€570,000 voor wiskunde die de behandeling van uitgezaaide kanker ondersteunt

4 mei 2020

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft een KLEIN-2-subsidie toegekend aan Dr. Kateřina Staňková van UM’s Department of Data Science and Knowledge Engineering en aan Dr. Johan Dubbeldam van de TU Delft.

KLEIN-subsidies zijn volgens NWO bedoeld om “creatieve, risicovolle ideeën uit te werken en wetenschappelijke vernieuwingen tot stand te brengen die de basis kunnen vormen voor onderzoeksthema’s van de toekomst”. Dankzij de subsidie kan een team onder leiding van Dr. Staňková wiskundige modellen doorontwikkelen, die de behandeling van uitgezaaide kanker moeten ondersteunen.

Dokters helpen om tumoren in bedwang te houden

Eerder publiceerden Dr. Staňková en collega’s het idee dat de je de behandeling van kanker kan zien als een wiskundig ‘spel’, dat gespeeld wordt tussen een dokter en de kankercellen waar een tumor uit bestaat. Als speltheoreticus bootst Dr. Staňková deze interacties na in wiskundige modellen, waar ze de optimale behandelmethode uit probeert af te leiden. De resultaten zijn bij vlagen tegenintuïtief: in sommige gevallen suggereert de wiskunde dat patiënten baat hebben bij minder blootstelling aan kankermedicatie. 

Tegen de stroom in

Wat dit soort onderzoek ‘creatief en risicovol’ maakt – en mogelijk baanbrekend – is dat het tegen de medische behandelstandaard ingaat. In een poging om de tumor helemaal te laten verdwijnen, dienen dokters nu meestal een zo hoog mogelijke dosis medicatie toe. Als gevolg kunnen tumoren resistent worden tegen de medicijnen.

“De vraag is of iemand baat heeft bij een strategie gericht op het doden van de tumor, of gericht op het onder controle houden van de kanker”, legt Dr. Staňková uit. Wat uitgezaaide kanker betreft kan het, zeker voor patiënten met een slechte prognose, beter zijn om te voorkomen dat de tumor resistent wordt tegen kankermedicatie. Vanwege de ernstige bijwerkingen van de medicijnen leven sommige patiënten langer en behouden ze bovendien een betere kwaliteit van leven, wanneer de frequentie van de behandelingen en de dosis medicatie lager is.

Zogenaamde evolutionary therapy – dat zich richt op het voorkomen van resistentie, en waarbij patiënten wiskundig voorspelde hoeveelheden medicatie toegediend krijgen – is momenteel het onderwerp van klinische studies naar het behandelen van uitgezaaide schildklier-, prostaat- en huidkanker. In de onderzoeken lijken zelfs simpele vormen van deze therapie ervoor te zorgen dat tumoren langer onder controle te blijven.
Kateřina Staňková
Dr. Kateřina Staňková

Lees verder

Lees ook