Grootste obesitascongres ter wereld in Maastricht

Staar je niet blind op medicatie: naar een gepersonaliseerde behandeling van obesitas

Van 4 t/m 7 mei vindt in Maastricht het grootste mondiale congres over obesitas plaats, Zoom Forward ’22. Bijna 2000 wetenschappers die vanuit diverse invalshoeken met obesitas bezig zijn, komen bijeen om kennis uit te wisselen over één van de belangrijkste ziekten van deze tijd. Gaststad Maastricht heeft met het Maastricht UMC+ (MUMC+) een instituut waar wereldwijd leidend onderzoek gedaan wordt op dit gebied.

Het congres is een samenwerking tussen de EASO (European Association for the Study of Obesity) en IFSO-EC (International Federation for the Surgery of Obesity and Metabolic Disorders-European Chapter). Hierdoor komt alle mondiale kennis op het gebied van obesitas op het congres samen: van fundamentele kennis over onderliggende biologische oorzaken van obesitas en gerelateerde complicaties, preventie en leefstijlinterventies tot de laatste inzichten met betrekking tot medicatie en chirurgie om obesitas te behandelen.

Obesitas
Mensen met een BMI van 30 of hoger hebben obesitas. Het is een ernstige, chronische ziekte. Patiënten met obesitas hebben een sterk verhoogd risico op verschillende aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten, type 2 diabetes, verschillende vormen van kanker en COVID-19 ten opzichte van mensen met een gezond gewicht. Er wordt ook wel gesproken van een mondiale obesitas-epidemie, omdat  het aantal mensen met obesitas wereldwijd nog steeds toeneemt. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie hebben meer dan 1,9 miljard volwassenen overgewicht, meer dan 650 miljoen mensen obesitas, en meer dan 2,8 miljoen volwassenen sterven elk jaar als gevolg van overgewicht of obesitas. Ook de economische impact van obesitas is enorm: 5-14% van het gezondheidsbudget gaat naar obesitas.

One size does not fit all!
Humaan bioloog Gijs Goossens, tevens onderzoeker aan de UM, doet binnen het MUMC+ onderzoek naar de biologische mechanismes achter obesitas en obesitas-gerelateerde complicaties zoals type 2 diabetes en hart- en vaatziekten. Hij is tevens voorzitter van dit internationale obesitascongres: ‘Het is essentieel om vanuit alle perspectieven naar de ziekte te kijken, omdat er niet één oplossing is voor iedereen. Recent was er in Nederland veel aandacht voor het eerste obesitasmedicijn dat per 1 april 2022 vanuit de basisverzekering vergoed wordt voor een kleine groep mensen met obesitas, liraglutide. Onderzoek laat zien dat dit medicijn in specifieke gevallen kan helpen bij gewichtsverlies en hiermee ook de gezondheid van patiënten kan verbeteren, maar dit medicijn is zeker niet het wondermiddel dat de huidige obesitas-epidemie zal doen verdwijnen.’

Maastrichts obesitasonderzoek
Maastrichtse wetenschappers pleiten voor een meer gepersonaliseerde aanpak, waarbij een gezonde leefstijl een essentiële rol speelt in de preventie van obesitas en gerelateerde complicaties. Goossens: ‘Recent hebben we aangetoond dat een dieet betere resultaten geeft als je het aanpast aan biologische kenmerken van een individu, in dit onderzoek de insulinegevoeligheid van de lever en spieren. Een belangrijke stap richting een gepersonaliseerde aanpak. Daarnaast werken we ook aan betere behandelingen voor mensen met obesitas en de chronische aandoeningen die hiermee gepaard gaan. Maar om te komen tot een gepersonaliseerde aanpak van obesitas in de dagelijkse praktijk is meer onderzoek en uitwisseling van kennis nodig. Daarom ben ik ontzettend blij dat we het congres mogen organiseren. Zo komen veel prominente wetenschappers en andere zorgprofessionals bij elkaar om kennis te delen én kunnen we het Maastrichtse onderzoek extra voor het voetlicht brengen.‘

Metabole fenotypering
Het onderzoeksinstituut bij het MUMC+ is wereldwijd leidend op het gebied van obesitas-onderzoek, met name door het onderzoek op het gebied van de verstoringen in de stofwisseling en hieraan gerelateerde complicaties, en hoe dit verbeterd kan worden door (leefstijl)interventies. Waarbij aandacht is voor een gepersonaliseerde aanpak op basis van gedetailleerde metabole fenotypering. Oftewel, onderzoeken hoe het vetweefsel, de spieren, lever en darm functioneren bij een persoon, en op basis hiervan komen tot een effectievere interventie.

Dit onderzoek wordt uitgevoerd binnen het zogenaamde ‘Nutrition, Integrative Metabolism and Obesity lab’ (NIMO lab), met de unieke metabole onderzoeksfaciliteit, de Metabolic Research Unit Maastricht (MRUM). Hier ontrafelen wetenschappers de biologische mechanismes achter obesitas en obesitas-gerelateerde metabole complicaties, tot op celniveau. Hierbij maken zij naast technieken om de stofwisseling op orgaan-niveau te bestuderen bijvoorbeeld ook gebruik van respiratiekamers. Zo’n kamer bestaat uit een volledig gesloten circuit dat is aangesloten op een innovatief analyse-systeem. Dit systeem meet voortdurend de hoeveelheid zuurstof en koolstofdioxide in de in- en uitademingslucht, waarmee inzicht in de stofwisseling wordt verkregen; hoeveel calorieën, vetten en koolhydraten er worden verbrand. Hierdoor krijgen onderzoekers een heel nauwkeurig beeld van de stofwisseling en energiehuishouding van de proefpersoon, en kan belangrijk inzicht verkregen worden hoe de stofwisseling verbetert na bepaalde (leefstijl)interventies. De respiratiekamer is bedacht, ontwikkeld en gebouwd door wetenschappers en technici van de Universiteit Maastricht. Geen enkel onderzoeksinstituut in de wereld heeft zoveel en ver ontwikkelde respiratiekamers als in Maastricht.

Meer informatie:
- Zoom Forward '22
- Het NIMO lab
Dr. Gijs Goossens over obesitas en COVID-19

Lees ook

  • Wetenschappers van het MERLN-instituut van Universiteit Maastricht en van het Maastricht UMC+ zijn erin geslaagd om een embryostructuur van een menselijke eeneiige tweeling te kweken uit louter stamcellen, zonder een eicel of spermacel te gebruiken. Dankzij deze kweek zien wetenschappers nu voor het...

  • Wetenschappers van het Maastricht MultiModal Molecular Institute (M4I) ontwikkelden de afgelopen jaren hun ‘intelligente operatiemes’, oftewel iKnife. Het Europese subsidieprogramma Interreg Vlaanderen-Nederland heeft nu voor de verdere ontwikkeling van deze techniek ruim 2 miljoen euro beschikbaar...

  • Levende hersenen in een laboratorium en onderzoek naar internetvrijheid. Maar liefst twee wetenschappers van Universiteit Maastricht zijn dit jaar genomineerd voor de Klokhuis Wetenschapsprijs. Breng jij ook je stem uit?