De UM doet het heel goed als het aankomt op het aantrekken van jong talent naar de regio. Hoewel het politiek gevoelig ligt, hebben internationale studenten een enorm positieve invloed op de economie. Volgens de Nederlandse organisatie voor internationalisering in het onderwijs (Nuffic) zal de instroom van internationale studenten in 2021-22 de Nederlandse schatkist ongeveer 1,5 miljard euro opleveren.

De financiering van het hoger onderwijs is deels gekoppeld aan studentenaantallen, dus de levensvatbaarheid van de UM als werkgever hangt van hen af. "Het verlies van internationale studenten zou desastreuse gevolgen hebben voor de leefbaarheid van de regio," zegt Hooijen. De hogere inkomsten uit de bestedingen van studenten dragen bij aan het gevarieerde aanbod aan restaurants en uitgaansgelegenheden, hun aanwezigheid maakt Maastricht aantrekkelijker voor hoogopgeleide migranten en naast hun studie manifesteren ze zich als goedkope arbeidskrachten.

Ongeveer een kwart van de internationale studenten in Nederland woont vijf jaar na hun afstuderen nog steeds in Nederland, maar werkt echter vooral in de Randstad en Eindhoven, blijkt uit een studie van Nuffic. Velen zien Maastricht echter nog steeds als een plek om te studeren en verder niks. "Uit een onderzoek van het ROA uit 2017 blijkt dat een vijfde van alle UM-alumni vijf jaar na afstuderen in de Euregio Maas-Rijn (EMR) werkt," vertelt migratieonderzoeker Julia Reinold. "Uit een eerder onderzoek bleek dat meer dan de helft van de internationale afgestudeerden aan de UM terugkeerde naar het land waar ze woonden voordat ze aan de UM studeerden."

"Op die manier mis je hooggekwalificeerde arbeidskrachten en de impact die zij hebben op innovatiesystemen door het inbrengen van nieuwe ideeën en andere perspectieven." Reinold interviewt kleine en middelgrote ondernemingen in Limburg en andere delen van Nederland om inzicht te krijgen in de vraag op de arbeidsmarkt. "Als kwalificaties en vaardigheden gelijk zijn, geven bedrijven in principe de voorkeur aan lokale mensen – vanwege de taal, maar ook om culturele redenen. Als dat niet lukt, en dat gebeurt vaak, dan kijken ze over de grens, voornamelijk naar Vlaanderen. Dat is ook weer vanwege de taal, maar ook omdat mensen misschien niet hoeven te verhuizen of in ieder geval niet zo ver."

Een andere hulpbron waar de regio meer gebruik van zou kunnen maken, zijn de mensen. "Het is heel belangrijk dat mensen zich welkom voelen," legt Reinold uit. "Dat betekent niet alleen evenementen organiseren voor buitenlanders, maar ook manieren bedenken om ze in contact te brengen met de lokale bevolking en om mensen van alle leeftijdsgroepen samen te brengen." Ze denkt dat goede toegankelijkheid tot Nederlandse cursussen ook een verschil zou kunnen maken. "Vertrouwd zijn met de taal is ook een factor, waarschijnlijk vanwege de impact op je sociale leven."

Een goed geïntegreerde en tevreden internationale gemeenschap maakt het veel gemakkelijker om andere buitenlanders aan te trekken. Dan hebben we het niet alleen over afgestudeerden, legt Reinold uit. "Hooggekwalificeerd hoeft niet per se te betekenen dat je een universitair diploma hebt." Ze waarschuwt ook dat geschoolde migranten geen homogene groep vormen en dat verschillende gemeenten te maken hebben met verschillende situaties. Er zijn dus geen pasklare oplossingen.

"Internationalisering en Europese integratie hebben de potentie om economische ontwikkeling te versterken," zegt Hooijen. "Onze bloeiende medische technologiesector in Parkstad Limburg is daar een goed voorbeeld van. Maar er zijn tekorten aan arbeidskrachten en we hebben migranten nodig, vooral jonge migranten, om ons welvaartsniveau op peil te houden en de gezondheidszorg voor onze vergrijzende bevolking te kunnen garanderen." Met het juiste beleid zal de regio floreren, denkt ze. "De kwaliteit van leven is hier geweldig."

Tekst: Florian Raith