Politiek slaat wetenschap in de wind

Een mooi voorbeeld van dit spanningsveld is terug te zien in de discussie over de afschrikwekkende foto’s en teksten op sigarettenpakjes. Het idee hierachter is, dat als mensen enge plaatjes van zwarte longen zien en op die manier geconfronteerd worden met de effecten van hun gedrag, zij hun gedrag zullen aanpassen. In dit geval, zullen minderen of zelfs stoppen met roken. Hoe akeliger het plaatje, hoe groter het effect, zo is de gedachtegang. Op dezelfde manier zou je ook kunnen communiceren over zaken als alcohol en drugs in het verkeer in de hoop dat dit het gewenste alarmerende en dus remmende effect heeft.

Vanuit een wetenschappelijke, theoretische benadering kun je echter tot een heel andere conclusie komen, aldus professor Kok. Gedrag wordt namelijk door vier variabele persoonskenmerken beïnvloedt: ernst, kans, is er iets aan te doen en zelfvertrouwen. Deze variabelen verschillen van persoon tot persoon en hebben elk een andere uitwerking op het uiteindelijke resultaat. Daardoor kan het gebeuren dat iemand die laag scoort op zelfvertrouwen zo bang wordt van die plaatjes dat hij juist méér gaat roken om de stress kwijt te raken.

Gedragsverandering is kortom ingewikkeld. Kok bepleit de ‘Intervention Mapping’ methode, waarin via zes stappen aan de hand van theorie en bewijs een haalbare gedragsinterventie wordt ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd. “Er is geen snelle fix. Het is irreëel om te verwachten dat sociaal psychologen de principes van gedragsverandering kort uitleggen, waarna iedereen zijn eigen interventie kan ontwikkelen.” Daarom worden de psychologiestudenten in Maastricht opgeleid en getraind tot volwaardige gedragswetenschappers die hun toegevoegde waarde hebben voor maatschappelijke en politieke thema’s.