Hoe worteltjes ervoor kunnen zorgen dat je druiven koopt in plaats van koekjes
Wetenschappers van de Universiteit Maastricht (UM) hebben voor het eerst aangetoond dat het zogenoemde afleidingseffect - ook wel het decoy effect genoemd - niet alleen werkt bij varianten van één product, maar ook als mensen tussen heel verschillende producten kunnen kiezen. Supermarkten kunnen die kennis gebruiken om hun klanten gezondere keuzes te laten maken. In de Maastrichtse studie zorgden worteltjes er bijvoorbeeld voor dat deelnemers geen chocoladekoekjes kozen, maar druiven. Winkeleigenaren kunnen het afleidingseffect op deze manier ook inzetten om voedselverspilling tegen te gaan. De bevindingen zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE.
Afleidingseffect
Marketeers maken veelvuldig gebruik van het afleidingseffect, een bekend gegeven in de consumentenpsychologie. Een herkenbaar voorbeeld is het kopje koffie dat je bij het tankstation vrijwel altijd vergezeld laat gaan van die gevulde koek voor slechts €0,50 extra, terwijl je eigenlijk alleen maar een kopje koffie wilde. Of zou je bij een bezoekje aan de bioscoop aan een small of medium popcorn voldoende hebben, sta je toch ineens met een enorme emmer gepofte maïs in je handen. De Maastrichtse onderzoekers wilden graag weten of ze dit fenomeen ook konden inzetten om consumenten gezondere keuzes te laten maken. Daarom deden ze een online experiment met 237 deelnemers, waarbij de ene groep twee opties en de andere groep drie opties kreeg voorgelegd. “Het bleek dat de eerste groep, die een keuze maakte tussen de gezonde druiven en de ongezonde chocoladekoekjes, even vaak voor het gezonde als voor het ongezonde product koos”, legt UM-onderzoekster Gitta van den Enden uit. “De tweede groep kreeg nog een derde optie voorgelegd, die we op basis van productkenmerken als smaakbeoordeling en kwaliteit van de ingrediënten duidelijk minder aantrekkelijk hadden gemaakt dan de druiven. Het toevoegen van deze decoy, in dit geval de worteltjes, zorgde ervoor dat in de tweede groep maar liefst 73% voor de gezonde druiven koos.”
Supermarkten
Supermarkten kunnen de resultaten van het Maastrichtse onderzoek in de praktijk toepassen om hun klanten gezondere keuzes te laten maken. Bovendien laten de studieresultaten zien dat het afleidingseffect niet alleen werkt om klanten een gezond boven een ongezond product te laten kiezen, maar het blijkt ook effectief in het sturen van keuzegedrag als mensen enkel kunnen kiezen tussen ongezonde producten zoals snoepwaren. Winkeleigenaren kunnen het afleidingseffect dus ook gebruiken om bijvoorbeeld voedselverspilling tegen te gaan of juist om producten met de hoogste winstmarge te verkopen. “Door het toevoegen van een decoy kun je klanten richting het gewenste product sturen”, concludeert Van den Enden. “Belangrijk hierbij is wel dat je de drie producten in een juiste opstelling aanbiedt. Eerder onderzoek heeft namelijk laten zien dat het afleidingseffect met name werkt als de decoy en het te verkopen product gemakkelijk te vergelijken zijn met elkaar. Dit betekent dat het effect niet optreedt als de drie producten in een groot schap tussen andere koopwaar staan. Het beste kunnen supermarkteigenaren de producten met de decoy neerzetten in een apart kopschap of bijvoorbeeld aan de kassa.”
Lees ook
-
Subsidieverstrekker NWO heeft besloten dat binnen het onderzoeksprogramma ENW Open competitie XS in totaal 28 projecten financiering krijgen. Drie van die projecten kennen een UM-wetenschapper als hoofdaanvrager.
-
Onderzoeksinstituten M4I en MERLN, beide onderdeel van Universiteit Maastricht (UM), zijn vanaf 1 januari 2025 partner binnen een gloednieuw nationaal samenwerkingsverband. Het Nijmeegse laser- en magnetenlab HFML-FELIX gaat per die datum verder als NWO-Instituut binnen de Stichting Nederlandse Wetenschappelijk Onderzoek Instituten NWO-I.
-
Minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) heeft vrijdagmiddag 18 oktober een werkbezoek gebracht aan Maastricht. Daar is hij door de Limburgse mbo-, hbo- en wo- onderwijsinstellingen geïnformeerd over actuele onderwijsthema’s uit het Onderwijsmanifest. Ook ging de minister in gesprek met docenten en studenten. Aan de hand van praktijkvoorbeelden kreeg Bruins een goed beeld van hoe het onderwijs in Limburg de krachten bundelt en de kansen van de grensligging benut. Daarnaast uitten de Provincie Limburg en de onderwijsinstellingen samen hun zorgen over kabinetsplannen die juist onvoldoende rekening houden met die kansen voor de regio.