoorden:

obesitas, voedselinname, lichamelijke activiteit, erfelijkheid

“The functionality of maternal and neonatal fatty acids”

Van sommige vetzuren wordt gedacht dat ze belangrijk zijn voor de foetale groei en hersenontwikkeling. Tijdens de zwangerschap heeft het nog ongeboren kind daarom veel van deze vetzuren nodig. Aangezien de relatieve hoeveelheid van deze vetzuren bij de moeder afneemt tijdens de zwangerschap kan dit gevolgen hebben voor de ontwikkeling van het kind.

In dit proefschrift werd onderzocht of vetzuren van de moeder en het pasgeboren kind gerelateerd zijn aan foetaal leervermogen en geheugen, foetale groei en latere immuunfuncties van het kind. Ook is er gekeken naar het effect van vetzuurconsumptie tijdens de borstvoedingsperiode op de vetzuurniveaus in moedermelk. Enkele conclusies zijn dat, indien de gevonden relaties causaal zijn, het moederlijk vetzuur DHA gedurende de vroege zwangerschap foetale groei op een positieve manier kan programmeren. De moederlijk vetzuren AA en DGLA zijn tijdens de late zwangerschap wellicht betrokken bij foetale groeibeperking.

Trefwoorden:

vetzuren, zwangerschap, foetus, pasgeborene, leervermogen en geheugen, geboorte-uitkomsten, immuunfuncties, borstvoeding

“Supersizing Science; on building large-scale research projects in biology”

Biologisch onderzoek groeit door toenemende samenwerking tussen wetenschappers. In haar proefschriftSupersizing Science beschrijft Niki Vermeulen dit proces. Naast het bekende Human Genome Projectworden nog drie grote onderzoeksnetwerken geanalyseerd: een wereldwijd onderzoek naar leven in de oceanen, het bouwen van een virtuele cel en de zoektocht naar een vaccin tegen griep.

Grote wetenschappelijke projecten hebben grote gevolgen voor de manier waarop wetenschap wordt bedreven. De manier waarop een wetenschappelijk project is georganiseerd, vraagt steeds meer aandacht. Vermeulen noemt dit ‘projectificatie van wetenschap’. Wetenschappers moeten zich steeds meer gaan gedragen als managers en ondernemers. Vooral de volgende generatie wetenschappers krijgt hiermee te maken.

Trefwoorden:

biologie, wetenschap, ondernemerschap

“The hypercoagulable state in patients; determining(hyper)coagulability and the role of thrombin generation”

Aandoeningen als hartinfarct of trombosebeen worden gekenmerkt door bloed met een verhoogde neiging tot het vormen van bloedstolsel. Deze “verhoogde stollingsneiging” is te meten met de trombinegeneratietest.

Dit proefschrift beschrijft de standaardisatie en optimalisatie van deze test zodat deze toegepast kon worden in patiëntenstudies en bij het vergelijken van resultaten tussen instituten.

Uit toepassing van de trombinegeneratietest in patiëntenstudies naar trombose bleek een verlaagde trombinegeneratie geassocieerd te zijn met het optreden van complicaties bij patiënten met een eerste hartinfarct, terwijl een verhoogde trombinegeneratie werd geassocieerd met het opnieuw optreden van een trombosebeen. Mogelijk kan deze test in de toekomst als risicovoorspeller worden toegepast.

Trefwoorden:

trombose, hartinfarct, bloedstolsel, trombinegeneratietest

“Fairness in Multi-Agent System”

In de traditionele economie werd jarenlang aangenomen dat je automatisch handelt in het belang van de samenleving als je individueel rationeel handelt. Dat wil zeggen je maximaliseert je eigen beloning zonder te kijken naar het effect op anderen. Inmiddels weten we echter dat mensen niet helemaal individueel rationeel handelen; ze houden rekening met het effect van hun handelen op anderen. Eerlijkheid blijkt bijna net zo belangrijk als de grootte van de beloning. Hoe oordelen mensen over eerlijkheid, en wat doen ze als een bepaalde uitkomst niet eerlijk is?

In dit proefschrift worden observaties bij mensen vertaald naar computermodellen waardoor computers op een eerlijke manier onderhandelen met zowel mensen als computers.

Toepassingen van deze modellen variëren van taakverdelingsberekeningen tot actuele problemen zoals water- en energiebeheer.

Trefwoorden:

speltheorie, eerlijkheid, economie

“New anti-epileptic drugs in pharmacoresistant epilepsy: retention time as outcome parameter”

Tussen 1996 en 2001 kwamen 3 nieuwe anti-epileptica op de markt: lamotrigine, topiramaat en levetiracetam.

In dit proefschrift werden deze middelen in een groep van 1066 farmacotherapieresistente patiënten bestudeerd. Per patiënt werd de retentietijd gemeten, dat wil zeggen het aantal dagen dat de patiënt het nieuwe middel bleef gebruiken. Als een patiënt stopte dan werd nagegaan of dat kwam door gebrek aan effectiviteit of door het optreden van bijwerkingen. Op deze manier werden relevante verschillen tussen deze anti-epileptica vastgesteld.

Het was opvallend dat de effectiviteit van de anti-epileptica de retentietijd slechts in geringe mate beïnvloedde. De retentietijd werd vooral bepaald door het optreden van bijwerkingen.

Trefwoorden:

anti-epileptica, retentietijd, bijwerkingen

“Seeing Emotion; studies on the processing of facial expressions in normal development and young children with autism”

De diagnose autisme wordt steeds vaker op zeer jonge leeftijd gesteld. Over de hersenontwikkeling van het jonge kind met autisme is echter nog nauwelijks iets bekend.

Dit onderzoek toont aan dat het visuele brein, het gedeelte van de hersenen dat ervoor zorgt dat we kunnen zien, bij autisme al op peuterleeftijd anders werkt. Het visuele brein van peuters met autisme lijkt excessief te reageren op details in de omgeving. Dit veroorzaakt afwijkingen in het verwerkingsproces van belangrijke sociale prikkels, zoals het lezen van emoties in gezichtsuitdrukkingen van anderen. Huidige behandelingen voor kinderen met autisme richten zich met name op het aanleren van sociale vaardigheden.

De resultaten van dit onderzoek impliceren dat toekomstige behandelingen zich juist ook op de visuele waarneming moeten richten.

Trefwoorden:

autisme, visuele hersenen, jonge leeftijd

“The threatened brain: magnetic resonance imaging studies into fear and panic”

“Governance Indicators”

“Local pulse wave velocity determination: the arterial distension waveform from foot to crest”

De elasticiteit van slagaders bepaalt in belangrijke mate de moeite die het hart heeft om bloed rond te pompen.

In dit promotieonderzoek is een nieuwe methode ontwikkeld, uitgaande van de zogenaamde polsgolfsnelheid, voor het bepalen van de elasticiteit van de halsslagader. De methode is laagdrempelig en onderscheidt bijvoorbeeld jongeren en ouderen op basis van elasticiteit. Bij patiënten met hart- en vaatziekten blijkt de gemeten elasticiteit een factor drie lager te zijn bij de bovendruk dan bij de onderdruk. Bovendien is de elasticiteit bij de bovendruk sterker geassocieerd met bloeddruk en leeftijd. Dit heeft consequenties voor de diagnose en behandeling van patiënten met een hoge bovendruk en hartfalen. Je kunt eerder slechte vaatconditie detecteren of juist uitsluiten.

Trefwoorden:

elasticiteit, halsslagader, hart- en vaatziekten 

“The treatment of defaecation disorders”

Defecatiestoornissen zijn stoornissen waarbij patiënten moeite hebben om de ontlasting op te houden (fecale incontinentie) of verstopping van ontlasting hebben (obstipatie).

In dit proefschrift worden drie behandelingsmogelijkheden geëvalueerd. Retrograde Colon Irrigatie (darmspoeling via de anus) kan worden overwogen als een dieet of medicatie niet effectief zijn of na falende chirurgische ingrepen. Retrograde Colon Irrigatie (RCI) heeft een succesvol resultaat in 37-59% van de patiënten met incontinentie en 20-30% van de patiënten met obstipatie. Sacrale neuromodulatie (SNM) is vergeleken met andere behandelingen voor incontinentie de enige die de kwaliteit van leven verbetert.  

Bij patiënten geboren met een anorectale malformatie (ARM), die na hun operatie op jonge leeftijd nog incontinent zijn, kan een Dynamische Graciloplastiek (DGP) worden uitgevoerd. Langdurige continentie voor ontlasting wordt met DGP bereikt bij 35% van de patiënten.

Trefwoorden:

defecatiestoornissen, fecale incontinentie, obstipatie, behandelingen: RCI, SNM en DGP 

“(Patho) physiology of gut wall integrity in health and disease in man”

Darmziekte is moeilijk te diagnosticeren bij patiënten met buikklachten omdat veel ziekten gepaard gaan met buikklachten, ook al is de darm er niet bij betrokken. Vertraagde diagnostiek van darmaandoeningen leidt tot vertraagde behandeling en daardoor tot hogere morbiditeit en mortaliteit. Vandaar dat er grote behoefte is aan laboratoriumtesten die duidelijk maken of de darm beschadigd is of testen die kunnen vaststellen of therapie, gericht op herstel, succesvol zijn.

In dit proefschrift worden een aantal potentiële testen ontwikkeld en geëvalueerd die met name de schade aantonen aan de darmcellen die de barrière vormen tegen lichaamsvreemde voedingsstoffen en micro-organismen.

Deze testen zijn o.a. met succes gebruikt om zuigelingen verdacht van de ernstige darmontsteking necrotiserende enterocolitis (NEC) vroegtijdig op te sporen.

Trefwoorden:

darmaandoeningen, diagnostiek, laboratoriumtesten

“Experimental ischemia and reperfusion of the small bowel: focus on microvascular events”

“Keep on moving”

“Inhibition of ischemic organ damage with anti-coagulant agents; ASIS and APC in myocardial and renal ischemia/reperfusion”

Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak in de Westerse wereld en worden vaak veroorzaakt door de vorming van atherosclerotische plaques dat leidt tot occlusie van de aangedane bloedvaten. Occlusie van de slagader kan aanleiding geven tot ischemie, ofwel zuurstoftekort in het aangedane weefsel, dat weer kan resulteren in celdood of apoptose. Om de schade ontstaan door het ischemisch proces te beperken, moet het afgesloten bloedvat weer geopend worden, ook wel reperfusie genoemd.

De resultaten uit dit proefschrift laten een belangrijke rol zien voor de anti-stollingsmiddelen ASIS en APC in de bescherming tegen hart ischemie/reperfusieschade. Beide middelen hebben een beschermend effect op hart ischemie/reperfusieschade via verschillende werkingsmechanismen en zouden in de toekomst gebruikt kunnen worden ter preventie van schade na een hartinfarct om zo secundair hartfalen te beperken.

Het onderzoek dat aan dit proefschrift ten grondslag ligt is mogelijk gemaakt door een subsidie van de Nederlandse Hartstichting.

Trefwoorden:

hart- en vaatziekten, ischemisch proces, reperfusie, anti-stollingsmiddelen

“Dietary folate, genetic variation and DNA methylation in sporadic colorectal cancer”

Onderzoek binnen de Nederlandse Cohort Studie naar voeding en kanker onder 120.000 mensen laat geen verband zien tussen de inname van folaat (een B-vitamine dat mogelijk tegen kanker beschermt) via de voeding en het risico op dikke darmkanker. Andere voedingsstoffen betrokken bij het folaatmetabolisme (vitamine B2 en methionine) lijken wel te beschermen tegen kanker afhankelijk van de locatie in de dikke darm en genetische factoren. Voor dikke darmkanker met specifieke moleculaire karakteristieken lijken folaat en vitamine B6 juist gerelateerd te zijn aan een verhoogd risico op kanker. Hoewel complex, ondersteunen de resultaten van dit grootschalige onderzoek niet de gedachte om voedingsmiddelen te verrijken met foliumzuur.

Trefwoorden:

dikke darmkanker, folaat, foliumzuur, voeding.

“Injection Therapy for Stress Urinary Incontinence in Adult Women”

"Individual Assessment of Children with Profound Intellectual and Multiple Disabilities by Means of Event-related Brain Potentials"

In de praktijk is het uiterst moeilijk het cognitief functioneren van ernstig meervoudig gehandicapte kinderen te evalueren.

In dit onderzoeksproject is onderzocht of het meten van de hersenactiviteit (ERP) een mogelijk alternatief vormt voor de standaard psychologische methoden. Dit bleek inderdaad het geval te zijn. Opvallend was dat de verkregen onderzoeksresultaten over het cognitief functioneren van deze kinderen weliswaar grotendeels overeenkwamen met de standaard psychologische tests, maar dat sommige kinderen ernstig onderschat werden. Het voorstel is dan ook de bestaande psychologische testbatterijen voor ernstig meervoudig gehandicapte kinderen uit te breiden met de ERP methode.

Trefwoorden:

ERP methode, ernstig meervoudig gehandicapt, cognitie

“Grens en Gezin; beleidsvorming inzake gezinsmigratie in Nederland, 1955-2005”

Het soepelste beleid op het terrein van gezinshereniging en gezinsvorming is de afgelopen vijftig jaar gevoerd door de centrumrechtse kabinetten Van Agt en Lubbers in een tijd dat het economisch slecht ging, terwijl juist in tijden van economische voorspoed door rechtse en linkse kabinetten voor een streng beleid is gekozen. Dit blijkt uit het promotieonderzoek naar de voorwaarden voor gezinshereniging en gezinsvorming tussen 1955 en 2005. Dit onderzoek, een kijkje in de keuken van beleidsvorming in Nederland, laat ook zien dat de invloed van ambtenaren op dit beleidsveld gaandeweg aanzienlijk is afgenomen, terwijl in de politiek- en bestuurswetenschappelijke literatuur het tegenovergestelde wordt gesuggereerd.

Trefwoorden:

immigratiebeleid, gezinshereniging

“Breinbrekers: de Januskop van psychofarmaca”

“Genetics, Epigenetics and Angiogenesis in Renal Cell Carcinoma”

Angiogenese (vorming van bloedvaten) is belangrijk voor de groei en de uitzaaiing van niercarcinomen.

Dit proefschrift beschrijft een hogere angiogene activiteit bij de aggressieve heldercellige niercelcarcinomen, wat een hogere kans op uitzaaiing via de bloedvaten verklaart. In tegenstelling tot angiogenese, is er slechts een beperkte tumorale lymfangiogenese. Dit zou het gering aantal lymfklieruitzaaiingen bij deze tumor kunnen verklaren. Het ontstaan van niercelcarcinomen is complex, waarbij er naast genetische veranderingen ook steeds meer epigenetische veranderingen (zoals DNA promoterhypermethylering) beschreven worden. Zo illustreert dit proefschrift dat promoterhypermethylering van het gen Gremlin1 bij heldercellige niercelcarcinomen, samenhangt met tumorangiogenese en prognose. De exacte functie van Gremlin1 uitschakeling bij de ontwikkeling van nierkanker dient echter nog verder onderzocht te worden. Meer epigenetisch onderzoek kan leiden tot ontwikkeling van vroeg-diagnostische en prognostische markers en nieuwe anti-epigenetische therapievormen.

Trefwoorden:

Genetica, epigenetica, angiogenese en niercelcarcinoom 

“Diagnostic and therapeutical aspects of lymphedema”

Lymfoedeem is een veel voorkomende chronische aandoening waar alleen al in Nederland ongeveer 350.000 mensen aan lijden. Bij lymfoedeem is er sprake van ontregelde afvoer van vocht in het lichaam waardoor de patiënt opgezwollen lichaamdelen (meestal armen of benen) krijgt.

Dit eerste proefschrift over lymfoedeem in Nederland beschrijft nieuwe diagnostiek bij lymfoedeem op basis van wetenschappelijk onderzoek, geeft een overzicht van de effectiviteit van enkele (niet)-operatieve behandelmethodes en geeft een richtlijn voor het opzetten van een multidisciplinair zorgprotocol. Om onherstelbare afwijkingen en complicaties te voorkomen en de kwaliteit van leven van de patiënt te verbeteren, is vroegtijdige diagnostiek en behandeling noodzakelijk. De behandeling is het meest effectief als (para)medici multidisciplinair samenwerken, mede ook omdat patiënten met lymfoedeem levenslang follow-up en zorg nodig hebben.

Trefwoorden:

lymfoedeem, diagnostiek, behandeling

“Haruspices in het heden”

“Balancing Trade and Health in the SPS Agreement: the development Dimension”

De Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures (SPS Overeenkomst) van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) weerspiegelt een onderhandeld evenwicht tussen concurrerende doelen: liberalisering van de handel in de voedsel- en landbouwsector en bescherming van de gezondheid door nationale overheden.

Dit onderzoek analyseert de gevolgen van de regels van de SPS Overeenkomst voor WTO Leden met verschillende ontwikkelingsniveaus. Momenteel wordt de SPS Overeenkomst door de rechterlijke instanties van de WTO (panels) geïnterpreteerd vanuit een normatief vacuüm; de beoordeling van een klacht over of de verdediging van een maatregel, wordt hoofdzakelijk gebaseerd op wetenschappelijk bewijsmateriaal. Ontwikkelingslanden die niet over de nodige wetenschappelijke capaciteit beschikken, zijn hiermee in het nadeel. Volgens Prévost biedt het internationale mensenrechtenrecht (met name het recht op leven, gezondheid, veilig voedsel en ontwikkeling) het dringend noodzakelijke normatieve kader waardoor een geschikter evenwicht bereikt kan worden.

Trefwoorden:

WTO, internationaal handelsrecht, voedselveiligheid, ontwikkelingslanden

“Histaminergic manipulations of human cognition: studies of pharmacological effects on evoked potentials and performance tests”

Klinische stoornissen, zoals de ziekte van Alzheimer, gaan gepaard met verminderde cognitieve functies, die nog onvoldoende kunnen worden behandeld. Eerder onderzoek suggereert dat de neurotransmitter histamine een rol zou kunnen spelen bij deze stoornissen en eventueel een basis zou kunnen zijn voor nieuwe medicatie. Daarvoor dient allereerst te worden onderzocht welke rol histamine speelt in cognitieve functies.

Dit proefschrift omschrijft de effecten van verschillende histaminerge manipulaties op cognitieve functies bij gezonde mensen.

De conclusie is dat histamine vooral een rol speelt bij de snelheid van informatieverwerking. Wat dit voor consequenties heeft voor de ontwikkeling van nieuwe medicatie dient verder onderzocht te worden.

Trefwoorden:

cognitie, histamine, medicatie

“On social Cognition: Vulnerability and symptoms in Psychosis”

“Neuropathology of Schizophrenia: a new vistas”

“Mechanocontrol of cardiac growth and remodeling”

Mechanische belasting van het weefsel bepaalt voor een belangrijk deel de opbouw van de hartspier. Om een beter inzicht te krijgen in relatie tussen mechanische belasting en veranderingen in weefselopbouw en pompcapaciteit, werden hypotheses in een wiskundig model getest op de mogelijkheid experimenteel geobserveerde hartspiergeometrie, -structuur en -vervorming te reproduceren.

Het bleek dat aanpassingen in de weefselopbouw op basis van lokale mechanische belasting voldoende was om de experimentele observaties te kunnen reproduceren. Een van de conclusies is dat er een relatie bestaat tussen vervorming, weefselmassa, opbouw (spierweefseloriëntatie) en pompcapaciteit.

Trefwoorden:

mechanische belasting, remodelering, hartspier

“On hypervigilance and extreme evaluations in borderline personality disorder”

“Beyond Motivation; an exploration of pre- and postmotivational determinants of cancer-related behaviors”

Zeker eenderde van alle kankergevallen kan voorkomen worden door een gezonde levensstijl.  Veel mensen hebben de intentie om gezond te leven, maar slechts een relatief klein deel slaagt hierin. Er is een groot verschil tussen wat mensen willen en wat ze doen.

Dit proefschrift laat zien dat het belangrijk is om voorbereidende acties die leiden tot gezond gedrag bewust te plannen. Om bijvoorbeeld voldoende fruit te gaan eten is het belangrijk om plannen te maken over het kopen van fruit, het meenemen van fruit naar school of werk, of het vervangen van ongezonde snacks door fruit. Daarnaast blijkt dat het maken van specifieke plannen over wanneer, waar en hoe men het gedrag zal uitvoeren (‘implementatie intenties’) een makkelijke en zeer effectieve methode is om het gezondheidsgedrag van mensen te verbeteren.

Trefwoorden:

kanker, gedrag, gezondheid

“The empirics of contracts; theoretical and empirical observations on contract design”

“Portal Dosimetry in Radiotherapy”

Het doel van radiotherapie is het bestralen van het tumorweefsel met een hoge stralingsdosis, terwijl de dosis in het omringende normale weefsel zo laag mogelijk is. Om dit te bereiken wordt een bestraling nauwkeurig voorbereid met behulp van uitgebreide beeldvorming en geavanceerde computersoftware. De daadwerkelijk afgegeven dosis aan een patiënt tijdens de bestraling kan echter significant verschillen van de voorgeschreven dosis. De uitkomst van een behandeling kan hierdoor negatief beïnvloed worden.

Dit proefschrift beschrijft methodes om de dosis tijdens bestraling te controleren met beelden van Electronic Portal Imaging Devices (EPIDs).

De resultaten laten zien dat dosisverificatieprocedures gebaseerd op EPID-metingen een hoge nauwkeurigheid bieden. Bovendien kan een grotere verscheidenheid aan fouten in dosisafgifte opgespoord worden in vergelijking met traditionele methodes. De klinische toepassing van deze methode leidt tot aanpassingen en verbeteringen in bestralingen voor een grote groep patiënten.

Trefwoorden:

radiotherapie, imaging, dosisverificatie

“Nutritional factors predicting postoperative Infectious complications in the Mekong Delta,  Vietnam”

“Epidemiological studies of Schizophrenia”

“Objects, meaning, and the brain; neuroimaging studies on the impact of semantics on cortical  integrative processing”

Mensen zijn in staat om alledaagse objecten te herkennen, niet enkel door het gezichtsvermogen, maar ook door het gehoor. In de meeste gevallen ervaren we het zien van een object en het geluid ervan als sterk onderling verbonden.

In de beschreven studies in dit proefschrift, namen proefpersonen ofwel geluiden of zowel geluiden als beelden van objecten waar, terwijl hun hersenactiviteit werd gemeten in een hersenscanner. De resultaten tonen aan dat specifieke delen van de hersenen betrokken zijn in de verwerking van verschillende categorieën van geluid. Aangeleerde associaties tussen het geluid en het beeld van een object lijken de processen van integratie en objectherkenning te stimuleren.

De studies dragen bij aan een beter begrip van objectherkenning door middel van geluid en het complexe samenspel tussen onze zintuigen.

Trefwoorden:

geluid, beeld, hersenactiviteit, objectherkenning

“The role of gender in medical speciality choice and general practice preferences”

In werk- en praktijkvoorkeuren ten aanzien van het beroep van huisarts lijken mannen en vrouwen steeds meer op elkaar. Dit stelt Tanja Maiorova in het proefschrift waarop ze op 29 mei hoopt te promoveren. Flexibele werkomstandigheden worden steeds belangrijker, niet alleen voor vrouwelijke, maar ook voor mannelijke huisartsen.

Flexibele werkomstandigheden zijn essentieel om jonge artsen binnen het beroep te houden. Studenten geneeskunde kiezen vooral voor het huisartsenvak op basis van de inhoud van het werk en het soort patiënten waarmee men te maken krijgt. Man of vrouw zijn speelt geen rol in beroepskeuze.

Trefwoorden:

geneeskunde, huisarts, beroepskeuze

“Genetics and cardiovascular risk in a primary care population. Studies from the  HIPPOCRATES project”

In de regio Kerkrade komen al jaren veel hart- en vaatziekten voor.

In dit proefschrift is in een eerstelijns patiëntenpopulatie gekeken of het bepalen van een aantal genetische kenmerken toegevoegde waarde heeft bij het vaststellen van het risico op hart- en vaatziekten. In dit onderzoek is naar zes polymorfismen gekeken. Eén van de belangrijkste conclusies is dat er wel een verband bestaat tussen deze polymorfismen en hart- en vaatziekten maar dat de toegevoegde waarde voor deze groep eerstelijns patiënten gering is (slechts 1% meer ten opzichte van de traditionele risicofactoren zoals cholesterol, hoge bloeddruk en diabetes). Te klein dus om te gebruiken in de dagelijkse klinische situatie bij de hele groep. Voor individuele patiënten met specifieke karakteristieken waren er daarentegen wel aanwijzingen dat bepaling van sommige polymorfismen een bijdrage zouden kunnen leveren aan de schatting van het cardiovasculaire risico.

Trefwoorden:

hart- en vaatziekten, genetica, polymorfisme, huisartsgeneeskunde

“Wisdom is the meetingpoint of doubt and certainty”

“Innovative use of simulated patients for Educational purposes”

“Non-convulsive aspects of epilepsy in children”

“Vertrouwen in onderzoek naar verkiezingen”

 “Embodied Technological Change and Patterns of Investment in Austrian Manufacturing”

Dit onderzoek draait om drie hoofdthema’s: op de eerste plaats draagt het bij aan de opkomende discussie over wat waargenomen bedrijfscycli aandrijft en hoeveel van de Oostenrijkse bedrijfscycli kunnen worden verklaard door technologische verandering; op de tweede plaats bevestigt het onderzoek de vitale rol die investeringen spelen voor macro-economische resultaten en geeft het een rijk en coherent beeld van de investeringsstrategieën van ondernemers. Op de derde plaats veronderstelt het onderzoek dat waargenomen investeringspatronen ontstaan als antwoord op niet-verwaarloosbare kosten gecombineerd met investeringsactiviteiten en simuleert het de onderliggende bepalende kosten.

Trefwoorden:

Oostenrijks fabriekswezen, technologische verandering; bedrijfscycli; investeringen

“At Risk for Depression; the role of stress and serotonergic vulnerability”

Depressie behoort wereldwijd tot één van de meest voorkomende ernstige ziektes. Het vinden van risicofactoren voor depressie wordt tegenwoordig binnen de psychologie dan ook gezien als een belangrijke uitdaging. Gevoeligheid van het serotonerge systeem en het ervaren van stress blijken het risico op depressie te vergroten.

Uit ons onderzoek blijkt dat mensen met een familiare of genetische dispositie voor depressie gevoeliger reageren op serotonerge manipulaties (tryptofaan depletie) en ook vatbaarder zijn voor stress. Dit ondersteunt de aanname dat mensen met een serotonerge gevoeligheid na het ervaren van stress een verhoogd risico op depressie hebben.

Bovendien tonen wij aan dat dieetgeïnduceerde verhogingen van serotonine (via tryptofaan verhoging met een tryptofaan-rijk eiwit hydrolysaat ) de stemming en stressweerbaarheid verbeteren. Dit kan belangrijke implicaties hebben voor preventie en behandeling van depressie.

Trefwoorden:

Depressie, serotonine, stress

“Attention for Alcohol. On the changeability of appetitive motivational processes in alcohol abuse”

Zware sociale drinkers en alcoholisten hebben een overmatige selectieve aandacht voor alcoholgerelateerde voorwerpen zoals een bierfles, een café of iemand die drinkt uit een wijnglas. Deze ‘aandachtsbias’ is gerelateerd aan iemands drinkpatroon en het sterkst bij zwaardere drinkers voordat ze gaan drinken. In twee studies kwam naar voren dat na consumptie van kleine hoeveelheden alcohol (tot zo’n drie glazen) er een tijdelijke toename is in aandachtsbias en het verlangen naar alcohol. Na het drinken van zeer grote hoeveelheden alcohol wordt vooral het verlangen naar alcohol groter, terwijl de aandachtsbias afneemt en geen rol meer lijkt te spelen. De onderzoekers hebben een behandeling (‘aandachtstraining’) ontwikkeld die bij zware drinkers en alcoholverslaafden in nuchtere toestand de aandachtsbias afleert. Na deze aandachtstraining konden de verslaafden eerder de ontwenningskliniek verlaten en vielen ze minder snel terug in hun alcoholmisbruik.

Trefwoorden:

alcohol, verslaving, behandeling

“Algorithmic Pricing”

Algoritmische prijsbepaling is de studie waarin het wiskundige probleem wordt bekeken dat een bedrijf ondervindt tijdens het bepalen van prijzen met als doel de opbrengst te maximaliseren, gebruik makend van informatie over de voorkeuren van de consumenten.

In het proefschrift worden twee algoritmische prijsproblemen onderzocht, namelijk het productsgewijze prijsprobleem en het affiene prijsprobleem. Eerst wordt de complexiteit van deze problemen bekeken. Daarna volgt een onderzoek naar oplossingsmethoden voor deze problemen. Verder wordt er gekeken naar praktische situaties waarin deze problemen kunnen worden toegepast bijvoorbeeld bij de prijsbepaling binnen een telefoniebedrijf. Naast de theoretische resultaten worden verscheidene experimentele studies uitgevoerd.

Trefwoorden:

algoritmische prijsbepaling, winstmaximalisatie, complexiteitstheorie, approximatie algoritme

“3D dose verification for advanced radiotherapy”

Het doel van radiotherapie is de tumor een hoge stralingsdosis te geven, terwijl de gezonde weefsels en organen zoveel mogelijk worden gespaard. Hiervoor is een nauwkeurig dosimetrisch en geometrisch ontwerp van het behandelplan nodig.

In dit proefschrift zijn modellen ontwikkeld en procedures beschreven die informatie geven over de dosisafgifte, zowel vooraf als tijdens de behandeling. Deze informatie kan omgezet worden in een driedimensionaal (3D) beeld zodat de informatie over de verdeling van de stralingsdosis in het lichaam van de patiënt zichtbaar is. 3D-dosisverificatiestrategieën worden toegepast als kwaliteitswaarborg in een proefbestraling voorafgaand aan de behandeling en tijdens de behandeling (in vivo dosimetrie). Dit proefschrift behandelt beide strategieën en geeft aan hoe deze geavanceer-de modellen in een radiotherapeutische behandeling geïmplementeerd kunnen worden.

Trefwoorden:

radiotherapie, stralingsdosis, 3D

“Online Consumer-to-Consumer Communication Networks; an economic exploration of their formation and value”

Consumentencommunicatienetwerken via internet worden gekenmerkt door informatie- en sociaalgerelateerde baten en aan tijd en moeite gerelateerde kosten voor deelnemers.

Daarom hanteert dit proefschrift een economische benadering van het netwerkvormingsproces dat waardebepalend is voor consumenten en indirect voor bedrijven. Omdat bij de verbindingskeuzes van deelnemers andermans keuzes meespelen wordt een speltheoretisch model geïntroduceerd. Het voorspelt welke structuren ontstaan afhankelijk van manipuleerbare eigenschappen, zoals de verhouding tussen het belang dat gehecht wordt aan informatieve versus sociale waarde en de aan- of afwezigheid van een hooggewaardeerde expert. Ook de complexiteit van de omgeving kan de beslissing van consumenten voor bepaalde verbindingen beïnvloeden.

Labexperimenten laten zien hoe mensen systematisch complexere waardeonderdelen vereenvoudigen, bijvoorbeeld verwaarlozen wat ze van indirecte buren ontvangen en wat ze voor anderen genereren.

Trefwoorden:

consumenten, communicatie, netwerkvorming, virtual communities, besluitvorming, speltheorie, laboratoriumexperimenten. 

“Excessive alcohol use in youth on holiday; an evaluation of two intervention methods”

Jongeren op vakantie drinken vaak grote hoeveelheden alcohol, met diverse gezondheidsrisico’s tot gevolg.

In dit onderzoek worden twee mogelijke strategieën om alcoholgebruik terug te dringen getest: Community Interventie (CI) en Expectancy Challenge (EC). De eerste is erop gericht alcoholgebruik te verminderen door alcohol minder beschikbaar te maken voor jongeren (bijv. door handhaving leeftijdsgrenzen). De tweede tracht alcoholgebruik te verminderen door de verwachtingen die jongeren hebben ten aanzien van de effecten van alcohol te veranderen.  De EC had geen invloed op het drankgebruik van jongeren tijdens de vakantie.

De CI moet nog verder geoptimaliseerd worden voordat er uitspraken kunnen worden gedaan over effecten op alcoholgebruik.

Trefwoorden:

alcoholgebruik jongeren; alcolholgebruik vakantie; interventie alcoholgebruik; leeftijdsgrenzen alcoholgebruik

“The systematic recruitment of new blood donors”

Dit proefschrift beschrijft een aantal studies op het gebied van donorwerving.

Drie studies onthulden de belangrijkste determinanten van bloeddonatie, o.a. verwachting van angst en pijn, reacties van anderen, verantwoordelijkheidsgevoel. Op basis hiervan werden twee onderzoekslijnen opgezet. De wervingsfolder bleek vooral gericht op kennisoverdracht. De inhoud werd verbeterd door determinantrelevante informatie toe te voegen. Vervolgens werden een donor-werft-donor folder en ansichtkaarten ontwikkeld en geëvalueerd.

Uit de veldstudie bleek dat deze campagne een effectieve manier is om nieuwe donors te werven.

Trefwoorden: bloeddonatie; donorwerving; donatiedeterminanten

“Uitgelezen variatie”

“De oorlog van Bastiaans; de LSD-behandeling van het KZ-syndroom”

Prof.dr. Jan Bastiaans (1917-1997) was een van de meest invloedrijke en roemruchte psychiaters in naoorlogs Nederland. Hij werd vooral bekend met zijn lsd-behandeling van een bijzondere groep patiënten: de overlevenden van de Duitse concentratie- en vernietigingskampen. Met een krachtige politieke lobby, emotionele chantage en zelfs  bedreigingen vochten Bastiaans en zijn aanhangers voor het behoud van zijn methode. Hoe kon ‘papa Bas’ zó lang doorgaan met zo’n omstreden methode?

Aan de hand van portretten van patiënten en ontwikkelingen in wetenschap en samenleving schetst psycholoog Bram Enning in De oorlog van Bastiaans de strijd van Bastiaans en zijn patiënten.

Trefwoorden:

psychiatrie, Holocaust, therapiein

“Arginine biosynthesis in organ development and function”

“Exploring the Design, Planning and Control of Mental Health Care Services”

“Vascular cognitive impairment and cholinergic function: an integrative analysis in rat brain”

Veel mensen hebben na een herseninfarct last van cognitieve klachten als mentale traagheid en concentratieproblemen. Deze klachten worden vermoedelijk veroorzaakt door stoornissen in een specifiek zenuwsysteem van de hersenen: het cholinerge systeem.

Dit proefschrift toont aan dat een deel van de cognitieve klachten na een herseninfarct kan worden nagebootst in proefdieren. Verder beschrijft het onderzoek een MRI-techniek waarmee dit specifieke zenuwsysteem zichtbaar kan worden gemaakt in de hersenen van levende proefdieren.

Deze nieuwe beeldtechniek kan in de toekomst mogelijk worden gebruikt als hulpmiddel bij de diagnostiek en behandeling van mensen met cognitieve klachten na een herseninfarct.

Trefwoorden:

herseninfarct; cholinerge system; cognitieve klachten

“Multidisciplinary approach to locally advanced and recurrent rectal cancer”

In Nederland krijgen ongeveer 10.000 mensen per jaar dikke darm/endeldarmkanker. Ongeveer 50% overlijdt hieraan.

Dit proefschrift geeft aan hoe verschillende disciplines zoals radiologie, chirurgie, radiotherapie, oncologie, pathologie en moleculaire biologie belangrijke informatie kunnen verstrekken voor een optimale behandeling. Behandeling wordt steeds patiëntspecifieker, waardoor een optimale balans wordt gevonden tussen goede oncologische uitkomst en zo laag mogelijk behandelingsgerelateerde ziektecijfers.

Een radicale resectie (operatief weghalen) blijkt de belangrijkste factor voor overleving te zijn. Radicaliteit is afhankelijk van voorbehandeling met chemo- en radiotherapie en van de locatie van de tumor. Verder is gebleken dat MRI de uitgebreidheid van tumorgroei goed kan voorspellen. Hierop kan de uitgebreidheid van de operatie aangepast worden. Pathologische factoren kunnen goed voorspellen welke patiënten een grote kans hebben op een recidief na behandeling van hun tumor. 

Trefwoorden:

darmkanker; patiëntbehandeling; interdisciplinaire patiëntinformatie

“MRI in Rectal Cancer; prediction of the risk factors for a local recurrence”

Elk jaar zijn er meer dan 7500 nieuwe gevallen van darmkanker in Nederland. Het rectumcarcinoom heeft, naast het risico op uitzaaiingen, een kans van 3% tot 32% op terugkeer. Optimale chirurgische technieken en radiochemotherapie hebben geleid tot een betere controle van recidive. De twee belangrijkste risicofactoren voor terugkeer zijn de locale uitgebreidheid van de tumor en de lymfklierstatus.

Een studie met 296 patiënten (zowel in een expert center als in regionale ziekenhuizen) toont de hoge nauwkeurigheid aan van MRI met gebruik van Sinerem voor het voorspellen van beide factoren. Hierdoor is het mogelijk preoperatieve therapieën te differentiëren en een alternatief te vormen voor het standaard protocol van preoperatieve bestraling. In de laag risicogroepen kan preoperatieve radiotherapie vermeden worden; bij hoog risicopatiënten kan een agressievere therapie toegepast worden.

Trefwoorden:

rectumcarcinoom; darmkanker; lokale recidive; preoperatieve therapie; MRI; Sinerem

“MRI-based Tailored Treatment of Rectal Cancer: impact on surgical outcome”

“Wie kust doornroosje wakker?”

“Psychoacoustic and neurophysiologic Investigations of auditory continuity”

Ons vermogen om geluiden te herkennen in lawaaiige omgevingen wordt geïllustreerd door de continuïteitsillusie waarin een onderbroken geluid wordt waargenomen als ononderbroken, mits een ander geluid de onderbreking maskeert. De huidige onderzoeken combineren methoden (psychoakoestiek, fMRI, elektro-encefalografie) om de onderliggende constructieve mechanismen in de menselijke hersenen bloot te leggen.

De resultaten identificeren i) akoestische, cognitieve en contextuele factoren, ii) hersenregio’s, en iii) tijdsintervallen van neurale verwerking die beslissend zijn voor het produceren van de illusie. De resultaten introduceren een neuraal-computationeel model dat kan worden ingevoerd in kunstmatige apparaten om goed horen in lawaaiige omgevingen te herstellen.

Trefwoorden:

gehoor, horen, fMRI, EEG

“Use of non-pathogenic bacteria as vectors for targeted gene expression in cancer gene therapy”

“The clinical value of TURP in patients with elevated or rising PSA”

In de diagnostiek van prostaataandoeningen vormt PSA (prostaat specifiek antigeen) een belangrijke hoeksteen. De grote beperking van PSA is echter het feit dat deze test alleen orgaanspecifiek (prostaat) en niet kankerspecifiek is. Patiënten met een stijgende PSA waarde vormen een groeiende populatie bij de uroloog.

In dit proefschrift wordt aangetoond dat bij patiënten met verhoogd PSA zonder aantoonbare prostaatkanker, gedacht moet worden aan een “asymptomatische” infravesicale obstructie (d.w.z. plasbelemmering) door een goedaardige prostaatvergroting. Het opheffen van deze belemmering door een kijkoperatie (TURP) zal bij de meeste patiënten leiden tot een supernormale PSA waarde en symptomatische verbetering en bovenal zal in de meeste gevallen geen kanker gevonden worden. 

Trefwoorden:

prostaataandoening, kanker, PSA.

“Functional and structural brain markers of Alzheimer’s disease: clinical studies using EEG and VBM”

“Mental slowness after stroke: assessment and treatment”

Een van de meest voorkomende cognitieve stoornissen na een beroerte is traagheid van informatieverwerking.

In dit proefschrift ligt de focus op de beperkingen die de patiënt ervaart in dagelijkse activiteiten (het volgen van snelle gesprekken, twee dingen tegelijk doen, snel en adequaat reageren) en op gerelateerde gevolgen zoals vermoeidheid. De effecten van de Time Pressure Management training, waarin patiënten trucjes leren om op een adequate manier om te gaan met de gevolgen van hun traagheid, worden geëvalueerd. Na de training hebben patiënten minder klachten en kunnen zij alledaagse taken sneller uitvoeren zonder dat zij daarbij meer fouten maken. De Time Pressure Management training blijkt een effectieve methode te zijn voor het omgaan met de gevolgen van traagheid van informatieverwerking.

Trefwoorden:

beroerte, traagheid van informatieverwerking, cognitieve revalidatie.

“The impact of Ankylosing Spondylitis on bone”

De ziekte van Bechterew ofwel ankyloserende spondylitis (AS) is een vorm van chronische, reumatische ontsteking met name in de wervelkolom (spondylitis). Dit leidt bij patiënten tot chronische rugpijn, stijfheid in de rug en uiteindelijk tot het vastgroeien van de wervels (ankyloseren).

Een van de conclusies van het onderzoek is dat bij patiënten met de ziekte van Bechterew de bot- en wervelkwaliteit zodanig verslechterd is, dat ze drie keer zoveel kans hebben op een wervelbreuk. Tweederde ondervond hiervan blijvend neurologische schade. Verder werd onderzocht of hyperkyfose (het kromgroeien van de wervelkolom) te meten en te voorspellen is.

Het blijkt dat drie factoren de kromming mede voorspellen: de ziekteactiviteit, de mate van syndesmofietvorming (de bothaken waarmee de wervels aan elkaar vast komen te zitten) en de wigvorming (het inzakken van de wervels).

Trefwoorden:

ziekte van Bechterew, wervelbreuk, wigvorming, hyperkyfose, syndesmofietvorming.

“Preparing for action; a behavioral and pupillometric study”

Over het algemeen geldt dat mensen sneller reageren wanneer er een cue aan een actie voorafgaat (denk bijvoorbeeld aan het oranje verkeerslicht).

Dit proefschrift concentreert zich op de voorbereidende processen die zulke versnelde reacties mogelijk maken: de zogenaamde responspreparatie. Uit vijf studies naar responspreparatie van vingers, waarin gebruik werd gemaakt van de cognitieve pupilrespons en reactietijd, bleek dat er sprake was van grote verschillen tussen het prepareren van twee vingers op één hand en het prepareren van twee vingers op twee handen. Dit bevestigt eerder onderzoek waarin werd aangenomen dat bij preparatie twee processen een rol spelen: een traag, gecontroleerd proces (twee vingers op twee handen) en een snel, automatisch proces (twee vingers op één hand).

Een van de conclusies is dat de finger-cuing-taak waardevol kan zijn als diagnostisch instrument voor het detecteren, monitoren en evalueren van cognitieve disfuncties, die specifiek betrekking hebben op gecontroleerde processen. 

Trefwoorden:

responspreparatie, pupilrespons, reactietijd, cognitieve functies 

“Differentiatie in het (Europees) contractenrecht”

Het onderzoek gaat onder meer in op de vraag of het overeenkomstenrecht dient te worden vormgegeven rond een algemeen overeenkomstenrecht, gevormd door voor alle overeenkomsten en contractspartijen geldende grondslagen en beginselen, of dat dit idee als zinloos dient te worden opgegeven en gekozen dient te worden voor een gedifferentieerd overeenkomstenrecht. Daartoe brengt de auteur onder andere argumenten voor en argumenten tegen een gedifferentieerd contractenrecht in kaart. Verder worden verschillende leerstukken van het overeenkomstenrecht onderzocht.

Trefwoorden:

Overeenkomstenrecht, privaatrecht.

“Different kinds of Precaution; a comparative anaylsis of the apllication of the precautionary principle in five different legal orders”

Deze thesis behandelt de toepassing van het precautionary principle (‘voorzichtigheidsprincipe’) in wetgeving op internationale en Europese wetgeving, en vergelijkt de toepassing van het principe in pesticide-regulering en gsm-gebruik in Zweden, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Het principe impliceert een verantwoordelijkheid tot ingrijpen en bescherming van mensen tijdens blootstelling aan gevaar bij gebrek aan wetenschappelijke overeenstemming.

Uit deze studie blijkt dat het voorzichtigheidsprincipe tegenwoordig vaak inefficiënt in inconsistent wordt toegepast. Vergelijkbare situaties worden vaak verschillend behandeld door toezichthouders en effectief herstel in rechtbanken is erg beperkt. Het wordt aanbevolen een rationeel wettelijke structuur voor het toepassen van het voorzichtigheidsprincipe in beslissingen uit te werken, zowel op nationaal niveau als op EU en internationaal niveau. 

“Earning-by-learning”

Bedrijven werken steeds vaker samen met externe partijen (consumenten en medewerkers van andere bedrijven) voor het uitvoeren van hun diensten. Voorbeelden van dergelijke diensten zijn makelaarsland.nl of online beleggingssites. Door onervarenheid of gebrek aan kennis ontstaan soms problemen in de samenwerking.

In dit proefschrift worden drie empirische studies beschreven, gericht op het verbeteren van de prestaties van de consument of partner. Bedrijven kunnen door het aanbieden van informatie of via training de prestatie van hun klanten en partners verbeteren. Dat gebeurt op een directe manier door het verbeteren van vaardigheden en het verhogen van kennis, maar ook indirect door het verhogen van het taakspecifieke zelfvertrouwen van klanten (self- efficacy) of het verhogen van kennistoepassing. Het onderzoek richt zich op deze indirecte factoren.

Op basis van de bevindingen geeft het proefschrift suggesties en richtlijnen voor bedrijven voor het aanbieden van informatie of training.

“Myocardial Infarct Healing: Rupture and remodeling”

Het proces van wondgenezing na een hartinfarct is erg ingewikkeld en kan leiden tot verschillende complicaties.

In dit proefschrift worden twee veelvoorkomende complicaties bestudeerd, namelijk infarctruptuur en hartfalen. Infarctruptuur, een scheur in het infarct, bleek gerelateerd te zijn aan een afwijking in het zogenaamde celadhesiecomplex waarmee de hartspiercellen met elkaar verbonden zijn. Met behulp van imagingtechnieken kon hartfalen worden voorspeld door de hoeveelheid myofibroblasten in kaart te brengen, een celtype dat in het infarctgebied voorkomt. Zodra deze imaging-techniek klinisch toepasbaar is, kan bij hoogrisico patiënten vroegtijdig een optimale behandeling worden ingesteld, zodat hartfalen na een hartinfarct wellicht kan worden voorkomen. 

Trefwoorden:

hartinfarct, infarctruptuur, hartfalen, imaging-techniek.

“Anytime, Anyplace, Anywhere: Kennismanagement in de platte wereld”

“Graphs, Mechanisms and Scheduling”

Traditionele optimalisatie houdt zich onder andere bezig met planningsproblemen, zoals het toewijzen van taken aan machines in een productieproces. Hoewel de meeste modellen uitgaan van een centrale planner, is er meestal sprake van verschillende agenten die met elkaar moeten samenwerken.

Dit proefschrift bestudeert mechanismen, die de samenwerking op een dusdanige manier organiseren, dat er goede oplossingen voor het planningsprobleem bereikt worden, ook al handelen de agenten egoïstisch. Een oplossing is ‘goed’ als er bijvoorbeeld de totaale tevredenheid van alle agenten, of de winst van de eigenaar van de machine, zo groot mogelijk is.

Trefwoorden:

mechanism design, roostering, optimalisatie, online optimalisatie, decentralisatie, revenue equivalence.

“Zo kan het ook. Een ander perspectief op organisatiewetenschap”

“New insights in the Surgical Treatment of Chronic Ischemic Mirtral Regurgitation”

Het defect (regurgitatie) van de mitralisklep van het hart zorgt voor complicaties bij een groot aantal hartinfarcten. Deze toestand vereist hartchirurgie en vormt nog steeds een grote uitdaging voor chirurgen. De ingreep bestaat uit het aanleggen van een bypass van de kransslagader om te zorgen voor bloedtoevoer naar zieke kransslagaders, in combinatie met een hersteloperatie van de aangeboren mitralisklep. Desalniettemin neemt het effect van de hersteloperatie na enkele jaren af, waardoor de ziekte aan de mitralisklep bij het grootste deel van de patiënten terugkeert.

Ons onderzoek levert nieuwe inzichten in de chirurgische behandeling van deze pathologie en probeert voorafgaand aan de operatie patiënten te identificeren die werkelijk kunnen profiteren van deze aanpak. 

Trefwoorden:

hart; hartinfarct, hartchirurgie

“Role of infections on intimal hyperplasia”

Na behandeling van atherosclerose raken bloedvaten vaak opnieuw verstopt door toename van het aantal gladde spiercellen in de bloedvatwand (“intima hyperplasie”).

Met verschillende diermodellen is de rol van de bacterie Chlamydia pneumoniae en het cytomegalorvirus (CMV) bij intima hyperplasie bestudeerd. Tevens is met gentherapie getracht het dichtgroeien van het bloedvat te voorkomen.

Onze resultaten tonen aan dat C. pneumoniae en CMV een rol spelen bij vaatwandverdikking in experimentele diermodellen van dotterbehandeling en bypassoperaties. Na orgaantransplantatie kon echter geen link worden aangetoond tussen C.pneumoniae en deze aandoening. C.pneumoniae en CMV infecties zijn in staat gladde spiercel proliferatie te stimuleren, ook als er slechts weinig micro-organismen in de vaatwand aanwezig waren. Tevens hebben we aangetoond dat het nieuwe medicijn FK778 functioneel is in het voorkomen van overmatige vaatwandverdikking. Tenslotte bleek gentherapie een succesvolle manier om intima hyperplasie in ons diermodel te verminderen. 

“MS: en hoe verder ?”

“Microfinance – Greater good or lesser evil”

De belangrijkste doelstelling van dit proefschrift was om diepgaander inzicht te verkrijgen in een speciale interventie die werd ontwikkeld om het grotere nut van microfinanciering in India aan te tonen. Augsburg hield een enquête in Indiase plattelandshuishoudens onder circa 500 deelnemers van de interventie en 500 mensen die niet deelnamen aan de interventie.

Dit leidde tot de conclusie dat de interventie een cruciale rol speelt bij het vereffenen van consumptieproblemen in het huishouden en in potentie deelnemers boven de armoedegrens uit kan tillen. Dit effect is sterker voor de deelnemers die daarnaast ook nog niet-financiële diensten hebben en dat wijst nog eens op het belang van een geïntegreerde aanpak van microfinanciering wanneer het de zeer armen betreft. 

Trefwoorden:

microfinanciering, India

“Ecological aspects of cognitive assessment”

Wereldwijd neemt het aantal mensen met neurologische aandoeningen zoals niet-aangeboren hersenletsel en dementie toe (respectievelijk met 12% en 66% tussen 2005 en 2030). Deze neurologische aandoeningen leiden vaak tot problemen in het dagelijks leven, niet alleen op lichamelijk gebied, maar ook op neuropsychologisch gebied, zoals cognitie, emotie en gedrag.

Bouwens’ onderzoek laat zien dat het cognitief functioneren gemeten in een testomgeving afwijkt van het functioneren in het dagelijks leven. De relatie tussen cognitie en dagelijks leven hangt onder meer af van het type dementie en bij mensen met niet-aangeboren hersenletsel levert observatie van mensen in hun eigen omgeving belangrijke aanvullende informatie op die bij neuropsychologische tests niet aan het licht komt.

Een van de conclusies is dan ook dat de relatie tussen cognitie en alledaags functioneren ingezet kan worden als diagnostisch instrument.

Trefwoorden:

niet aangeboren hersenletsel, dementie, cognitief onderzoek, dagelijks leven

“Emotional support for chronically ill elderly persons; feasibility, effectiveness and cost-effectiveness of a minimal psychological intervention”

Veel chronisch zieken kampen met stemmingsproblemen zoals depressie, angst en onzekerheid.

Dit proefschrift onderzoekt een kortdurende psychologische behandeling ter vermindering van depressie bij chronisch zieke ouderen. Eerstelijns verpleegkundigen bezoeken ouderen thuis en leren hen hoe ze actieve zelf-managers kunnen worden. Het blijkt dat de behandeling positief wordt ontvangen door ouderen en verpleegkundigen. Bovendien vermindert de nieuwe behandeling op den duur depressieve symptomen en angst en verbetert het dagelijks functioneren vergeleken met chronisch zieke ouderen die de gebruikelijke zorg kregen van hun huisarts. Deze aanpak is niet kostenverhogend. De behandeling wordt binnenkort verder ingevoerd in een groot aantal huisartspraktijken in Zuid-Limburg.

Trefwoorden:

depressie, chronisch zieken, ouderen

“The Periaqueductal Gray and Defensive Behavior: new clues from an old concept”

Het doel van de in deze dissertatie gepresenteerde studies was om de mogelijkheden te onderzoeken voor het reguleren van de activiteit van het dlPAG (dorsolaterale periaqueductale grijs, de primitieve structuur van de hersens) om angstreacties in de rat op te wekken of te verzwakken. Het diermodel voor angst en paniek was specifiek gekozen om meer kennis te verwerven over de functionele anatomie en het gedragsfenotype van defensief gedrag. Momenteel zijn wij nog in een vroeg stadium van inzicht in angstige emotie en cognitief gedrag en de exacte rol van het PAG in deze soorten gedrag. Toch zullen recente ontwikkelingen in de neurowetenschappen langzaam maar zeker de aard en de complexiteiten openbaren van emotionaliteit en defensief gedrag in onze fylogenetische oude hersenstructuur – het PAG.

“The logic of Coincidence: Agenda-setting in the European Union on Development Co-operation. After the Fall of the Berlin Wall”

Deze dissertatie bestudeert de invloed van grote, onverwachte en niet te voorspellen gebeurtenissen op internationale relaties, met de val van de Berlijnse Muur als voorbeeld.

Het proefschrift levert duidelijk bewijs dat het einde van de koude oorlog een herdefiniëring heeft veroorzaakt van EU ontwikkelingssamenwerking, vooral wat betreft de toetreding van Oost-Europese buren en de prioritering van armoedebestrijding.

Het begrip policy window, in het dagelijks taalgebruik ook bekend als window of opportunity, speelt een centrale rol in deze studie. De aanzienlijke veranderingen in internationale relaties na de val van de Berlijnse muur blijken goed te kunnen worden verklaard met dit concept, dat verwijst naar omstandigheden waardoor beleid kan veranderen zonder dat er expliciete besluitvorming heeft plaatsgevonden.

Trefwoorden:

Europa, ontwikkelingsbeleid, ACP

“The role of human papillomavirus in the Development of tonsillar squamous cell carcinomas”

Kwaadaardige tumoren uitgaande van de keelamandelen komen de laatste jaren steeds frequenter voor. Naast de bekende risicofactoren roken en overmatig alcoholgebruik, is duidelijk geworden dat ook humaan papillomavirussen (HPV) een rol spelen bij het ontstaan van deze tumoren. Patiënten met door het HPV veroorzaakte tumoren zijn minder vaak rokers en/of drinkers, hebben meer uitzaaiingen en een betere overleving ten opzichte van patiënten met tumoren waarbij het virus niet aanwezig is. Ook op moleculair gebied verschillen HPV-positieve tumoren van HPV-negatieve tumoren. Dit biedt perspectieven voor de ontwikkeling van zowel nieuwe therapieën als ook testen voor bepaling van individuele therapiekeuze.

“Exporteerbaarheid van het Nederlandse pensioenstelsel naar de Europese Unie”

“The Role of Demand in Technical Change”

Dit proefschrift analyseert de invloed van technologische verandering op de vraag naar consumentengoederen. Succesvolle innovaties kunnen de opties van consumenten en daarmee ook de gebruiken en gewoonten van samenlevingen veranderen. Dit leidt uiteindelijk tot economische groei en welvaart. Een innovatie is succesvol als ze aan de behoeften van consumenten voldoen. In tegenstelling tot de aanname in klassieke economische theorieën is die behoefte echter geen vaststaand gegeven, omdat productinnovatie ook de neiging om te consumeren verhoogt. In dit proefschrift wordt een model beschreven waarmee de dynamiek van consumentenbehoeften in kaart kan worden gebracht.

“The Impact of Social Capital on Economic and Social Outcomes”

Onderzoekers hebben het concept van sociaal kapitaal gebruikt om diverse associaties met socio-economische resultaten te verklaren. Twee belangrijke aspecten zijn daarbij echter grotendeels veronachtzaamd: (i) wat sociaal kapitaal vormt, en (ii) hoe sociaal kapitaal resultaten beïnvloedt.

Dit onderzoek diept deze relatief onderbelichte aspecten uit. Op de eerste plaats, door het terugbrengen van de transactiekosten, zoals kosten voor controle, het creëren van nieuwe vormen van informatie-uitwisseling en het beïnvloeden (reguleren van egoïstisch) gedrag door normen, leidt hoger sociaal kapitaal tot innovatie. Op de tweede plaats ontwikkelen we een relatief originele manier om sociaal kapitaal te meten en gebruiken we deze nieuwe indicatoren om geografische verschillen in misdaadcijfers van Nederland te verklaren. Ten derde zijn instellingen belangrijk voor het vormgeven van sociaal kapitaal. Goed ‘sociaal kapitaal’ wordt gevormd in geografische gebieden waar de macht van de hoogste leidinggevende beperkt is, waar het onderwijsniveau hoog is, waar universiteiten bestaan als bronnen van cultuur en waar de bevolking minder heterogeen zijn.

“Knowledge Flows and Social Capital”

Dit onderzoek bestudeert de rol van sociaal kapitaal bij het verspreiden van kennis en innovatie in de duurzame landbouw. Dit wordt in kaart gebracht bij de informele sociale netwerken van een innovatieve plattelandsgemeenschap in India. Deze netwerken zorgen voor de overdracht van relevante kennis, goederen, krediet en sociaal-politieke ondersteuning. Bestudering van de geografische structuren aan de hand van theoretische modellen om dominante kernen in ieder netwerk identificeren, onderstrepen de ongelijke verdeling van sociaal kapitaal in kennis, bedrijfsleven en sociale politiek. De vrijwel afwezige opbouw van innovatiecapaciteit in de gemeenschap wordt verklaard door het gebrek aan sociaal kapitaal in kennis onder landbouwers. Sociaaleconomische hiërarchieën, zoals bijvoorbeeld zakelijke relaties tussen landbouwers en hun kredietverschaffers of hun afnemers, en kastengebaseerde verhoudingen zijn belangrijke determinanten voor de innovatiegerichtheid van een gemeenschap.

“Verdediging in Transitie; de positie van de advocaat in strafzaken in postcommunistisch Polen”

Na de ineenstorting van het communistisch regime is in Polen getracht door aanpassingen van het strafproces de positie van de verdediging te versterken en in overeenstemming te brengen met de eisen van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM).

In dit onderzoek wordt blootgelegd op welke wijze dat is gebeurd en hoe de nieuwe situatie zich verhoudt tot de voorwaarden voor een effectieve verdediging die aan het EVRM kunnen worden ontleend. Op basis hiervan worden conclusies geformuleerd over de factoren die het effect van de gerealiseerde hervormingen hebben bepaald en lessen getrokken over de (mogelijke) effecten van door de overheid geïnitieerde optimalisering van verdedigingsrechten.

Trefwoorden:

Strafprocesrecht, Verdediging, Eerlijk proces, Rechtsstaat 

“The exercise-induced oxidative stress paradox In COPD”

Spierfunctieverlies komt veel voor bij patiënten met COPD en leidt tot een verminderd inspanningsvermogen en verhoogde mortaliteit en morbiditeit. Oxidatieve stress (verminderde zuurstofopname door cellen door de vorming van vrije radicalen) en ontstekingsreacties zouden hierbij een belangrijke rol spelen.  Een trainingsprogramma verbetert het inspanningsvermogen van COPD patiënten, maar in gezonde personen veroorzaakt een intensieve inspanning juist een oxidatieve stress en ontstekingsrespons.

Dit proefschrift wijst uit dat bij COPD patiënten in vergelijking met gezonde personen sprake is van een verhoogde oxidatieve stress respons zowel in rust als tijdens inspanning. Bij patiënten ging dit niet gepaard met een ontstekingsrespons. Verder bleek dat COPD patiënten na het volgen van een longrevalidatieprogramma met regelmatig bewegen minder oxidatieve stress ondervonden tijdens inspanning en na revalidatie een verbeterde inspanningscapaciteit hadden. Dit gunstige effect is waarschijnlijk te danken aan een efficiënter energiemetabolisme.

Trefwoorden: COPD, oxidatieve stress, ontsteking, inspanning, revalidatie
 

“‘Met recht naar Klimaat-bescherming’; over de rol van het recht en de markt voor het klimaatbeleid”

“Characterization of anticoagulant functions of protein S”

“Hard to get, hard to keep; Dissemination of and Exposure to internet-delivered health behaviour change interventions aimed at adolescents”

Vanwege het grote bereik van internet hebben leefstijladviezen en –interventies via dit medium een groot potentieel, maar vooralsnog worden deze websites nog maar mondjesmaat gebruikt door jongeren.

Op basis van een literatuurstudie en onderzoek onder experts en jongeren zelf, werden strategieën ontwikkeld om de blootstelling aan internetinterventies te verbeteren. Deze strategieën werden vervolgens getest op bestaande internetinterventies (bijvoorbeeld gericht op alcoholgebruik). Het koppelen aan schoolactiviteiten blijkt een goede manier om zulke websites onder de aandacht van jongeren te brengen. Online mond-tot-mond aanbevelingen via een e-mail van een vriend is ook een effectief gebleken strategie.

Om het bezoek aan zulke websites te vergroten, dienen deze websites geen opeenstapeling van technische mogelijkheden te zijn, maar gaat het er juist om wat jongeren zelf willen en daadwerkelijk gebruiken.

Trefwoorden:

internet, jongeren, gezondheid

“Reconstruction the Self Problems of Choice, Fate and Justification in the Eugenics-debate”

De bio-ethiek heeft zich de afgelopen decennia teruggetrokken in de vraag welke biomedische ethiek het beste werkt, in plaats van wat de beste handelingswijze is voor een concreet moreel probleem. De discussie gaat over hoe men andermans keuzes het beste kan faciliteren, niet over wat die keuzes moeten zijn.

Dit proefschrift bespreekt de gevolgen daarvan voor de discussie over een nieuwe, liberale eugenetica: selectieve reproductie die niet gericht is op het voorkomen van ernstige ziektes maar op de preferenties van de ouders (b.v. intelligenter, resistenter). Dergelijke toepassingen kunnen met de huidige biomedische ethiek niet meer uitgesloten worden. Landeweerd ontwikkelt op basis van het werk van Jürgen Habermas’ concept van ‘het zelf’ een alternatief voor het nu gebruikte concept waarin autonomie alleen verbonden wordt met vrije keuze. Door autonomie te verknopen met identiteit blijken veel vormen van eugenetica problematisch doordat datgene wat keuze is voor wensouders, lot zal zijn voor de eugenetisch gecreëerde.

Trefwoorden:

bio-ethiek, eugenetica

“Endotoxin and microparticles as markers for inflammation and coagulation”

“Symptoms in Patients with Cancer”

Pijn is één van de meest gevreesde en meest voorkomende symptomen bij patiënten met kanker. Ondanks de toegenomen aandacht voor, en de toegenomen kennis over pijn en pijnbehandeling is de prevalentie van matig tot ernstige pijn bij deze patiëntengroep de afgelopen veertig jaar niet gedaald. Van de patiënten tijdens actieve antikanker behandeling heeft een kwart matig tot ernstige pijn. Van de patiënten met een vergevorderd stadium van kanker heeft de helft matig tot ernstige pijn. Bijna de helft van de patiënten wordt onderbehandeld voor pijn. De meeste kans op onderbehandeling hebben patiënten met een laag opleidingsniveau en patiënten in een relatief goede conditie.

Trefwoorden:

kanker, pijn, onderbehandeling

“Unravelling fatigue in the working population: Course,consquences, and its association with burnout”

In dit proefschrift is het beloop van vermoeidheidsklachten bij werknemers onderzocht. Ernstige vermoeidheidsklachten blijken een zeer ongunstig beloop te hebben. Van een groep ernstig vermoeide werknemers bleek na 4 jaar 57 % nog steeds ernstig vermoeid te zijn. Ook werd het beloop van twee verschillende uitingsvormen van vermoeidheid vergeleken, namelijk langdurige vermoeidheid en burnout. Er zijn verschillen in kenmerken, voortgang en prognostische factoren gevonden tussen burnout en langdurige vermoeidheid. Indien burnout en vermoeidheid samen voorkomen is het beloop ongunstiger dan wanneer ze apart voorkomen. Het lijkt belangrijk om burnout en vermoeidheid te onderscheiden en het samen optreden van deze aandoeningen te voorkomen. 

Trefwoorden:

vermoeidheidsklachten, burnout, langdurige vermoeidheid

“The role of nurses in medical end-of-life decisions”

Dit proefschrift is gebaseerd op het onderzoeksrapport naar de rol van verpleegkundigen bij medische beslissingen rond het levenseinde, dat in 2004 werd aangeboden aan de Staatssecretaris van VWS. Belangrijke conclusies uit het rapport zijn nader beschreven. In zieken- en verpleeghuizen vindt meestal besluitvormingsoverleg plaats tussen arts en verpleging, in tegenstelling tot in de thuiszorg. Het toedienen van euthanatica is wettelijk een taak van de arts maar wordt ook door verpleegkundigen uitgevoerd. Verpleegkundigen hebben onvoldoende kennis van wet-  en regelgeving omtrent euthanasie, waaronder hun eigen rechtspositie.

Verpleegkundigen dienen vaak pijn- en symptoombestrijdingsmedicatie met een levensbekortende intentie toe, zonder zich te realiseren dat ze strafbare handelingen verrichten. Aanbevolen wordt verpleegkundigen te scholen op het gebied van wet- en regelgeving. Instellingsrichtlijnen kunnen de communicatie tussen arts en verpleging verbeteren en procedurele misverstanden, die kunnen leiden tot ethische problemen en wettelijke overtredingen, voorkomen.

Trefwoorden:

verpleegkundigen, euthanasie

“Wnt Signaling And Cardiac Hypertrophy”

“Genetic analyses of type 2 diabetes related metabolic risk factors: a twin study”

Naast een ongezonde levensstijl, speelt ook genetische gevoeligheid een belangrijke rol bij het ontstaan van type 2 diabetes (T2D). De promovenda verrichtte genetische analyses met kenmerken die voorafgaan of gerelateerd zijn aan T2D in een populatie jongvolwassen tweelingen van het Oost-Vlaams Meerlingenregister.

Uit dit proefschrift blijkt onder andere dat in deze groep tweelingen verschillen in kenmerken die gerelateerd zijn aan overgewicht, de bloedsuiker- en de cholesterolspiegel voor een groot gedeelte verklaard worden door genetische verschillen. Aangezien het identificeren van deze genetische factoren van groot belang is om meer inzicht te krijgen in de onderliggende moleculaire mechanismen, zijn er ook analyses met genetische varianten in kandidaat-genen voor T2D uitgevoerd.

Trefwoorden:

type 2 diabetes, tweelingen, genetica 

“MIND THE GAP .A Critique of Human/Technology Analogies in Artificial Agents Discourse”

Om beter grip te krijgen op de ontwikkeling van slimme computertechnologieën en mensachtige robots spreken onderzoekers vaak in termen van metaforen. Vergelijkingen met mensen, zoals de computer als digitale butler, helpt bij het vormgeven van ideeën hoe deze technologieën zich tot mensen (moeten) verhouden.

Dit proefschrift laat zien dat dit geen onschuldig tijdverdrijf is. Metaforen belichten bepaalde aspecten van een technologisch concept, maar maskeren evenzogoed vele andere. Metaforen krijgen bovendien in verschillende contexten vaak wisselende interpretaties. Aan de hand van een kritische analyse  belicht dit proefschrift de vele impliciete keuzes die achter veelbelovende toekomstbeelden van slimme computertechnologieën schuilgaan. Daarnaast laat het onderzoek zien dat aandacht voor verschillen tussen mens en computer even essentieel is voor een goede techniekontwikkeling, als het verkennen van de overeenkomsten.

Trefwoorden:

metaforen, toekomstbeelden, kunstmatige intelligentie, artificial agents 

“Text Mining: de volgende stap in zoektechnologie; Vinden zonder precies te weten wat je zoekt of wat er niet lijkt te zijn”

“Dynamic regulation of thrombus stability”

Atherotrombose wordt gekarakteriseerd door het scheuren van een plaque in een slagader, waardoor componenten van die plaque, zoals collageen, aan de bloedstroom blootgesteld worden en zo de bloedplaatjes activeren. Geactiveerde bloedplaatjes vormen een bloedplaatjesprop (trombus) die de slagader kan afsluiten, zoals bij een hart- of herseninfarct.

Het onderzoek in dit proefschrift heeft geleid tot verbeterde inzichten in de signaleringsmechanismen die plaatsvinden in bloedplaatjes wanneer ze in contact komen met (collageen in) gescheurde plaques. Daarnaast is aangetoond dat trombusvorming geen eenvoudige opeenvolging van gebeurtenissen is, maar een dynamisch en deels omkeerbaar proces.

De door dit proefschrift verkregen verbeterde inzichten in het proces van trombusvorming dragen bij aan de ontwikkeling van effectievere medicatie voor de behandeling van atherotrombose.

Trefwoorden:

bloedplaatjes, trombusvorming, trombusstabiliteit, atherotrombose

“Sarcopenia in COPD: functional and metabolic implications”

Chronisch obstructieve longziekten (COPD) is een veel voorkomende aandoening van de luchtwegen met belangrijke uitwerkingen in het lichaam buiten de longen.

Dit proefschrift onderzoekt de relatie tussen voedingstoestand en kracht, uithoudingsvermogen en efficiëntie van arm- en beenspieren, en de invloed van inspanningstraining bij COPD-patiënten. Zij blijken een verminderde beenspierfunctie te hebben. Het functioneren van de armspieren is daarentegen relatief op peil gebleven. Ook zijn mogelijke verstoringen in de glucose stofwisseling en in de afbraak van vet en spiereiwit bestudeerd in relatie tot veranderingen in de voedingstoestand. COPD-patiënten worden gekenmerkt door een verhoogde glucose aanmaak en spiereiwitafbraak, terwijl de snelheid van vetafbraak niet verstoord is.

Trefwoorden:

COPD, voedingstoestand, spierfunctie, stofwisseling, revalidatie

“Interaction mechanisms of platelets and coagulation”

Bloedplaatjes spelen een belangrijke rol bij zowel hemostase (stoppen van bloeden bij vaatwandbeschadiging) als trombose (verstopping van bloedvat). Sinds kort zijn er aanwijzingen dat activering van plaatjes en stolling vrijwel gelijktijdig optreden. Geactiveerde plaatjes kunnen ook de stolling stimuleren. Gezien de sterke mate van verwevenheid van plaatjesactivering en stolling, zijn in dit proefschrift nieuwe interactiemechanismen tussen deze twee processen in kaart gebracht. Trombose in (slag)aderen wordt tegenwoordig gewoonlijk behandeld met respectievelijk stollingsremmers en remmers voor plaatjesactivering. De laatste jaren wordt ook combinatietherapie toegepast, maar daarbij treden vaak complicaties op. Beter begrip van de interactiemechanismen van plaatjesactivering en stolling is noodzakelijk om te komen tot een effectievere behandeling van hart- en vaatziekten.

Trefwoorden:

bloedplaatjes, stolling, trombose

“Non-Alcoholic Steatohepatitis: Second Hit or Strike Out?”

De lever staat centraal in de stofwisseling van vet en suiker en kan door westerse eetgewoontes vet gaan opslaan. De overmatige aanwezigheid van vetten in de lever wordt verantwoordelijk geacht voor het ontstaan van een ontsteking in dit orgaan. Hierdoor kan het functioneren van de lever sterk achteruitgaan of zelfs uitvallen.

Het onderzoek voor dit proefschrift toont aan dat niet zozeer de vetten aan de basis liggen van deze gevaarlijke ontsteking, maar eerder cholesterol die via de voeding het lichaam binnenkomt. Deze resultaten zijn belangrijk voor de ontwikkeling van nieuwe diagnostische tests voor het opsporen van deze aandoening en voor mogelijke nieuwe therapeutische middelen.

Trefwoorden:

leverontsteking, vet, cholesterol, eetgewoontes

“Resisting temptation: The effect of an impulsive personality and a toxic environment on overeating”

Dit proefschrift bevat twee centrale vragen: “Veroorzaakt impulsiviteit overeten?” en “Zijn impulsieve mensen gevoeliger voor onze ‘luilekkerland’ voedselomgeving?”.

Impulsiviteit blijkt een oorzaak van overeten. Gezonde mensen, op verschillende manieren in een impulsieve toestand gebracht, aten meer dan mensen die gefocust waren op controle. Impulsieve mensen blijken ook gevoeliger voor gevarieerd voedsel: ze eten er meer van dan van saai voedsel terwijl niet-impulsieve mensen dat niet doen.

Belangrijke gevolgtrekkingen zijn: Het trainen van gecontroleerde reacties kan een aanzienlijke bijdrage leveren aan de behandeling en preventie van obesitas; en het aanpassen van de voedselomgeving, bijvoorbeeld door een snoepverbod op scholen, heeft zin.

Trefwoorden:

obesitas, overeten, impulsiviteit, voedselomgeving

“Endometrial wave-like activity in assisted reproduction”

De niet-zwangere baarmoeder laat golfachtige bewegingen (waves) zien van het baarmoederslijmvlies. Deze waves kunnen met echoscopisch onderzoek worden gedetecteerd. 
Bij patiënten die vruchtbaarheidsbehandelingen ondergaan, zoals IVF, zijn de waves op verschillende meetmomenten tijdens de cyclus geobserveerd. De wave typen die zijn gedetecteerd in de gestimuleerde cycli zijn met behulp van een nieuw classificatiesysteem beschreven. Vervolgens is onderzocht of er een relatie bestaat tussen de verschillende wave typen op bepaalde momenten van de cyclus en de kans op het ontstaan van een zwangerschap.

Gebaseerd op de bevindingen van deze echoscopische observaties kan geen statistisch significante relatie worden aangetoond tussen golfachtige activiteit van het baarmoederslijmvlies en de zwangerschapskans.

Trefwoorden:

baarmoederslijmvlies, waves, zwangerschapskans, vruchtbaarheidsbehandeling

“PPARs as  Modulators of cardiac remodelling”

“Postoperative autologous retransfusion of shed blood in primary total hip and knee arthroplasty”

Het plaatsen van heup- of knieprotheses gaat gepaard met veel bloedverlies. Na de operatie moet daarom vaak een bloedtransfusie volgen hoewel daar ook nadelen aanzitten. Een alternatief is het na de operatie toedienen van eigen wondbloed.

Dit proefschrift onderzoekt de exacte rol hiervan in de orthopaedische praktijk. Allereerst is het veilig om wondbloed terug te geven aan de patiënt (retransfusie). De hoeveelheid bloedcellen blijkt afhankelijk van de filter in het retransfusiesysteem en de positie van de drain in de wond. Retransfusie is vooral effectief bij patiënten zonder bloedarmoede vóór de operatie. Continue scholing van het medische team op het gebied van bloedmanagement blijft belangrijk.

Trefwoorden:

Bloedmanagement, Retransfusie, Wondbloed, Heup- of knieprothese

“Oral Health Promotion and Tobacco Control in South Africa”

“Heterogeneity in human Aherosclerotic gene expression profiles : from man to macrophages”

“Bioinformatics and molecular biology”

De vorming van het protrombinase complex op het membraanoppervlak van bloedplaatjes is een sleutelreactie in het bloedstollingsproces. Dit complex zet het enzym protrombine om in trombine. Het bestaat uit de bloedstollingsfactoren ‘geactiveerd factor X’ (FXa) en ‘geactiveerd factor V’ (FVa).

Het onderzoek dat in dit proefschrift wordt beschreven, draagt bij tot een beter inzicht in de structuur en functie van FV(a). Deze kennis is van cruciaal belang voor de ontwikkeling van moleculen die invloed uitoefenen op de functie van FV(a). Zo werden via structurele bioinformatica en moleculair biologische technieken verschillende moleculen geïdentificeerd die de interactie van FV(a) met een negatief geladen membraanoppervlak verhinderen en als leidraad kunnen dienen voor de ontwikkeling van antistollingsgeneesmiddelen.

Trefwoorden:

bloedstolling; factor V; antistollingsgeneesmiddelen

“Regulation of cardiac long-chain fatty acid and glucose utilization: studies with cardiomyocytes from genetically manipulated mice”

Hart- en vaatziekten zijn de voornaamste doodsoorzaak bij Type-2 Diabetes Mellitus. Metabole (op de stof wisseling betrekking hebbende) veranderingen in het hart worden beschouwd als verstoringen die leiden tot een dysfunctie van het hart.

De proefdierstudies beschreven in dit proefschrift dragen bij aan het in kaart brengen van zowel de regulatie van het metabolisme in het gezonde hart, als de metabole verstoringen in het hart in het prediabetische stadium. Deze inzichten bieden de mogelijkheid gerichter te zoeken naar een manier om deze verstoringen te voorkomen. Zij openen tevens de weg naar preventie en nieuwe behandelingen van Type-2 Diabetes Mellitus.

Trefwoorden:

diabetes, hart- en vaatziekten, metabole verstoringen

“Neurovision, neuroimaging studies of illusory perception”

Deze dissertatie richt zich op de menselijke visuele perceptie en onderzoekt welke gebieden in het menselijke de brein illusoire waarneming verwerken die plaatsvindt als je kijkt naar een visuele illusie. Het fascinerende van visuele illusies is, dat zij in de hersens worden gecreëerd en dat zij niet werkelijk bestaan in de wereld daarbuiten.

Met een hersenscanner werd de hersenactiviteit gemeten van mensen die naar visuele illusies keken. Er werden verscheidene regio’s in de menselijke hersens gevonden die de illusoire waarneming weergeven in de hoger gelegen visuele cortex. Interessant was de bevinding dat deze regio’s hetzelfde zijn voor werkelijke en illusoire waarneming en dat zij illusoire waarneming op dezelfde manier lijken te signaleren als werkelijke waarneming.

Trefwoorden:

menselijk brein, visuele perceptie, illusoire waarneming

“Regional Sustainability-tools for integrated governance”

Duurzaamheid is een populair concept waarvan de omzetting (transformatie) naar praktische vraagstukken  buitengewoon lastig is. Vooral voor de grote duurzaamheidvragen die betrekking hebben op fundamentele veranderingen is er een gebrek aan methoden. Dit ondervinden ook provinciale beleidsambtenaren.

Het proefschrift bevat een zoektocht naar hulpmiddelen om de complexiteit van duurzaamheidvraagstukken weer te geven en beter te begrijpen. Het onderzoek ondersteunt geintegreerde strategische planning door transformatie van drie vormen van integratie.: integratie tussen wetenschappelijke disciplines; integratie van normatieve elementen in duurzaamheidstudies; en integratie van duurzaamheidstudies in het beleidsproces. 

Trefwoorden:

Duurzaamheid, beleid, systemen

“Risk Aversion and Equilibria, Intertemporal Transfers, Strategic Claims”

In het proefschrift is het strategische gedrag van mensen in een conflict of verdeelsituatie bestudeerd. De uitkomst in zo’n situatie, bijvoorbeeld de verdeling van een erfenis onder de erfgenamen, hangt af van het gedrag van alle betrokkenen.

De promovendus onderzocht hoe iemand zich gedraagt wanneer hij geen bindende afspraken met anderen kan maken.

Het blijkt niet altijd gunstig te zijn om je in een dergelijke situatie banger voor te doen dan je werkelijk bent. Ook kan het nadelig zijn te worden geconfronteerd met een bangere tegenstander. Daarnaast kan de uitkomst oneerlijk zijn, wanneer geen bindende afspraken mogelijk zijn. 

“Optimization of  radiotherapy in Lung cancer treatment: balance between survival and quality of life”

Om longkanker door middel van radiotherapie te genezen is een hoge bestralingsdosis noodzakelijk. Dit gaat gepaard met een grote kans op neveneffecten. Dit kan de kwaliteit van leven nadelig beïnvloeden.

Resultaten laten zien dat een hoge dosis (chemo)radiotherapie in de behandeling van longkanker de kwaliteit van leven echter slechts beperkt en tijdelijk beïnvloed. Een nieuwe bestralingstechnologie met behulp van protonen of koolstofionen, heeft de potentie om met gelijke neveneffecten een hogere bestralingsdosis te leveren. Dit zou kunnen resulteren in een hogere kans op overleving met behoud van kwaliteit van leven. Momenteel wordt de kosteneffectiviteit van deze relatief dure technologie onderzocht om te bepalen hoe investeringen het meest adequaat gedaan kunnen worden.

Trefwoorden:

longkanker, (chemo)radiotherapie, bestralingstechnologie, kwaliteit van leven

“Measuring the performance of geosimulation models by map comparison”

“Dietary parp-1 inhibitors as anti-inflammatory compounds”

“Over de streep-grensarbeid vanuit Zuid-Limburg naar Duitsland, 1958-2001”

In het proefschrift wordt beschreven hoe de grensarbeid vanuit Zuid-Limburg naar Duitsland zich heeft ontwikkeld vanaf het begin van de Europese Economische Gemeenschap (1958) tot de invoering van de euro als betaalmiddel (2002). Grensarbeid is onlosmakelijk verbonden met de grens, maar hoe verhielden die zich tot elkaar? Het thema wordt benaderd vanuit drie invalshoeken: sociaal-economisch, sociaal-politiek en vanuit het perspectief van de grensarbeiders. Het blijkt dat er grote verschuivingen optraden in de omvang en samenstelling van de pendelstromen. Hetzelfde geldt voor de wijze waarop in Limburg over de pendel naar Duitsland werd geschreven en gesproken. De ervaringen van de grensarbeiders vertonen historisch gezien minder uitgesproken veranderingen. Wie naar de pendelaars luistert, komt tot de conclusie dat de rol van de grens niet is uitgespeeld, ook al doet een zinsnede als ‘Europa zonder grenzen’ anders vermoeden.

Trefwoorden:

Grensarbeid, pendelaars, Europese Gemeenschap

“Herstelrecht en procedurele waarborgen”

“Optical Biopsy in the Anterior Segment of the eye”

“Prevalence and Predictors of Acute and Chronic Pain after Surgery; the out-patient part of the story”

Het onderzoek in dit proefschrift vormt samen met het onderzoek van drs. M. Sommer een tweedelige studie. Gramke en Sommer promoveren op dezelfde datum na elkaar.

Steeds meer operaties worden uitgevoerd binnen één dag. Pijnbestrijding is hierbij een belangrijk onderdeel van de behandeling aangezien onvoldoende pijnstilling het ontslag naar huis kan vertragen of zelfs onmogelijk kan maken.

Conclusie van dit proefschrift is dat veel patiënten na een dagchirurgische ingreep last houden van pijn na de operatie. Behalve de aard van de ingreep blijken ook andere factoren verhoogde kans op pijn na de operatie te geven. Opmerkelijk is dat een aanzienlijk aantal patiënten zelfs nog twee jaar na de ingreep last heeft van pijnklachten.

Trefwoorden:

pijn, pijnbestrijding, dagchirurgie

“Prevalence and Predictors of Acute and Chronic Pain after Surgery, the inpatient part of the story”

Het onderzoek in dit proefschrift vormt samen met het onderzoek van drs. H.F. Gramke een tweedelige studie. Gramke en Sommer promoveren op dezelfde datum na elkaar.

In het tweede deel van het onderzoek is gekeken naar hoe vaak matige of ernstige pijn voorkomt bij patiënten die opgenomen zijn in het ziekenhuis en niet de eerste dag naar huis mogen gaan. Dit is bij ongeveer 30 procent gedurende de eerste 2 dagen het geval. Later zakt dit percentage een beetje maar nog steeds houdt 10 % van alle geopereerde mensen pijn tot en met de vierde dag na de operatie. Bij analyse van de data bleek dat risicofactoren voor meer pijn na operatie zijn: pijn voor de operatie, angst voor de gevolgen van de operatie, de verwachting veel pijn te zullen hebben en catastroferen (een erg negatieve kijk op pijn). Een jaar na operatie had nog steeds ca. 10 % van alle patiënten pijn en moet dus als chronische pijnpatiënt worden beschouwd.

Trefwoorden:

pijn, pijnbestrijding, chirurgie

“Nutritional Modulation of DNA Repair”

DNA herstel is een belangrijk proces dat fouten in het genetische materiaal herstelt en er zo voor zorgt dat de schade niet blijvend is en zou leiden tot het ontstaan van kanker.

In dit onderzoek wordt aangetoond dat agressieve zuurstof moleculen (=RZS) en de stress die zij veroorzaken in ons lichaam, kunnen leiden tot beschadiging van het genetische materiaal en remming van het herstel ervan. Verder werd aangetoond dat anti-oxidanten in de voeding, de schade veroorzaakt door RZS kunnen neutraliseren en zo het DNA herstel proces beschermen. Voedingsinterventie bleek bovendien tot uiteenlopende individuele reacties in DNA herstel te leiden, omdat ieder individu een ander genetisch profiel heeft.

Studies naar interacties tussen genen en hun verschijningsvorm zullen in de toekomst leiden tot voedingsinterventies en therapieën die specifiek aangepast kunnen worden aan de individuele gevoeligheid.

Trefwoorden:

DNA herstel, kankerbescherming, voeding

“The role of B-glucan, plant stanols, and oxy(phyto)sterols in managing cardiovascular risk”

Voedingsmiddelen verrijkt met plantenstanolen of de voedingsvezel B-glucan uit haver verlagen het LDL-cholesterolgehalte. Gelijktijdige consumptie van deze voedingscomponenten verlaagde het LDL-cholesterolgehalte minder sterk dan verwacht, waarschijnlijk omdat de voedingsvezel de werkzaamheid van de plantenstanolen beïnvloedt. Deze voedingscomponenten hadden verder geen effect op ontstekingsparameters die wijzen op verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Wel gaf consumptie van plantenstanolen een verlaging van het vetgehalte (triglyceriden) in het bloed, met name in personen die al verhoogde waarden hadden. In transgene muizen bleek toevoeging van oxysterolen (geoxideerd cholesterol) en oxyfytosterolen (geoxideerde plantensterolen) aan het dieet de proportie ernstigere laesies (aderverkalking) te verhogen.

Er is meer onderzoek nodig om deze resultaten te vertalen naar de menselijke situatie.

“Urinary incontinence in primary care diagnosis and interventions”

Er moet beduidend meer aandacht worden besteed aan de behandeling van incontinentie (ongewild urineverlies) in de thuiszorg. Dat is een belangrijke conclusie in dit proefschrift.

Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de patiënten die thuiszorg ontvangt, last heeft van incontinentie. De meeste patiënten gebruiken opvangmateriaal en slechts weinigen worden behandeld. Middelen die de thuiszorg inzet om de zorg rondom incontinentie te verbeteren (zoals protocollen of nascholing), blijken niet in samenhang met minder incontinentie(klachten). Wel laat het onderzoek zien dat de inzet van gespecialiseerde verpleegkundigen, die incontinente vrouwen adviseerden en begeleidden, een positieve invloed had op de klachten van de vrouwen. 

Trefwoorden:

incontinentie, thuiszorg

“Correlation between irradiation and maxillary/mandibular bone vascularity, bone mineral density as well as implant stability”

Bestraling in het hoofd-halsgebied heeft een negatieve invloed op de doorbloeding van kaakbot, waardoor implantaten die geplaatst worden bij de reconstructie minder stabiel worden. Laser Doppler flowmetry is een klinisch goed toepasbare methode om de doorbloeding van kaakbot te meten. De geteste meetmethode kan klinisch gebruikt gaan worden om nà de bestraling te bepalen of het plaatsen van implantaten nog mogelijk is gezien het risico van het afsterven van botten gevolge van de verminderde doorbloeding.

“Free movement of lawers in the European Union”

Het beroep van advocaat is in de eerste plaats verbonden met het rechtssysteem van het land waarin het beroep wordt uitgeoefend. Vrij verkeer van advocaten in Europa ligt daarom op het eerste gezicht niet voor de hand.

Toch, zo laat dit proefschrift zien, heeft er binnen het kader van de Europese Unie de afgelopen 35 jaar een ontwikkeling plaatsgevonden die ervoor zorgt dat een advocaat zijn beroep nu in alle lidstaten van de Europese Unie mag uitoefenen. Deze rechten gelden alleen voor volledig gekwalificeerde advocaten.

Verder toont Claessens’ onderzoek aan dat het vrij verkeer van advocaten uitgebreid en verfijnd zou kunnen worden door de vestigingsrechten en scholingsmogelijkheden van advocaatstagiaires en rechtenstudenten uit te breiden.

Trefwoorden:

Europese Unie; advocaten; vrij verkeer; Bologna Proces; rechtenstudie  

“Gewekt vertrouwen in Europees perspectief”

Belastingplichtigen hebben behoefte aan informatie. De Belastingdienst verstrekt informatie aan of sluit overeenkomsten met burgers. Problemen ontstaan als de belastinginspecteur zegt dat de handelwijze van een belastingplichtige niet volgens de wet is. De rechter moet beslissen of de belastingaanslag conform de informatie c.q. een eventueel compromis moet worden vastgesteld. Rechtsvergelijkend onderzoek toont aan onder welke omstandigheden in het Nederlandse fiscale en algemene bestuursrecht, het Belgische en Duitse fiscale recht en de rechtspraak van het Hof van Justitie van de EG een beroep op het vertrouwensbeginsel slaagt.

Als conclusie geldt dat het vertrouwensbeginsel in de Nederlandse fiscaliteit in verhouding met de andere onderzochte systemen de meeste rechtsbescherming biedt.

Trefwoorden:

belastingrecht, vertrouwensbeginsel
 

“Learning in Internships, What and how students learn from experience”

Het onderzoek voor dit proefschrift is gedaan onder stagiaires geneeskunde en geestelijke gezondheidskunde van de Universiteit Maastricht. Stages blijken belangrijk voor de (professionele) ontwikkeling van studenten, maar het leren verloopt vaak minder optimaal dan wordt aangenomen. Studenten zijn doorgaans gemotiveerd om zoveel mogelijk professionele kennis en vaardigheden op te doen en hebben duidelijke ideeën over effectieve begeleiding. Ze geven echter weinig actief sturing aan hun leerproces. Daarnaast blijken stress en de manier waarop studenten hiermee omgaan, het leren vaak negatief te beïnvloeden. De diagnostische denkprocessen van stagiaires en ervaren hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg blijken een gemeenschappelijke kern te bevatten, maar verschillen in kwaliteit.

Trefwoorden:

stages, leerproces, geestelijke gezondheidszorg

“Pre- and peri-operative assessment of the adnexal mass”

Voor preoperatieve beoordeling van een ovariumtumor is een aantal mathematische modellen gevalideerd. Inschatting van risico’s door ervaren klinici blijkt echter even goed als voorspelling via modellen. Heeft men voorkeur voor een mathematisch model, dan wordt in dit proefschrift de RMI I van Jacobs aanbevolen.

Voor perioperatieve beoordeling is vriescoupe-onderzoek het meest betrouwbaar. Bij grote tumoren (⌀ 10 cm), speciaal bij mucineuze (traaggroeiende, gelatineachtige) tumoren met een diameter ⌀ 10 cm, is de betrouwbaarheid lager en moet de patiënte preoperatief geïnformeerd worden over het risico op een fout negatief testresultaat. Patiënten geven de voorkeur aan vriescoupe-onderzoek boven primaire radicale chirurgie, zelfs in geval van verhoogd risico op een fout negatief testresultaat.

Bij vermoeden van een kwaadaardige ovariumtumor dient een gynaecologisch oncoloog te opereren. Dit is echter duur. Gecentraliseerde zorg is kosteneffectief op voorwaarde dat preoperatieve beoordeling van een ovariumtumor plaatsvindt. 

Trefwoorden:

ovariumtumor, diagnostiek, vriescoupe-onderzoek

“Europeanisation of Administrative Justice? The influence of the ECJ’s Case Law in Italy, Germany and England”

Nationale rechtbanken in de hele Europese Unie hebben de taak ervoor te zorgen dat de rechten die burgers ontlenen aan Europese wetgeving worden beschermd tegen de handelingen van publieke overheden. Voor het garanderen van een minimale uniformiteit in de handhaving van de wetgeving van de Gemeenschap, heeft het Europese Hof van Justitie minimale beschermingsnormen opgelegd waaraan nationale procedurele regels moeten voldoen. Deze dissertatie beschrijft de resultaten van een onderzoek dat bestudeerde of de nationale bestuursrechtbanken in Italië, Duitsland of Engeland de beschermingsnormen zoals neergelegd in de jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie correct hebben toegepast. 

Trefwoorden:

Europese Unie, Europese wetgeving, beschermingsnormen, Europees Hof van Justitie

“Determinants of ecstasy use and harm reduction strategies”

Dit proefschrift beschrijft acht studies naar het hoe en waarom van XTC gebruik en gerelateerde gedragingen. Waarom beginnen en stoppen mensen met XTC te gebruiken? En als ze XTC gebruiken, waarom passen sommige mensen wel ‘harm reduction’ (schade verminderende) strategieën toe, zoals hun XTC laten testen, en anderen niet?

Conclusies zijn: Eerder kwantitatief onderzoek vormt geen goede basis voor interventieontwikkeling. De meeste gebruikers stoppen vanzelf met gebruik. XTC interventies moeten zich niet richten op het verminderen van XTC gebruik, maar op ‘harm reduction’ strategieën.

Het proefschrift is te downloaden op http://phdthesis.nl

Trefwoorden:

XTC, harm reduction

“De Maastrichtse School”