Vernieuwde bachelor rechtsgeleerdheid: 'Terug naar ons kern-DNA'

Het was een langgekoesterde wens: een vernieuwde bachelor rechtsgeleerdheid. Terug naar de thematische benadering, maar dan in een 21e-eeuwse context. Geen korte casussen, maar één groot project per semester waarin de verschillende soorten recht aan bod komen. Na een tweejarige ontwerpfase ging men in augustus 2020 dan eindelijk van de tekentafel naar de (virtuele) collegebanken. Bram Akkermans, Universitair Hoofddocent en Projectleider van de hervorming van de bachelor: “Nu begint het inkleuren.” En gelukkig wordt er – zoals dat een onconventionele faculteit betaamt – ook buiten de lijntjes gekleurd.

De rechtenfaculteit ging vrij onconventioneel van start in 1981. Een jaar voordat de Universiteit Maastricht het licht zag, begon men al met het opzetten van het curriculum. “De aanpak was in die tijd best radicaal”, weet Bram. “Men ging innovatief te werk, PGO was een nieuwe didactische methode en het onderwijsprogramma was hoofdzakelijk thematisch. Door de jaren heen zijn er meerdere hervormingen geweest en het werd langzaam steeds vakgerichter.”

‘Weet je het zeker?’

Tot 2018. Het nieuwe strategisch plan voor de faculteit werd gepresenteerd met daarin ruimte voor een vernieuwde bachelor. “We willen teruggaan naar ons kern-DNA. Terug naar die thematische aanpak van de beginjaren. Een bijkomend voordeel daarvan is dat er bij ons docenten werkzaam zijn die hier ervaring mee hebben opgedaan toen ze zelf in Maastricht studeerden. Daardoor kunnen we leren van eerder gemaakte fouten en ze ondervangen.” Bram werd gevraagd als projectleider. “Mijn eerste reactie was: weet je het zeker? Ik ben namelijk niet voorzichtig in mijn aanpak. Uiteraard houd ik me aan alle besluitvormingen en er gelden natuurlijk nationale regels, zoals civiel effect waarmee afgestudeerden toegang krijgen tot de togaberoepen. Dat zijn mijn piketpaaltjes. Maar daarbinnen zijn we vol enthousiasme aan de slag gegaan.”

Law_bachelor_rechtsgeleerdheid

“Ik heb echt mijn studie gevonden. Het voelt soms niet eens als studeren, zegt Fleur Aben.

Hij vergelijkt de ontwikkeling van de herziene bachelor met SpaceX, het ruimtetransportbedrijf van Elon Musk. “Natuurlijk zorgen we ervoor dat er niks ontploft, maar het doel is dat die raket de lucht in gaat. Dat bereiken we het beste door co-creatie. Het ontwerpen van de vernieuwde bachelor doen we in een klein gezelschap, maar bij de verdere ontwikkeling ervan zijn collega’s uit alle geledingen betrokken.” De projectleider staat vol vertrouwen open voor suggesties van iedereen.

Een extra scheut chaos

In de zomer van 2020 werd de ontwerpfase afgerond en was er tijd om even stil te staan. “We zijn er”, was Brams eerste gedachte. Er was echter nog genoeg te doen en er zou een spannende tijd aanbreken. Corona zorgde voor een extra scheut chaos, maar hij noemt het een van de allerleukste dingen die hij ooit heeft gedaan. “Hoe vaak krijg je deze kans nou? Bijna nooit.

En dat we haast carte blanche kregen, was nog het grootste cadeau.” Bram is trots en ziet hoe bij sommige collega’s bepaalde kwaliteiten komen bovendrijven. “Dan word ik soms ineens verrast door een collega die ik eerder op een andere manier zag. Iemand die excelleert in het coachen bijvoorbeeld of talent heeft voor het maken van kennisvideo’s waarvan de studenten zeggen ‘Wauw, die zijn goed!’. Dat vind ik bijzonder. Door de diversificatie van taken kunnen mensen bepaalde andere talenten ontwikkelen.”

Law_vernieuwde bachelor rechtsgeleerdheid

Controversieel

Een onderwerp dat met name in de campagne rondom de vernieuwde bachelor naar voren komt is idealen. “Hier kwamen we achter doordat we met marketing aan tafel gingen zitten. We vertelden over de bachelor en zij hielden ons een spiegel voor: dit is waar het over gaat. Idealen. Dat betekent niet dat we vinden dat iedereen activistisch moet zijn, maar onze studenten mogen echt wel wat vinden van de wereld. En dat is best controversieel. Rechten is bij uitstek een normatieve studie. Andere faculteiten zijn vaak wat waardenvrijer. Maar de toekomstige generatie studenten zijn de klimaatstakers van nu. Zij willen een impact maken op de wereld. Dat past volledig bij deze bachelor.”

De thematische benadering sluit ook beter aan op het werkende leven, aldus Bram. “De vier thema’s - duurzaamheid, technologie, migratie en veiligheid - passen in de strategie en de verschillende onderzoeksspecialisaties binnen de faculteit. Het zijn dé grote maatschappelijke uitdagingen. Maar hierdoor leren studenten in het tweede jaar ook meer en anders samenwerken met andere disciplines, zoals criminologie en psychologie Ze leren communiceren, feedback geven en ontvangen, wereldburgerschap. Ook in die zin staan we midden in de maatschappij.”

De eerste reacties

Inmiddels is het eerste jaar begonnen, het tweede jaar zit nu in de ontwerpfase. “We horen meer terug van de studenten over hun ervaringen. Dat hebben we bewust zo ingebouwd. En dat levert al veel interessante zaken op. Zo hadden we bedacht dat de studenten om de zes weken van onderwijsgroep zouden wisselen. Op die manier kregen ze de kans om verschillende rollen uit te proberen. Door corona vinden studenten het echter juist prettiger om na die zes weken bij elkaar te blijven. Dus dat hebben we aangepast. Dat vraagt flink wat van de planning en administratie, maar het is mogelijk.”

Fleur Aben is zo’n eerste jaar student. “Vooral het PGO sprak me erg aan. Ik wist dat ik een vernieuwde bachelor ging volgen en dacht wel ‘o jee, dat is misschien wat onzeker, kan ik daar wel mee omgaan?’ Ik heb mijn propedeuse gevolgd op het HBO, dus had wel al wat ervaring met PGO. Dat werkt wel in mijn voordeel.” Want lastig is het soms wel, aldus Fleur. “Maar ze luisteren inderdaad echt goed naar onze feedback. We hebben een fantastische tutor, zij rent echt voor ons. En als je Bram een mailtje stuurt, pakt hij het ook altijd op. Laatst hadden ze zelfs een poll gemaakt rondom een bepaalde kwestie. Dat heb ik nooit meegemaakt, daar heb ik veel respect voor.”

Vol enthousiasme vertelt Fleur over het project waar ze de afgelopen maanden mee bezig is geweest. Waar vroeger elke week een nieuwe casus werd behandeld, is er nu een grote casus waar de studenten gedurende een blok aan werken. “We moeten groot muziekfestival organiseren dat zich afspeelt na corona. Elke week spelen er weer andere zaken, dat houdt het heel levendig. Dan worden de toiletten niet geleverd of zijn de foodtrucks gestolen. Op die manier komen verschillende rechtsgebieden aan bod. Het voelt als een echte zaak.”

De docenten geven eveneens hun feedback. Bram: “Vanwege de coronamaatregelen maakten we voor de leergang professionele ontwikkeling drie groepjes van vijf studenten in plaats van een bijeenkomst van 15 studenten. Dit was echter te zwaar voor de collega’s. Zij moeten immers drie keer zo vaak een groep begeleiden.” Dat kan Fleur wel bevestigen. “We moeten nu bijna elke week wel wat inleveren. Het voordeel is dat je op meerdere manieren je studiepunten kunt verzamelen, maar het brengt ook veel nakijkwerk voor de docenten met zich mee.”

Verheugen

De huidige coronatijd vraagt een andere manier van werken. Tel daar een vernieuwde bachelor bij op en je krijgt vanzelfsprekend hier en daar wat gemopper. “Het is ook niet gemakkelijk”, zegt Bram. “Ik heb echt met de studenten te doen, maar ik luister naar ze. We blijven open staan voor veranderingen.” Fleur heeft er in ieder geval zin in: “Ik heb echt mijn studie gevonden. Het voelt soms niet eens als studeren. Door corona zijn sommige dingen wat lastiger, dat is jammer. Maar de docenten doen ontzettend hun best. Mij houden ze er wel bij, hoor. Ik verheug me elke zondagavond weer.” Bram vult aan: “Ik vind het mooi om te zien dat het nog steeds breed gedragen wordt, dus ik ben gematigd positief. We zijn immers pas halverwege. Over een paar maanden kunnen we echt terugkijken op een volledig eerste jaar.” Dus genoeg om je op te verheugen.

Door: Karin Somers (tekst) en Jonathan Vos (fotografie).

  Return to lawreview2020
aw_uitsnede_foto_16_vernieuwde_bachelor

Wil je meer weten over hoe we idealen en maatschappelijke uitdagingen in deze studie verwerken? Ben je nieuwsgierig over het gebruik van moderne technologie in ons onderwijs?

Neem een kijkje op detoekomstheeftrechten.nl

Lees ook

  • De Universiteit Maastricht is actief binnen het Young European Research Universities Network. Kernwaarden: innovatie, openheid en ruimte voor talent.

  • Karlien Strijbosch deed promotieonderzoek naar Senegalese migranten die onvrijwillig terugkeerden na een verblijf in Europa. Ze liep aan tegen muren van zwijgzaamheid, wantrouwen en schaamte. Een gesprek met Karlien Strijbosch en haar promotor Valentina Mazzucato over een onderzoek dat noodzakelijke...

  • Na jaren van turbulentie, heeft het leven van alumna Lea Vink een vlucht genomen in Wenen. Ze kan er nieuwe stappen zetten in haar loopbaan op het kruispunt van luchtvaart en organisatiepsychologie. Ook op persoonlijk gebied lacht het geluk haar toe sinds haar transitie van man naar vrouw.

Meer nieuws