"Ik probeer de wereld beter te maken"

Alumnus Robert-Jan Sips wil artificiële intelligentie inzetten voor een betere samenleving. Hij werkt nu voor myTomorrows, een bedrijf dat medische informatie en medicijnen voor uitbehandelde patiënten en artsen toegankelijk maakt. Veel van zijn vaardigheden heeft hij als student Kennistechnologie in Maastricht opgedaan. "Je ziet een probleem en denkt: wat heb ik in mijn toolbox om dit op te lossen?"

sips
Robert-Jan Sips
Hans van Vinkeveen

Het moest een studie met computers zijn, want daar zat vast en zeker toekomst in. Maar wat de doorslag gaf voor zijn keuze van Kennistechnologie in Maastricht was een bevlogen verhaal, dat een 'oudere hoogleraar met witte haren' hield. Die hoogleraar was Jaap van den Herik. Hij vertelde over kunstmatige intelligentie en hoe machines alles gaan overnemen en bijvoorbeeld rechters zouden gaan vervangen. Sips: "Hier was informatica niet droog, er zat een visie achter."

De opleiding Kennistechnologie bleek haar tijd ver vooruit. Zo futuristisch dat je er in de praktijk weinig mee kon en er buiten de academische wereld geen werk mee vond. "In mijn laatste jaar bestond even de dreiging de opleiding op te heffen. Ik zat toen in de Universiteitsraad. Gelukkig is dit niet gebeurd, want nu staat de arbeidsmarkt te springen om studenten met een dergelijke achtergrond.”

Friet met zuurvlees

Terugdenkend aan zijn Maastrichtse tijd verdringen de herinneringen elkaar. Hoe hij zijn moeder na zijn eerste fietstocht door de stad meedeelde hoe internationaal deze wel niet is. “Ik dacht veel Frans en Duits te horen, maar dat bleken Maastrichtenaren die dialect spraken", zegt hij lachend. Memorabel waren de roeitrainingen bij Saurus in de vroege ochtend op een stille Zuid-Willemsvaart. De roeiers moesten heel stil zijn, anders werden de woonbootbewoners boos.

En o ja, de wekelijkse friet met zuurvlees samen met een studievriend bij snackbar De Bolle. "Maastricht staat voor mij voor friet met zuurvlees en mayonaise." En nog zo'n mooie herinnering: zijn eindscriptie over medische informatica. Hij mocht toen samenwerken met zijn tweelingbroer, destijds arts in opleiding in Groningen. Die medische kant is hem blijven trekken. "Ik heb altijd een maatschappelijk belang willen nastreven en de wereld proberen te verbeteren. Dat zat ook sterk in de opleiding."

Medische Watson

Sips solliciteerde bij IBM en werkte jarenlang als onderzoeker aan verschillende sensorprojecten zoals slim dijkmanagement. In 2012 maakte hij van nabij de komst van Watson mee, een doorbraak in de AI. Watson is een supercomputer die vragen in spreektaal kan interpreteren en antwoorden in datasets vindt. Hij begon samen met academici een medische Watson te trainen, zodat deze in medische databestanden de notatie van bijvoorbeeld een ziekte, diagnose of medicijn kan herkennen.

En toen kwam in 2017 myTomorrows op zijn pad. Sips was toe aan een nieuw avontuur, maar wat hem vooral aansprak was de missie van myTomorrows. Het geeft uitbehandelde patiënten en artsen informatie over en toegang tot geneesmiddelen, die nog in een ontwikkelingsfase zitten of bijvoorbeeld (nog) niet geregistreerd zijn. Bij deze zoektocht speelt AI en zijn ervaringen met de medische Watson een cruciale rol. Sips: "Eigenlijk biedt myTomorrows haar netwerk aan aan elke patiënt die met zijn vragen nergens meer terecht kan."

Hoe beslissend dit kan zijn, ondervond Sips van heel dichtbij. "Toen ik er nog maar kort werkte, werd bij mijn vrouw een tumor in de pancreas vastgesteld die kwaadaardig bleek. Via ons netwerk sprak ik binnen een dag de specialist in Nederland op dit gebied. Al een paar weken later lag mijn vrouw op de operatietafel. Het gaat nu goed en we hebben sinds kort een kindje."

Anatomische Les

Zijn studie heeft veel aan zijn carrière bijgedragen, vindt Sips. "Probleemgestuurd onderwijs heeft mij geleerd om te denken in projecten en oplossingen. Je ziet een probleem en denkt: wat heb ik in mijn toolbox om dit op te lossen? Het is een vaardigheid die je in verschillende domeinen kunt gebruiken, waardoor je makkelijk van project kunt switchen. Bij IBM was dit bijvoorbeeld het signaleren van afwijkingen in het productiesysteem voor een diervoedingsfabrikant of een crowdsourcesysteem rondom het schilderij De Anatomische Les in het Mauritshuis."

Nu voor AI-studenten de banen voor het oprapen liggen, vindt Sips het onverstandig om mee te gaan in de 'hype' en alleen te kiezen voor een groot bedrijf of een hoog salaris. "Het automatiseren van een systeem om brooddeeg te maken bij de bakker om de hoek kan heel leuk zijn, terwijl je bij een grote techgigant kunt wegkwijnen. Dat was ook een reden dat ik de overstap heb gemaakt naar myTomorrows. Ik kon bij IBM uittekenen wat ik de komende dertig jaar zou gaan doen en wilde meer vibe en avontuur. Bovendien zijn de verwachtingen van AI torenhoog. Het is heel hard werken. Dan kun je maar het beste een baan kiezen die bij je waarden en normen past."

Sociale vaardigheden

Sips raadt studenten Computerkunde aan zich vooral breed te oriënteren. "Je wordt van alleen maar studeren niet per se een betere AI-onderzoeker of bètascientist. Veel hangt af van sociale vaardigheden. Hoe praat je met mensen waarvoor je een algoritme gaat maken? Ga daarom eens om de tafel zitten met mensen uit een ander vakgebied of werk in een multidisciplinair team. Verschillende invalshoeken brengen je veel verder dan een tunnelvisie. Dat schijnt nu bij de nieuwe bachelor Digital Society te gebeuren, maar die bestond in mijn tijd nog niet.”

Lees ook