Onvoorwaardelijke financiële steun ter aanmoediging van arbeidsmobiliteit onder werkzoekenden meer kwaad dan goed kan doen. Dit blijkt uit een nieuw onderzoek door Steffen Künn van Maastricht University School of Business and Economics (SBE), Marco Caliendo (University of Potsdam) and Robert Mahlstedt (University of Copenhagen).

De publicatie onderzocht de effecten van het aanbieden van mobiliteitsprogramma's aan werkloze werkzoekenden in Duitsland. Het verschijnt binnekort ook in Review of Economics and Statistics.

Achtergrond

Mobiliteitsprogramma's helpen werkzoekenden door financiële steun te geven voor verhuizing of woon-werkverkeer. Het doel is om het gebied waar ze naar werk zoeken uit te breiden, waardoor de kans op een mismatch tussen werkgelegenheid en woonplaats afneemt.

Dit onderzoek gaat na hoe deze mobiliteitsprogramma's werken door te kijken naar de verschillen in beschikbaarheid tussen districten van uitzendbureaus in Duitsland. 

Hierdoor kunnen de onderzoekers een vergelijking maken tussen werkzoekenden die wonen in districten waar veel mobiliteitsprogramma's zijn en werkzoekenden in naburige districten waar minder mobiliteitsprogramma's zijn.

Het tegenovergestelde effect

De bevindingen van dit onderzoek zijn opmerkelijk omdat voor het eerst wordt aangetoond dat mobiliteitsprogramma's juist een negatief effect hebben op de arbeidsmarktresultaten van werkloze werkzoekenden. 

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat het zoeken naar werk op afstand gunstig kan zijn voor mensen die uiteindelijk werk vinden in afgelegen gebieden en positieve resultaten ondervinden van deze geografische mobiliteit (zie Caliendo, Künn and Mahlstedt, 2017).

Een cruciaal punt is echter dat het aangepaste zoekgedrag uiteindelijk leidt tot lagere algemene werkgelegenheidsniveaus en inkomsten voor werkzoekenden.

Dit komt omdat de promotie van mobiliteitsprogramma's ook diegenen motiveert die minder effectief zijn in het zoeken naar werk op afstand of die beperkt zijn in hun mogelijkheden om te verhuizen. 

Door zich te concentreren op het zoeken naar werk op grotere afstand worden middelen verbruikt die beter kunnen worden geïnvesteerd in het zoeken naar werk op lokaal niveau. 

Dit lijkt te gelden voor de meerderheid van de werkzoekenden, en de negatieve effecten veroorzaakt door ruimtelijke zoekproblemen wegen zwaarder dan de mogelijke voordelen van het verminderen van geografische discrepanties.

Gevolgen voor beleid

De onderzoekers hebben vastgesteld dat beleid dat geografische mobiliteit subsidieert over het algemeen inefficiënt is.

Hoewel mobiliteitsprogramma's als doel hebben om geografische mismatches te verminderen en de kansen van werkzoekenden op een baan te verbeteren, onderstreept dit onderzoek de uitdaging om dit doel te bereiken.

Wat kunnen en moeten beleidsmakers dan doen om het welzijn van werkzoekenden te verbeteren?

Om de algemene welvaart te verbeteren, is het van cruciaal belang om de obstakels bij het zoeken naar werk in verschillende regio's te minimaliseren.

Dit kan worden bereikt door de kwaliteit van loopbaanbegeleiding op afstand te verbeteren. Lokale arbeidsbemiddelaars kunnen beperkingen hebben bij het begeleiden van werkzoekenden die ver weg werk zoeken, maar het stimuleren van samenwerking tussen interregionale arbeidsbemiddelaars van verschillende arbeidsbureaus of particuliere arbeidsbemiddelaars kan de efficiëntie van het zoeken naar werk vergroten.

Daarnaast kan het afstemmen van mobiliteitsprogramma's op werkzoekenden die bereid zijn een baan te aanvaarden in verafgelegen regio's de efficiëntie verbeteren. Het is aan te raden om geen mobiliteitsprogramma's aan te bieden aan werkzoekenden die te maken hebben met aanzienlijke ruimtelijke zoekbeperkingen.