"'Kunnen' is niet automatisch 'moeten'. We doen er goed aan om technologieën die we schadelijk vinden achter ons te laten, zoals in Duitsland met kernenergie gebeurde na de Fukushima-ramp. Veel technologieën zijn ethisch omstreden: grootschalig cameratoezicht, militaire drones, sociale kredietsystemen, autonome algoritmen, etc." Sommige van die technologieën zouden kunnen worden aangepast of afgebouwd. Maar Koretsky is er zich van bewust dat het helemaal afdanken van gevestigde technologieën, zoals de verbrandingsmotor, moeilijk, zo niet onmogelijk, is.

"Interessant is dat dat we in het verleden met succes bepaalde technologieën hebben laten vallen. Denk aan spuitbussen die de ozonlaag bedreigden, pesticiden zoals DDT, kolen, of beïnvloeding van het weer voor oorlogsdoeleinden. De schaal waarop dit soort technologieën gebruikt wordt is dramatisch teruggelopen. Het besluit om een bepaalde technologie niet langer te gebruiken zou de uitkomst van een democratisch proces moeten zijn, van activisme en openbaar debat tot aan het nemen van beleidsmaatregelen – maar als we eenmaal een besluit hebben genomen, moeten we wel weten wat we daarna gaan doen."

Waar woont technologie dan eigenlijk?

Om de teloorgang of het verdwijnen van een technologie beter te begrijpen, helpt het wellicht om ons af te vragen waar en hoe een technologie bestaat. Technologie is niet puur en alleen materialistisch, dat wil zeggen, het is meer dan alleen artefacten, bijv. schrijfmachines of tanks. Na de val van het Romeinse Rijk waren er overal technologische artefacten over, maar toch bleven deze technologieën eeuwenlang ongebruikt: van de betonnen bouwwerken die de Middeleeuwse boeren niet konden reproduceren, tot beeldhouwwerken die een mate van vakmanschap verraden die pas eeuwen later zou worden geëvenaard.

"Je hebt mensen nodig die weten hoe ze een technologie moeten ontwikkelen, maken, gebruiken en onderhouden, en er moet een min of meer stabiele sociale consensus zijn over waar de technologie voor is. Er zijn materiële hulpbronnen voor nodig, kennis en culturele betekenis – de middelen, de vaardigheden en de 'wil'… Sommige theorieën stellen dat als één van deze elementen destabiliseert, de technologie ook verdwijnt. Ik denk dat het niet zo zwart-wit is: of een technologie verdwijnt of niet, hangt af van de interne dynamiek van elk van deze elementen."

Cloud seeding: van zegen naar zorgen

Een van Koretsky's casestudy's is cloud seeding, een technologie waarbij vliegtuigen stoffen zoals zilverjodide in wolken verspreiden om de hoeveelheid neerslag te beïnvloeden, dat wil zeggen om het te laten regenen of niet. De algehele effectiviteit is nog steeds onderwerp van wetenschappelijk debat, maar onder bepaalde omstandigheden lijkt de technologie goed genoeg te werken om op vele plaatsen nog steeds te worden toegepast. Cloud seeding werd populair tussen de jaren 1950 en 1970, aanvankelijk binnen de context van landbouw en, in mindere mate, de wintersport. Rekening houdend met inflatie, besteedde alleen al de VS in 1974 jaarlijks rond de 100 miljoen dollar aan onderzoek en ontwikkeling.

Het grote publiek was positief over de mogelijke voordelen – totdat aan het licht kwam dat de technologie ook in de Vietnamoorlog was gebruikt. Het aanhoudende protest dat daarop volgde dwong de Amerikaanse regering ertoe de grootschalige financiering van de technologie stilletjes terug te draaien en uiteindelijk de technologie helemaal te laten vallen. In 2000 besteedde de Amerikaanse regering nog maar een kleine miljoen dollar per jaar aan cloud seeding. Maar uit Koretsky's voorlopige resultaten blijkt dat dat het teruglopen van de federale financiering weinig effect had op kleinschalige cloud seeding om droogtes te voorkomen. "Ook al is cloud seeding in de VS afgeschaft, om de een of andere reden bestaat het nog steeds."

"Dus bij cloud seeding speelde de strijd zich af binnen het domein van de culturele betekenisgeving: Is het een wapen of een instrument om het weer mee te beïnvloeden? Hoe moeten we het gebruiken?" De grotere culturele stromingen in die tijd, van de ontluikende milieubeweging tot de anti-oorlogsprotesten, vormden een vruchtbare voedingsbodem voor de zaden van de publieke verontwaardiging. Toen de verschuiving in de waardering van de technologie, van instrument voor de landbouw tot oorlogstuig dat schade aan burgers toebrengt, zich eenmaal onder brede lagen van de bevolking had verspreid, leidde dat tot een beleidsverandering. "Aangezien cloud seeding nog steeds gebruikt wordt, is de destabilisering van de culturele betekenis alleen wellicht niet voldoende." Koretsky zal de andere twee dimensies – kennis en materiële hulpbronnen – hierna onderzoeken.

Onderzoek naar het trieste lot van cloud seeding mag dan een triviale hobby lijken, de kennis die ermee vergaard wordt heeft echte, praktische en verontrustend relevante mogelijke toepassingen. "Als we besluiten dat een technologie 'slecht' is, moeten we wel een strategie hebben hoe ermee om te gaan. En die strategie kan worden gebaseerd op de kennis van gevallen uit het verleden. Of het nu gaat om fossiele brandstoffen, autonome wapens of zelfs sociale media – als we besluiten dat een technologie schadelijk is, zal de oplossing veel gecompliceerder blijken dan gewoon verbieden."