De dividendbelasting is niet zo belastend als de naam doet vermoeden.
De meeste Nederlanders en Nederlandse bedrijven kunnen deze verrekenen met hun inkomsten- of vennootschapsbelasting waardoor ‘slechts’ sprake is van een voorheffing; in sommige gevallen bestaat recht op teruggaaf. De belasting drukt daardoor grotendeels op buitenlandse beleggers en investeerders en brengt bijna anderhalf miljard Euro op. De administratieve lasten zijn vrij hoog en er lopen diverse juridische procedures die zouden kunnen resulteren in een niet onaanzienlijke teruggaaf van dividendbelasting aan Europese beleggers, waardoor die opbrengst snel terug kan lopen.

In het regeerakkoord van het kabinet Rutte-III wordt voorgesteld de dividendbelasting af te schaffen, maar … niet volledig. Er staat dat deze belasting (of een variant daarop?) gehandhaafd blijft voor misbruiksituaties, om zo belastingontwijking tegen te gaan. Bovendien is er het voorstel om een bronbelasting op, vanuit Nederland uitgekeerde dividenden (en rente en royalties) in te voeren naar landen met een (zeer) lage belastingdruk.  Daarbij wordt waarschijnlijk aangesloten bij een door de EU te publiceren zwarte lijst van landen met een lage belastingdruk.
 

Die heffing is waarschijnlijk een wassen neus, aangezien bedrijven vrij snel hun heffingen op andere wijze zullen structureren om die landen te mijden.
 

Bovendien blijven landen die op papier een ‘normale’ belastingdruk kennen uitgezonderd, ook als ze attractieve regimes kennen voor bepaalde inkomsten. De beperking van dividendbelasting tot misbruiksituaties biedt echter perspectief en zou, bij een goede vormgeving, kunnen leiden tot een effectievere vorm van belastingheffing dan op dit moment het geval is. De opbrengst daarvan zal echter vele male kleiner zijn dan nu het geval is.

Afschaffing van de dividendbelasting is geen vanzelfsprekendheid.
In het verleden kon deze belasting dienst doen als wisselgeld bij het onderhandelen van belastingverdragen met andere landen, waarbij het tarief voor buitenlanders kon worden teruggebracht. Dit argument heeft de afgelopen week enigszins aan kracht ingeboet. In het Huis van Afgevaardigden in de VS ligt momenteel een wetsvoorstel voor het Amerikaanse vennootschapsbelastingregime, omvormt tot een meer territoriaal regime. Kortweg komt het er op neer dat waar Amerikanen op dit moment een buitenlandse belasting kunnen verrekenen met de te betalen Amerikaanse belasting (de VS belast winsten waar ook ter wereld behaald), zij in de toekomst hun buitenlandse dividendinkomsten vrijgesteld kunnen ontvangen waardoor buitenlandse belasting waarschijnlijk niet meer kan worden verrekend.

Weliswaar daalt voor bedrijven in de VS in de meeste gevallen de belastingdruk op het houden van (forsere) aandelenpakketten in buitenlandse ondernemingen, tegelijkertijd wordt de buitenlandse belasting daardoor in de beleving van Amerikaanse investeerders meer en meer tot last. Bovendien wordt de mogelijkheid voor Amerikaanse ondernemingen om winsten in het buitenland te stallen en daardoor Amerikaanse belastingheffing volledig uit te stellen (tot het moment waarop deze bedragen als dividend teruggehaald worden naar de VS) aangepakt, waarmee niet gezegd is dat het parkeren in het buitenland in het geheel wordt ontmoedigd.

Wellicht dat het voorstel tot afschaffing van de Nederlandse dividendbelasting op deze ontwikkeling vooruitloopt, nu de VS een van onze belangrijkste handels- en investeringspartners is. Of de afschaffing van de dividendbelasting het investeringsklimaat daadwerkelijk verbetert, is naar mijn weten nauwelijks onderzocht. Maar vanuit een Amerikaans perspectief ligt dat wel in de lijn der verwachting, als het voorstel uit het Huis van Afgevaardigden – wat waarschijnlijk na afstemming met de Senaat nog fors zal worden aangepast – de eindstreep haalt.

Natuurlijk dient Nederland zich niet geheel op de VS te richten
Het is uiteindelijk een politieke keuze of een belasting die ruim een miljard opbrengt afgeschaft wordt op basis van vertrouwen in de toekomst. Herinvoering van een belasting is echter lastig. Wellicht dat daarom kan worden overwogen om het tarief van de dividendbelasting tijdelijk op 0% te stellen, zodat we in ieder geval zicht blijven houden op dividendstromen. Bedrijven zullen geindividualiseerde informatie over dividendbetalingen toch aan de Belastingdienst moeten blijven verstrekken; van die administratieve last zullen ze niet geheel verlost raken.