Weefselvernieuwing in de darm voor het eerst zichtbaar
Onderzoekers zijn er in geslaagd de mechanismen zichtbaar te maken die de weefselvernieuwing in de darm reguleren. Deze ontdekking geeft meer inzichten in de werking van stamcellen en biedt aanknopingspunten voor verder onderzoek naar regeneratieve geneeskunde en de behandeling van kanker. Het onderzoek is deze week gepubliceerd in Nature. Een van de auteurs is UM-universiteitshoogleraar prof. dr. Peter Peters.
Om beschadigingen en slijtage aan weefsels te repareren bevatten veel van onze organen kleine populaties stamcellen die via celdeling zorgen voor de aanvoer van nieuwe jonge cellen. Deze nieuwe cellen specialiseren zich vervolgens om de taken van het betreffende weefsel goed uit te kunnen voeren. De levensloop van nieuw geboren cel tot gespecialiseerde cel wordt precies gecoördineerd door omringende cellen via uitscheiding van eiwit-signalen. Door vorming van een gradiënt van deze signalen, krijgen de cellen instructies waar ze zich bevinden in het weefsel en welke taak ze moeten aannemen. Cellen die de hoogste concentratie signalen ontvangen zullen stamcel-eigenschappen behouden terwijl cellen die een lagere concentratie ontvangen zich gaan specialiseren.
Onder leiding van Hans Clevers van het Hubrecht Instituut en met medewerking van Peter Peters (universiteitshoogleraar UM) is nu ontdekt hoe een van de belangrijkste groeisignalen voor stamcellen, het Wnt eiwit, een gradiënt vormt in het darm-weefsel. Door een kleine genetische aanpassing is het eiwit-in-actie nu voor het eerst zichtbaar gemaakt.
De resultaten laten zien dat de Wnt eiwitten in grote mate worden aangemaakt door speciale verzorger-cellen die dicht tegen de stamcellen aanliggen. Zo wordt lokaal een optimaal milieu gecreëerd (de niche) waarin de stamcellen goed gedijen. De Wnt eiwitten hopen zich op aan de buitenkant van de verzorger-cel en worden via direct cel-cel contact overgebracht op de stamcellen. Via deling van de cellen in de niche worden de opgehoopte Wnt eiwitten vervolgens steeds meer verdund zodat er een gradiënt ontstaat.
De gevormde gradiënt van Wnt eiwitten is cruciaal om de balans tussen aanmaak en afbraak van cellen in het weefsel precies te reguleren. Verstoringen in deze balans kunnen ernstige gevolgen hebben: te weinig celdeling leidt tot verlies van weefsel (degeneratie) en te veel celdeling leidt tot kanker. De verkregen inzichten van Clevers en Maurice zijn van belang voor de ontwikkeling van methoden om stamcel- activiteiten te stimuleren tijdens weefselreparatie of te remmen in het geval van kanker.
Referentie:
Farin HF, Jordens I, Mosa M, Basak O, Korving J, Tauriello DVF, de Punder K, Angers S, Peters PJ, Maurice MM, Clevers H. Visualization of a short-range Wnt gradient in the intestinal stem-cell niche. Nature 2016.
Lees ook
-
Jongeren in het mbo kiezen vooral op interesse. Betere koppeling met arbeidsmarktkansen nodig.
Tegen de achtergrond van de structurele arbeidsmarktkrapte is het van maatschappelijk belang dat jongeren kiezen voor studies die niet alleen aansluiten bij hun interesses en talenten, maar ook leiden tot beroepen met goede arbeidsmarktperspectieven en maatschappelijke waarde, met name in sectoren...
-
Sophie Jooren - Naleving van lokaal tabaksbeleid
Of een specifieke interventie om een rookvrije buitenomgeving te creëren effectief is, is al vaak onderzocht. Maar om de naleving te verbeteren, moeten beleidsmakers begrijpen hoe rokers op die interventies reageren en welke factoren hun gedrag beïnvloeden.
-
Zoetstoffen helpen gewichtsverlies te handhaven na afvallen
Mensen met overgewicht die succesvol willen afvallen, kunnen hun gezonde dieet beter aanvullen met zoetstoffen dan met voedingsmiddelen waarin suikerproducten zijn verwerkt. Uit een internationale studie, waar de Universiteit Maastricht (UM) aan deelnam, blijkt dat mensen die hun dieet met...
