De prijsuitreiking vond donderdagavond plaats ter afsluiting van het evenement New Scientist Live: Nobelprijs. Afgewisseld door een persoonlijk getinte peptalk van de Groningse scheikundige Ben Feringa of een rondgang langs alle Nobelprijswinnaars uit de nationale wetenschapsgeschiedenis met bioloog Jelle Beumer en Volkskrant-journalist Martijn van Calmthout presenteerden vijf finalisten hun onderzoek voor het publiek in de zaal. 

"Jammer dat ik niet gewonnen heb, maar het was superleuk om mee te maken", reageerde Moerel op de einduitslag. "Je staat tenslotte niet elke dag op hetzelfde podium als een recente Nobelprijswinnaar." Daarmee doelde ze op Ben Feringa die de finalisten voorhield toch vooral hun intuïtie te volgen en zich ontdekkingsreiziger Abel Tasman voor ogen te houden tijdens hun wetenschappelijke carrière. Het was een persoonlijk getint verhaal waarin hij vertelde over zijn passie, het bouwen van moleculen, zijn jeugd op een Drentse boerderij én over zijn dromen als wetenschapper, waarin hij altijd ook de maatschappelijke impact van zijn onderzoek in het achterhoofd hield.

Om te laten zien dat maatschappelijk toepasbaar wetenschappelijk onderzoek ook staatssecretaris Sander Dekker (OCW) aan het hart gaat, kwam NWO-baas Stan Gielen aan het begin van de avond al met een nieuwtje. De wetenschapsorganisatie stelt 3 miljoen euro beschikbaar voor een nieuwe academische premie: de Valorisatieprijs. Aan het einde van deze feestelijke avond ging Bastiaan Rijpkema als Wetenschapstalent 2017 met een bedrag van 2.500 euro naar huis.

Vijf finalisten

Het publiek heeft begin deze maand kunnen stemmen op 25 veelbelovende wetenschappelijke talenten uit Nederland en Vlaanderen. Meer dan 8.000 mensen brachten hun stem uit. In combinatie met het even zwaar meetellende juryoordeel leverde dit een top 5 op. De vijf overgebleven kanshebbers, in alfabetische volgorde, waren:

Jef Beerten (KU Leuven): De toename in de productie van duurzame energie verandert het elektriciteitsnet in Europa. Beerten ontwikkelt oplossingen voor de technische problemen die een Europees ‘supergrid’, een Europese supersnelweg voor elektriciteit, zal ondervinden.

Mariëtte Boon (Universiteit Leiden): Ieder mens heeft langs grote bloedvaten een voorraadje bruin vet liggen dat vetten en suikers omzet in warmte. Boon onderzoekt hoe we dit bruine vet kunnen gebruiken om af te vallen.

Michelle Moerel (Universiteit Maastricht): Met behulp van fMRI maakt Moerel geluidverwerking in het brein zichtbaar. Ze kijkt daarbij vooral naar de mate waarin iemand kan focussen op meerdere geluidsbronnen tegelijk. Kennis hierover kan bijdragen aan het herstel van beschadigd gehoor.

Bastiaan Rijpkema (Universiteit Leiden): Een democratie kan leiden tot haar eigen ondergang. Rijpkema onderzoekt in hoeverre een democratie zich mag weren tegen antidemocraten. Hij bestudeert onder meer extreemrechts in Duitsland, de constitutionele hervormingen in Turkije en de verkiezing van Donald Trump in Amerika.

Sofie Thijs (Universiteit Hasselt): Planten en micro-organismen kunnen worden ingezet voor bodemsanering. Thijs onderzoekt hoe dit ‘opruimsysteem’ werkt om tot praktische toepassingen in bijvoorbeeld de precisielandbouw te komen.

Wetenschappelijke en maatschappelijke impact
De top 5 kwam voort uit vierenveertig inzendingen die zijn aangedragen door alle Nederlandse en Vlaamse universiteiten. Een vakjury heeft de inzendingen beoordeeld op de wetenschappelijke en maatschappelijke impact van het onderzoek, originaliteit en de mate waarin de onderzoeker het onderzoek communiceert naar het brede publiek. Het juryoordeel en de publieke stemronde telden even zwaar mee in de totstandkoming van de top 5.