Een nacht in Teheran: rozenwater, saffraan en pistache
Niloofar Tahmasebi Birgani, universitair docent aan het onderzoeksinstituut MERLN, is geboren in het zuiden van Iran. Pas toen ze in 2010 voor haar promotieonderzoek naar Nederland verhuisde, begon ze zelf te koken. Zelden met een recept, maar op gevoel en geheugen. De recepten van haar moeder en oma komen dan praktisch als vanzelf tot leven in haar keuken. Koken geeft haar rust en brengt haar terug naar haar geboorteland, van geurige Iraanse stoofschotels tot zelfbedachte taarten met de smaken van Teheran.
Niloofar Tahmasebi Birgani werd geboren tijdens een onrustige periode, de oorlog tussen Iran en Irak. Haar jeugd in Khoozestan, dicht bij de grens met Irak, draaide om doorzettingsvermogen en eenvoud, maar ook om warmte en familietradities. Ze is de middelste van drie meisjes en heeft slechts vage herinneringen aan de oorlog. Haar oudere zus herinnert zich de bombardementen en schuilkelders heel goed. Simpel leven was het devies: ze hadden weinig speelgoed, maar een warme familieband en genoeg liefde om een gelukkige jeugd te hebben. Haar vader, een toegewijde wiskundeleraar, is een grote inspiratiebron voor haar. Hij leerde haar dat onderwijs niet alleen een baan, maar een roeping is. De liefde en het talent voor wiskunde erfde ze van hem. “Nog steeds stuurt hij me via de app wiskundige vraagstukken om op te lossen”, zegt ze glimlachend.
Ze beschrijft zichzelf als een introvert meisje dat graag in de boeken zat. "Mijn zussen gingen veel meer uit dan ik. Ik hield en hou ervan op mezelf te zijn, in mijn eigen wereld. Ik had vrienden die net als ik van wetenschap en boeken hielden en graag leerden.” Op haar achttiende verhuisde ze naar Teheran om te studeren. Niet veel later volgden haar ouders haar naar de hoofdstad. Ze overwoog aanvankelijk een studie wiskunde, haar grote passie, maar na advies van haar vader koos ze voor biomedische technologie. Dit bood niet alleen betere carrièrevooruitzichten, maar het combineren van wiskunde en het helpen van mensen sprak haar aan. Ze groeide uit tot een topstudent met ambitie.
Een belangrijke beslissing
Tahmasebi Birgani ontdekte tijdens haar studie haar diepgaande interesse in wetenschap en besloot ze dat ze graag een PhD wilde doen. Na haar afstuderen als beste van haar klas, bood haar familie aan om bij te dragen aan een auto als geschenk. Maar Tahmasebi Birgani had een ander idee: ze wilde het geld gebruiken om een internationale conferentie in Zwitserland bij te wonen.
“Mijn ouders waren verbaasd, maar steunden me,” vertelt ze. “Ik stuurde mijn abstract in, dat werd geaccepteerd, en zo reisde ik voor het eerst naar het buitenland.” Daar ontmoette ze professor Clemens van Blitterswijk, wiens presentatie een diepe indruk op haar maakte. Ze besloot een promotieplek in Nederland te zoeken. Met steun van haar familie en veel doorzettingsvermogen vond ze een PhD-positie aan de Universiteit Twente, bij Pamela Habibović, die deel uitmaakte van de groep van Van Blitterswijk. De verhuizing naar Nederland was een emotionele stap, vooral voor haar ouders. “Maar ze wilden vooral dat ik mijn dromen achternaging,” herinnert ze zich.
Smaken vol jeugdherinneringen
Voor Niloofar vormen smaken en geuren een directe verbinding met het verleden. Voor dit gesprek heeft ze haar favoriete Perzische taart gebakken met rozenwater, saffraan en pistache waardoor haar jeugd in Teheran tot leven komt. “Ik heb deze taart het eerst gemaakt voor een bakcompetitie met collega’s op mijn werk. Ik moest de taart een naam geven, dat werd: ‘Smaken van een avond in Teheran’ (Flavours of a night in Tehran). Als ik mijn ogen sluit zie ik de donkere hemel, de drukke en vrolijk verlichte straten van Teheran en mijn zussen en vrienden met wie ik vaak een ijsje met rozenwater, saffraan en pistache ging eten in de stad.”
Gezinsmaaltijden waren een belangrijk ritueel in haar jeugd. Vooral het avondeten was altijd een gezamenlijk moment. De dierbaarste eetherinnering zijn de familiebijeenkomsten bij haar oma. “Oude huizen in Iran zoals dat van mijn oma, zijn gebouwd rondom een binnentuin met daaromheen kamers en de keuken. Een vleugel is altijd beschikbaar voor familie. Pasgetrouwde kinderen verblijven daar vaak totdat ze een eigen huis kunnen betalen.
Alle ooms, tantes, neefjes en nichtjes waren van de partij. De kinderen speelden in de tuin terwijl de volwassenen vanwege de hitte binnen zaten. ’s Avonds kwam iedereen naar buiten en werd er een groot tafelkleed op de grond van de binnentuin gelegd en werd er met zo’n dertig mensen samen gegeten. “In Iran eet je op de grond. Tot de dag van vandaag eten mijn ouders liever op de grond terwijl wij als kinderen liever aan tafel eten.”
Rijst was het hoofdingrediënt, gecombineerd met rijke stoofschotels van vlees, linzen of aubergine. Verse kruiden, pickles en yoghurt vergezelden de maaltijd altijd. “Echt alles wordt gepickeld, van komkommer, aubergine tot boerenkool. Groentes waren alleen in het seizoen verkrijgbaar en werden ingelegd om het langer te kunnen bewaren. Gelukkig is er een Turkse winkel in Maastricht die ook heerlijke pickles heeft.”
Koken is een van haar favoriete bezigheden geworden, iets wat ze pas ontdekte toen ze in Nederland ging wonen. In Iran stond haar moeder altijd in de keuken, maar hier moest ze zelf aan de slag. “Ik zie koken ook als een chemisch proces,” legt ze uit. “De juiste verhoudingen, met smaken en geuren experimenteren; het is net scheikunde. En ik gebruik mijn geheugen, de kookkunsten van mijn moeder en oma liggen daar ergens opgeslagen. Recepten gebruik ik zelden.”
Een leven in Nederland
Sinds haar verhuizing naar Nederland, meer dan 13 jaar geleden, heeft Niloofar haar leven hier opgebouwd, in een nieuwe cultuur. “Ik heb me verzoend met het feit dat ik daar niet meer leef. Simpele gerechten en bepaalde geuren brengen me terug naar mijn jeugd daar, dat is voor mij voldoende.”
Natuurlijk mist ze haar familie, maar ze is dankbaar voor de kansen die ze heeft gekregen. “Het is een voorrecht om hier te wonen; het is veilig en comfortabel,” zegt ze. “Ik heb in Iran een prachtige jeugd gehad met veel goede herinneringen, maar die gevoelens heb ik nu ook over Nederland. Hier heb ik voor het eerst op mezelf gewoond, mijn eerste baan gevonden en mijn grote liefde ontmoet. Ik heb hier een tweede familie van vrienden en collega’s gevonden. Als ik terug zou gaan zou ik heimwee naar Nederland hebben.”
Tekst Annelotte Huiskes
Fotografie Philip Driessen
Lees ook
-
Update 25 juni
Afgelopen nacht is een UM-gebouw aan de Bouillonstraat met verf en enkele leuzen beklad. Een trieste uiting van vandalisme. De UM heeft aangifte gedaan.
-
Onderzoek naar mogelijke invulling Bonbonnière als Maastrichts ‘huis voor cultuur, wetenschap en samenleving’
Een aantal Maastrichtse instellingen, waaronder de UM, denkt met de gemeente Maastricht mee over een nieuwe invulling van de Bonbonnière, de oude schouwburg van de stad. Dat is het resultaat van een eerste overleg tussen een aantal Maastrichtse organisaties.
-
Taalbeleid in het Europees hoger onderwijs
De toegenomen verengelsing van het hoger onderwijs staat in diverse Europese landen ter discussie. Hoe ziet een evenwichtig taalbeleid er uit dat recht doet aan zowel het steeds internationaler karakter van het hoger onderwijs als de taalgebonden culturele identiteit van een land? Tijdens een...
