Een beetje onafhankelijk bestaat niet: wat moet de Europese Unie met Polen?
De Europese rechtsorde in Polen ligt onder vuur. Op 7 oktober 2021 stelde het ontaarde Poolse constitutionele hof met een uitspraak het Poolse recht boven het Europese. In de rest van Europa wordt de situatie met argusogen bekeken: hoe gaat de situatie zich ontwikkelen? Is er hoop op een herstel van de Europese rechtsorde in Polen? En hoe heeft het zo ver kunnen komen? Een ingewikkelde situatie, want naast de juridische aspecten speelt ook politiek een grote rol.
De Poolse rechtstaat
Alle lidstaten van de Europese Unie geven op hun eigen manier invulling aan de rechtstaat. De Europese Unie bepaalt de minimale vereisten, maar bijvoorbeeld de inrichting van juridische organen, nationale hoven en rechtbanken is aan de lidstaten zelf. Bijzonder hoogleraar Europese Rechtspleging Kees Sterk ziet het hier mis gaan in Polen: “Polen heeft net als Nederland een eigen grondwet. Op papier honoreert deze grondwet uitspraken van de Europese Unie. In de praktijk is er sprake van politieke controle op het constitutionele hof.” Met de uitspraak van het constitutionele hof in Polen komt die politieke invloed tot uiting. Hiermee schuift het land uitspraken van het Europese Hof van Justitie opzij.
De conservatief-nationalistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) won de Poolse verkiezingen in 2015. Sindsdien heeft het ingrijpende hervormingen doorgevoerd. Deze hervormingen zijn politiek van aard en brengen de onafhankelijkheid van de Poolse rechtstaat in het gedrang. Matteo Bonelli, universitair docent en gespecialiseerd in institutioneel en constitutioneel recht en grondrecht, ziet een tweeledige afbrokkeling van die rechtstaat: “Enerzijds neemt de PiS het rechtssysteem over door rechters aan te stellen en het systeem te hervormen. Anderzijds heeft Polen de democratie boven de rechtstaat geplaatst: rechters worden onder druk gezet wanneer ze beleid toetsen.”
“Enerzijds neemt de PiS het rechtssysteem over door rechters aan te stellen en het systeem te hervormen. Anderzijds heeft Polen de democratie boven de rechtstaat geplaatst: rechters worden onder druk gezet wanneer ze beleid toetsen.”
Kees Sterk, hoogleraar Europese rechtspleging, faculteit der rechtsgeleerdheid.
Merijn Chamon, universitair docent Internationaal en Europees recht, faculteit der rechtsgeleerdheid.
Matteo Bonelli, universitair docent Europees recht, faculteit der rechtsgeleerdheid.
“Er mag nooit een compromis gesloten worden over onafhankelijke rechtspraak. Een beetje onafhankelijk bestaat niet”, zegt Kees Sterk
Lees ook
-
Wat betekent het om te wonen, werken, ondernemen en leven in een stad en regio met een internationale universiteit. Wat merk je ervan en wat heb je er eigenlijk aan? We vroegen het aan Marcell Ignéczi. Hij kwam naar Zuid-Limburg om te studeren aan het Department for Knowledge Engineering van de...
-
Als patiënt in een ziekenhuis zie je dagelijks veel verschillende gezichten aan je bed: een verpleegkundige die je bloeddruk meet, een arts of verpleegkundig specialist die jou informeert over het zorgplan en een voedingsdeskundige die jou voorziet van het juiste eten en drinken. Hoewel al deze...
-
Het Children’s Rights Research team werkte aan een rapport dat laat zien hoe de Verenigde Naties de rechten van deze groep kinderen kan opnemen in haar monitoring- en rapportagecycli.
