Framework: Overgang naar een fossielvrije samenleving
De Universiteit Maastricht wil bijdragen aan een duurzame en rechtvaardige energietransitie. Als onderdeel hiervan ontwikkelen we een toetsingskader om onderzoekers en medewerkers te helpen beoordelen of hun projecten en samenwerkingsverbanden passen bij de transitie naar een fossielvrije samenleving. Het doel is niet om beperkingen op te leggen, maar om duidelijkheid te scheppen en verantwoorde, goed geïnformeerde besluitvorming te bevorderen in lijn met de duurzaamheidsambities van de UM.
De kern van het framework wordt gevormd door twee leidende vragen:
- Is de potentiële partner onderdeel van de fossiele brandstofindustrie?
- Welke impact heeft het project op de overgang naar een fossielvrije samenleving?
Deze vragen vormen de leidraad voor een eenvoudige maar doordachte zelfevaluatie. Afhankelijk van de uitkomsten kunnen onderzoekers doorgaan met het project, hun aanpak aanpassen of advies vragen aan een speciale commissie. Het proces is ontworpen om reflectie in een vroeg stadium te stimuleren, bijvoorbeeld tijdens het schrijven van subsidies of het selecteren van partners.
In 2025 voeren we een eenjarige pilotfase van het framework uit binnen twee faculteiten: de Faculty of Science and Engineering (FSE) en de School of Business and Economics (SBE). Deze pilot zal ons helpen beter te begrijpen hoe het framework in de praktijk werkt en wat voor soort ondersteuning onderzoekers nodig hebben. Tijdens deze fase kunnen onderzoekers een beroep doen op de Sensitive Partnerships Unit - een team van professionals dat beschikbaar is om te helpen bij het beoordelingsproces, begeleiding te bieden en te helpen bij het interpreteren van de resultaten.
Om het proces toegankelijk te maken, ontwikkelen we ook een gebruiksvriendelijke online tool. Deze tool leidt onderzoekers door de zelfevaluatie en biedt links naar relevante gegevensbronnen, zoals de GOGEL-lijst voor het identificeren van bedrijven die fossiele brandstoffen gebruiken. Uiteindelijk maakt dit kader deel uit van een bredere inspanning om het onderzoeks-ecosysteem van de UM op één lijn te brengen met ethische, duurzame en maatschappelijk verantwoorde normen.
