We spreken met Elia Formisano, neurowetenschapper aan de Universiteit Maastricht en verbonden aan BISS op de Brightlands Smart Serv
Van milieuwetenschap studeren tot werken in duurzaamheid
Haar weg naar duurzaamheid begon eind jaren negentig, tijdens haar studie milieuwetenschappen. Daar ontmoette ze de professoren Jan Rotmans en Marjolein van Asselt, oprichters van het Maastricht Sustainability Institute, die mentoren en medewerkers werden. “Sindsdien,” zegt ze, “heb ik altijd met passie aan duurzaamheidskwesties gewerkt.”
Wetenschap en samenleving overbruggen
Het Transitieplatform is meer dan een baan; het is een voertuig voor verandering. "Mijn rol verbindt wetenschap en maatschappij. We doen onderzoek naar duurzaamheidstransities, waarbij we rekening houden met toekomstige uitdagingen en schokken (high-impact low-probability events)", legt ze uit.
Sustainability Roadmap 2030 en teamwerk
Een van de spannendste ontwikkelingen? De nieuwe duurzaamheidsroutekaart van de universiteit. “Het geeft energie om deel uit te maken van een sterk team dat werkt aan een duurzamere universiteit,” deelt ze. Haar focus is duidelijk: sterkere banden opbouwen met de samenleving en duurzaamheid verankeren in de institutionele praktijk.
Welk advies heeft ze voor studenten en medewerkers?
"De tijd van denken en debatteren is voorbij, we moeten nu handelen. Kijk maar om je heen: klimaatrampen, grondstoffentekorten, ineenstorting van de biodiversiteit, geopolitieke spanningen. De wereld verkeert in een crisis."
De boodschap is dringend, maar hoopvol: actie is mogelijk en elk lid van de universitaire gemeenschap heeft een rol te spelen.
Engineering van een groenere erfenis
Met een achtergrond in projectmanagement voor woningbouw en civiele techniek, maakt duurzaamheid al lang deel uit van zijn professionele DNA. “Grote gebouwen verbruiken veel energie”, legt hij uit. “Maar als je de principes van de Trias Energetica toepast, kun je echt een verschil maken.” De Trias Energetica, een driestappenaanpak die de vraag naar energie vermindert, prioriteit geeft aan hernieuwbare energiebronnen en zorgt voor een efficiënt gebruik van fossiele brandstoffen, vormt de leidraad voor zijn werk.
“Kunnen helpen om een aantal van de mooiste gebouwen in Maastricht duurzamer te maken, zodat ze nog tientallen jaren efficiënt en energiebewust gebruikt kunnen worden, is een prachtige uitdaging waar ik graag aan bijdraag”, legt hij uit.
Lokale impact, mondiale mindset
De wereldwijde klimaatdoelstellingen lijken misschien ver verwijderd van de geplaveide straten van Maastricht, maar dit werk bewijst het tegendeel. “De UM is een belangrijke speler in de stad met veel monumentale gebouwen,” zegt hij. “Als wij onze gebouwen kunnen verduurzamen, kunnen we ook een bredere bijdrage leveren door een voorbeeld te zijn voor andere eigenaren van historische gebouwen in Maastricht en daarbuiten.”
Zijn rol bestaat uit het samenwerken met de gemeente om manieren te vinden om duurzaamheidsupgrades in balans te brengen met erfgoedbehoud, waarbij hij laat zien dat de twee elkaar niet uitsluiten.
Sustainability Roadmap 2030 en een praktijkproef
Voor hem is de nieuwe duurzaamheidsroutekaart van de universiteit een veelbelovend teken van echte betrokkenheid. “Ambitie is het begin van vooruitgang.”
Een van de eerste concrete stappen is de grootschalige verduurzaming van Grote Gracht 90-92, een monumentaal pand in het hart van de stad. Dit pilotproject, dat zich momenteel in de onderzoeksfase bevindt en samen met de gemeente is ontwikkeld, zal laten zien wat er mogelijk is als duurzaamheid en erfgoed hand in hand gaan. “Hiermee kunnen we aantonen dat het wel degelijk mogelijk is om monumentale gebouwen te verduurzamen.”
Vooral een mentaliteitsverandering
Zijn advies aan studenten en medewerkers is simpel maar krachtig: focus op wat je zelf kunt veranderen.
"Focus op wat je zelf kunt veranderen. Duurzaamheid gaat grotendeels over het veranderen van gedrag en het aannemen van een andere mindset."
Maastricht Montesquieu Instituut (MMI) opgeheven per 1 september 2025
MMI wordt per 1 september 2025 opgeheven; onderzoek wordt elders voortgezet.
Deze cursus is gericht op medisch specialisten (in opleiding) en onderzoekers die werkzaamheden gaan verrichten met röntgentoestellen bij proefpersonen en patiënten.
- Deeltijd
Deze cursus is gericht op medewerkers, onderzoekers en studenten die werkzaamheden gaan verrichten met ingekapselde radioactieve bronnen, verspreidbare radioactieve stoffen en röntgentoestellen.
- Deeltijd
Protest 10 juni 2025 - Update 3
De bezetting van het universiteitsgebouw in de Maastrichtse binnenstad is vandaag aan het eind van de dag door de politie beëindigd
