Werken bij UM: “een life-changing experience”

Oratie Kim Ragaert

“Ik ben er trots op dat onze nieuwe groep Circular Plastics het eerste volledig eigen onderzoek publiceerde”, zegt Kim Ragaert. Drie jaar geleden, bij haar start in Maastricht, zette ze de onderzoeksgroep op. Inmiddels staat ze aan de basis van menige innovatie op het gebied van plasticrecycling en werkt ze aan een onderzoeksfaciliteit die de wereld van kunststofrecycling gaat verenigen. Hoog tijd dus voor haar inaugurele rede op 4 juli.

Patrick Marx

Opportunisme en idealisme dreven Kim Ragaert richting kunststofrecycling. Na haar promotieonderzoek over de verwerking van kunststoffen voor medische implantaten merkte ze dat er voor haar op dat vlak weinig kansen waren. “Ik zocht naar een andere focus voor mijn academische carrière en wilde tegelijk de wereld verbeteren, zo kwam ik bij het onderzoek naar de recycling van kunststoffen uit.” 

Logisch

Ragaert startte haar onderzoekswerk bij de Universiteit Gent. Omdat er destijds nog nauwelijks academisch onderzoek naar de recycling van kunststoffen was, kon ze zich tot één van de pioniers op dit gebied ontwikkelen. Toen de Universiteit Maastricht een hoogleraar Circular Plastics zocht, was het logisch om Ragaert voor deze positie te vragen. 

“Een life-changing experience”, noemt Ragaert haar besluit om van Gent naar Maastricht te verhuizen. "Een Vlaming leeft graag onder de eigen kerk, en dus ging ik ervan uit in Gent academisch oud te worden. Hoewel de overstap naar Maastricht spannend was, heb ik er geen dag spijt van gehad.” 

Kim Ragaert

Kim Ragaert is sinds september 2021 hoogleraar Circular Plastics aan de Faculty of Science and Engineering. Zij heeft een achtergrond in werktuigbouwkunde en materiaalwetenschappen. Ragaert behaalde haar PhD in Engineering Sciences aan de Universiteit Gent, waar ze in de jaren erna werkzaam was als onderzoeker, universitair (hoofd)docent en coördinator van projecten als C-PlaNeT. In 2020 kreeg zij de prestigieuze titel ‘European Plastics Recycling Ambassador of the year’. In 2024 kreeg ze de publieksprijs bij de verkiezing van ingenieur van het jaar door het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs.

Kim Ragaert and her teammates Rudinei Fiorio and Ali Gooneie
Kim Ragaert en haar teamleden Rudinei Fiorio en Ali Gooneie

Team 

Wat Ragaert onderschatte was het gat in haar academische output dat de verhuizing, drie jaar geleden, met zich meebracht. “We bouwden hier een volledig nieuwe groep op met startende promovendi die eerst onderzoek moeten doen voor ze kunnen publiceren. Ik ben dan ook heel trots dat het Circular Plastics Team van de Faculty of Science and Engineering in mei voor het eerst over een door ons zelf gestart onderzoek publiceerde. Er volgt nog heel wat dit jaar.” 

Het onderzoek van het Circular Plastics Team (onderdeel van het departement Circular Chemical Engineering) richt zich op twee aspecten van de recycling van kunststoffen (zie kader): de polymeerwetenschap achter mechanische recycling en de organisatie van en samenwerking tussen alle partners en technologieën in de kunststofrecycling.

Alles kan (vroeg of laat)

Op technisch vlak voorziet Ragaert geen echt onoplosbare uitdagingen. “Vaak zegt de industrie dat het gebruik van gerecyclede kunststof in een bepaalde toepassing onmogelijk is en knikt iedereen ja. Wij zoeken dan tot op macromoleculair niveau uit waarom het niet lukt, zodat we ook een oplossing kunnen vinden. Neem bijvoorbeeld de recycling van plasticfolies die vaak bedrukt zijn met inkt die de recycling lastig maakt. We zochten uit hoe elke component van de inkt, de zware metalen die kleur geven, de bind- en hechtmiddelen, zich tijdens de recycling gedragen en hoe ze het recyclaat beïnvloeden. Nu we dit weten, kunnen we het recyclevraagstuk van de folies gerichter oplossen. Of het vervolgens lukt zo’n oplossing te implementeren, hangt echter van heel veel af: kosten, logistiek, regelgeving en vaak ook gewoon industriële prioriteiten.” 

Mechanische vs chemische recycling 

Mechanische recycling wast, sorteert en verwerkt kunststofafval, waarna het omgesmolten wordt of gezuiverd door het op te lossen. De polymeerketens in de kunststof blijven hierbij intact. Chemische recycling breekt polymeerketens af tot brokstukken die de grondstof zijn voor nieuwe kunststoffen.

Kunststofafval

In de EU recyclen we minder dan 50% van het kunststofafval. Daarvan is 60% verpakkingsmateriaal. Ragaert: “Dat materiaal is het meest zichtbaar voor consument en wetgever en daarvoor bestaat een goed inzamelsysteem. Maar ook auto’s en elektronica bevatten kunststoffen die we nu onvoldoende recyclen. Vanaf 2030 echter, moet het kunststof in nieuwe auto’s voor minimaal een kwart uit gerecycled materiaal bestaan.”

Samenwerken

De grootste winst voor de recycling van kunststoffen valt te halen uit een betere organisatie van de hele waardeketen. “Op dit moment recyclen we minder dan de helft van alle kunststoffen. In een ideaal scenario kunnen we 70-80% halen, op gelijke voet met metaal, papier en glas. We zien dat kunststofrecyclers elkaar soms beconcurreren om de grondstof: plastic afval. Er zijn echter grondstoffen genoeg die we nu nog niet recyclen. Om die 80% te halen, hebben we alle beschikbare technieken nodig. De industrie moet dan wel gezamenlijk beslissen welke soort kunststofafval het best geschikt is voor welke vorm van recycling. 

Ragaert is één van de initiatiefnemers voor het Brightlands Circular Space (BCS), een onderzoeksfaciliteit waar de hele keten van kunststofrecycling samenkomt. Bedrijven en kennisinstellingen zullen er aan het integreren van alle processen van de kunststofrecycling werken. “Geen van de partners binnen BCS kan de hele keten van recycling in zijn eentje onderzoeken. We brengen onderzoekers samen van allerlei disciplines, binnen en buiten onze faculteit. Dat maakt het cool om bij de jonge en soms een beetje gekke Universiteit Maastricht te werken, want hier doen we gewoon wat bij een oudere, gevestigde universiteit niet zou lukken."

Circular Economy

Lees ook