Kilo’s afval: Myrthe Eussen over duurzaamheid in de operatiekamer

Myrthe studeerde geneeskunde in Maastricht en is nu ruim een jaar bezig met haar PhD bij de vakgroep chirurgie.  “Na mijn bachelor Geneeskunde ben ik onderzoek gaan doe bij professor Nicole Bouvy”, vertelt ze. “Aan het einde van mijn master keek ik naar de opties voor een PhD. Ik wist dat professor Bouvy bezig was met duurzaamheid, dat onderwerp trok me erg aan. In de laatste fase van mijn master heb ik meegeschreven met de aanvraag voor het CAREFREE-project, dus ik ben echt betrokken geweest bij het ontstaan daarvan. Het is echt wel een beetje mijn kindje”, lacht ze. 

Duurzaamheid 

Het CAREFREE-project is gericht op de milieu-impact van de operatiekamer. “Minimaal 25 procent van het afval dat in het ziekenhuis geproduceerd wordt, komt van de operatiekamer”, legt Mirte uit. “We kijken specifiek naar de laparascopische cholestectomie, ofwel het verwijderen van de galblaas met een kijkoperatie. Dit doen we omdat dit een veelvoorkomende operatie is. In Nederland alleen al vinden er meer dan 25.000 van deze ingrepen per jaar plaats. Zo’n operatie duurt gemiddeld slechts een halfuur, maar er wordt per ingreep tussen de vijf en zeven kilogram afval weggegooid.” 

Duurzaamheid is voor Myrthe een belangrijk onderwerp. “In mijn privéleven probeer ik zo duurzaam mogelijk te leven en bewuste keuzes te maken. Ik ben bijvoorbeeld vegetariër en probeer binnen Europa niet het vliegtuig te pakken. Tijdens mijn coschappen zag ik hoeveel materiaal er gebruikt werd in de zorg. Toen bedacht ik dat ik mijn privémotivatie eigenlijk ook op mijn werk wil doortrekken. Het is eigenlijk een uit de hand gelopen hobby geworden”, lacht ze. 

Trocars 

CAREFREE is verdeeld in verschillende onderdelen. “We hebben gekeken welke maatregelen veel en welke weinig impact hebben op het verminderen van CO2-uitstoot”, legt Myrthe uit. “Recyclen heeft weinig impact, daar richten wij ons dus niet op. Refuse, reduce en reuse, ofwel weigeren, verminderen en hergebruiken, hebben wél grote impact. Ik richt me op refuse bij operaties. Van de patiënten die een galblaasoperatie ondergaan heeft ongeveer tien procent dezelfde klachten na de ingreep, dus willen we patiënten beter selecteren en minder opereren.” 

“Daarnaast ben ik bezig met reuse gerelateerd aan materiaalgebruik, want veel spullen die we in de operatiekamer gebruiken zijn wegwerpmateriaal”, zegt Myrthe. “We kijken met name naar trocars. Dat zijn buisjes die je gebruikt om de instrumenten waarmee je gaat opereren in te brengen. Trocars worden niet alleen bij galblaasoperaties gebruikt, maar bij alle vormen van kijkoperaties. Ze bestaan zowel in herbruikbare als wegwerpvorm. In veel ziekenhuizen wordt de wegwerpvariant gebruikt, terwijl ook de herbruikbare vorm beschikbaar is.” 

Frisse blik 

Myrthe werkt veel samen met mensen uit verschillende disciplines. “Het is een gevarieerde club, verspreid over het hele land. Naast Maastricht doen ook de Universiteit van Amsterdam en Radboud Universiteit mee. Van verschillende disciplines kan je veel leren, niet alleen qua onderzoeksmethoden, maar ook omdat er mensen bij zijn die niet in de zorg zitten. Voor ons is het allemaal heel standaard en gewoon wat we doen en gebruiken. Daarom is een frisse blik van een buitenstaander dan heel goed.” 

CAREFREE is in januari 2024 officieel gestart. Het project loopt zes jaar. Wat hoopt Myrthe tegen die tijd binnen het project bereikt te hebben? “Binnen mijn onderdeel hoop ik dat we in Nederland volledig overgestapt zijn op herbruikbare trocars. Ook hoop ik dat we een mooie tool hebben waarmee we chirurgen en patiënten kunnen sturen en begeleiden bij het kiezen tussen wel of geen galblaasoperatie.” 

Meer weten over CAREFREE? Myrthe Eussen spreekt over het project tijdens het jaarlijkse NUTRIM-symposium op 13 november 2024.

Tekst: Joëlle van Wissen