In Maastricht blijven na een studie of niet

Zuid-Limburg geldt als een krimpregio. Al jaren daalt het aantal inwoners, onder meer omdat jonge mensen hun heil in de Randstad of het buitenland zoeken. Inge Hooijen onderzocht in het kader van haar promotie aan de Universiteit Maastricht waarom vooral jong afgestudeerden de neiging hebben hun kennis elders te verzilveren. De zoektocht van bijna zes jaar leverde enkele verrassende conclusies op, vindt ook haar promotor Frank Cörvers.

De Euregio Maas-Rijn heeft een van de hoogste concentraties universiteiten en hogescholen van Europa. De bloeiende onderwijssector is echter niet automatisch een garantie voor regionale economische welvaart op de langere termijn. Relatief veel studenten vertrekken na hun bachelor of master om elders een leven op te bouwen. Iets wat met name speelt in Zuid-Limburg, uiteraard tot verdriet van lokale bestuurders en politici. Minder jonge mensen immers betekent vergrijzing, ontgroening, kapitaalvlucht en daardoor meestal een lagere economische groei. Geen fijne kwalificaties in de globale concurrentiestrijd. Is er een remedie?

Kwaliteit van leven

Het antwoord op de vraag ligt voor de hand. Zorg voor meer uitdagende banen, voor carrièreperspectief. Toch? “Zeker”, zegt Inge Hooijen, net als haar promotor Frank Cörvers geboren en opgegroeid in Zuid-Limburg, “economische motieven zoals salaris en promotiekansen zijn belangrijk. Maar uit mijn onderzoek blijkt dat meer factoren de (im)mobiliteit beïnvloeden. Kwaliteit van leven bijvoorbeeld, contacten met de lokale bevolking, tolerantie en etnische diversiteit. Ook zien we dat de gemiddelde technische kenniswerker in onze studie de voorkeur heeft voor een suburbane leefomgeving. Dus niet in de stad, maar liever iets daarbuiten met meer groen, meer ruimtelijkheid. Voorzieningen en faciliteiten zijn dan minder bepalend. De aantrekkelijkheid van een regio is dus wel degelijk van belang om mensen te werven en te binden.”

Jos Cortenraad (text), Harry Heuts (photography)
Cörvers Hooijen

Deelconclusie was dat ook persoonlijkheidskenmerken, zoals extraversie en onverwachte gebeurtenissen een rol spelen. “Of iemand een plaats al dan niet als aantrekkelijk ervaart, hangt af van subjectieve beoordelingen, verschillende leefstijlen en wordt beïnvloed door de individuele kenmerken. Het (niet) hebben van een relatie evenals de afstand tot familie en vrienden, geloof, criminaliteit, aanbod van cultuur en sportfaciliteiten, enzovoort hebben allemaal invloed op de mobiliteit.”

 

Technische mensen

Interessante conclusies, vindt ook Frank Cörvers. Als hoogleraar op het gebied van arbeidsmarkt is hij betrokken bij talloze onderzoeken en publicaties waarin keuzes van ondernemingen en mensen worden geanalyseerd en indien mogelijk voorspeld. “Inge en collega’s hebben boven water gehaald dat het merendeel van de toekomstig afgestudeerden in de Euregio Maas-Rijn de intentie heeft om de regio te verlaten na afstuderen. Het lopen van een stage in de regio verhoogt de kansen om te blijven. Dan vergroten ze hun netwerk, leren ze hun omgeving beter kennen en zien ze wat hier te koop is. Dat kan ertoe leiden dat ze wél blijven om hier een baan te zoeken.”

 

Data-analyses

Inge Hooijen koos na een bachelor en twee masters eind 2014 voor een promotieplek in Maastricht. “De onderzoeksopdracht paste goed bij mijn interesses en achtergrond en het klikte meteen met Frank. Het was wel even zoeken naar de juiste insteek. Een opdracht om samen met stedenbouwkundigen te onderzoeken hoe werknemers van industriecomplex Chemelot hun woon- en werksituatie beoordeelden kwam op het juiste moment. Ook hebben we samengewerkt met collega’s van de Migration Group van UNU-Merit om de mobiliteitsintenties en het daadwerkelijk mobiliteitsgedrag van toekomstige en recent afgestudeerden in beeld te brengen in deze regio. Later kwam daar nog een deelonderzoek bij dat zich concentreerde op de stad Maastricht. We hebben de afgelopen jaren enorm veel data verzameld, door middel van online enquêtes en interviews en wisten daarmee duizenden respondenten te vinden.”

Cörvers

Frank Cörvers studeerde algemene economie in Maastricht en Hannover en promoveerde aan de Universiteit Maastricht op een onderzoek naar de invloed van onderwijs en training op de internationale concurrentiepositie van industriesectoren. Nu combineert hij de leerstoel Demografische transitie, menselijk kapitaal en werkgelegenheid in Maastricht met het onderzoeksprogramma Menselijk Kapitaal in de regio bij het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA). Hij maakt namens het ROA deel uit het van Neimed, het sociaal-historische kenniscentrum van Limburg. Daarnaast is hij wetenschappelijk directeur bij de Maastricht University Graduate School of Business and Economics (GSBE). Tevens is hij aan Tilburg University voor een dag per week werkzaam op de leerstoel voor de Onderwijsarbeidsmarkt.

Extra spannend

Frank Cörvers maakte met Inge Hooijen zijn debuut als eerste promotor. “Wel bijzonder ja, dat maakte deze promotie extra spannend. Inge heeft mooi werk geleverd en haar onderzoek draagt zeker bij aan juiste beslissingen door beleidsmakers in de toekomst. Hoogwaardige kennis is een steeds belangrijkere bepalende factor geworden voor de lokale en regionale ontwikkeling. Bij krimp gaat hoogwaardige kennis verloren. Daarom willen we zo graag begrijpen welke factoren mensen kunnen bewegen om te blijven. Waarom ze bepaalde keuzes maken, wat ze belangrijk vinden. Overheden en beleidsmakers kunnen daarmee sturen. In de huizenmarkt, de infrastructuur, onderwijs. Veel ruimtelijk beleid is gebaseerd op groeigerichte paradigma’s. De doeltreffendheid van zo’n benadering is echter twijfelachtig. Een aanvullende strategie zou zich kunnen richten op alternatieve benaderingen. Denk aan het ontwikkelen van lokale arbeidsmarkten en persoonlijke netwerken.”

Na zes jaar onderzoek in de academische wereld richt Inge Hooijen zich nu volledig op haar eigen onderzoeksbureau. “Ik heb heel veel geleerd en wil graag mijn kennis inzetten en uitzoeken hoe krimpregio’s zoals Zuid-Limburg hun potentieel volledig kunnen benutten. Regio’s zijn altijd in ontwikkeling, dat vind ik mooi om te zien. Het is mijn geboortegrond, deze regio gaat me aan het hart.”

Hooijen

Inge Hooijen studeerde Social Work aan Zuyd Hogeschool in Sittard, volgde met succes twee masteropleidingen in achtereenvolgens Londen en Barcelona en deed veldwerk in Istanbul, Turkije. In 2021 rondde ze haar promotieonderzoek ‘Place Attractiveness. A study of the determinants playing a role in residential settlement behaviour’ af bij het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) aan de Universiteit Maastricht. Ze heeft haar eigen onderzoeksbureau Regional Capital en ze is onderzoeker bij Neimed en is lector Employability aan Zuyd Hogeschool.

Lees ook

  • Karlien Strijbosch deed promotieonderzoek naar Senegalese migranten die onvrijwillig terugkeerden na een verblijf in Europa. Ze liep aan tegen muren van zwijgzaamheid, wantrouwen en schaamte. Een gesprek met Karlien Strijbosch en haar promotor Valentina Mazzucato over een onderzoek dat noodzakelijke...

  • Sinds afgelopen september is Cengiz Akbulut het hoofd van het laboratorium van het nieuwe Stem Cell Research University Maastricht (SCRUM).  Een gesprek over minderheden, het ontstaan van leven en Swingdansen.

  • Lilian Tsourdi, universitair hoofddocent Internationaal en Europees Recht, onderzoekt hoe zowel de opzet als de uitvoering van de EU-immigratie- en asielwetgeving kan worden verbeterd. Hoe zijn we tot deze disfunctionele status quo gekomen?  

Meer nieuws