Acht jaar Netwerk Vluchtelingen en Onderwijs

Het is 2015. Talloze Syrische burgers ontvluchten hun land vanwege een hevige burgeroorlog. Grote delen van Europa vangen de vluchtelingen op. Angela Merkel, destijds Bondskanselier van Duitsland, zegt: “Wir schaffen das.” Harm Hospers, in 2015 vicerector Onderwijs van de UM, ziet dat er veel te winnen valt bij de opvang van vluchtelingen in Maastricht en omgeving. Vooral wanneer het om inburgering en onderwijs gaat. Hij neemt contact op met alle organisaties in Zuid-Limburg die zich met de opvang van vluchtelingen bezighouden en brengt vertegenwoordigers daarvan samen aan tafel. Het Netwerk Vluchtelingen en Onderwijs Zuid-Limburg is een feit. Een netwerk dat uniek is voor Nederland en nog steeds actief.  

Harm Hospers: “Het netwerk is al snel ontstaan, omdat bleek dat we elkaar nodig hadden om echt iets te kunnen betekenen voor vluchtelingen. Elke organisatie afzonderlijk liep tegen grenzen aan van wat al dan niet geregeld kon worden. Door in alle openheid met elkaar te delen waar je tegenaan loopt, creëer je een omgeving waar met elkaar naar oplossingen kan worden gezocht. En dat leidt ertoe dat vluchtelingen veel minder van het kastje-naar-de-muur worden gestuurd of uit zicht raken.”

 

Korte lijntjes

Huidig voorzitter van het Netwerk, emeritus hoogleraar Mensenrechten Fons Coomans, ziet dat vooral de korte lijntjes tussen de organisaties cruciaal zijn: “Tijdens onze maandelijkse vergaderingen worden algemene en vaak vergelijkbare, ervaringen uitgewisseld. Sleutelwoorden zijn afstemming, anticiperen, meedenken, knelpunten signaleren, oplossingen zoeken en ontwikkelingen delen. Belangrijk is dat dit vanuit diverse invalshoeken gebeurt door de betrokken netwerkpartners. Dat levert maatwerk op. Maar er worden ook praktische zaken besproken en aangepakt. Wanneer de ene organisatie een tekort aan docenten heeft, helpt de andere organisatie door kandidaten voor docentfuncties te verwijzen naar de vragende partij. In het Netwerk zijn naast onderwijsorganisaties de Gemeente Maastricht, het COA, Vluchtelingenwerk Maastricht-Heuvelland en NIDOS vertegenwoordigd. Zo komen de obstakels waar onderwijsorganisaties mee te maken krijgen, rechtstreeks terecht bij de instanties die er daadwerkelijk, maar uiteraard binnen de wettelijke grenzen, mee aan de slag kunnen.”

Alle opleidingsniveaus


VISTA College

Dat het Netwerk wordt gefinancierd door de UM betekent allerminst dat de focus vooral ligt op hoger opgeleide mensen met een vluchtelingachtergrond. VISTA College biedt een opleiding Nederlands om vluchtelingen voor te bereiden op de inburgeringsexamens. En dat zijn mensen met volledig diverse leerachtergronden: van analfabeet tot leerlingen met een middelhoge leerachtergrond.

Robert Doyen, opleidingsmanager TAAL+ bij VISTA: “Veel mensen hebben er geen idee van wat het betekent les te geven aan analfabeten. Dat vraagt enorm veel begrip en geduld van onze docenten. En bedenk dat er steeds meer mensen met niet of nauwelijks opleiding naar Nederland zullen komen. Naarmate oorlogen langer duren, hebben jongeren steeds minder scholing gevolgd voordat ze hier aankomen.”

 

NOVO College

Ook NOVO College, de internationale schakelklas merkt dat de kinderen aan wie zij lesgeven alsmaar minder onderwijs hebben genoten. Frances Geene, coördinator van NOVO: “Wij bieden onderwijs aan kinderen tussen 12 en 18 jaar. We merken dat deze kinderen vaak al heel lang onderweg zijn en soms al een paar jaar niet naar school zijn geweest. Dat is een zorgwekkende situatie. Daarnaast hebben wij een groot tekort aan docenten en ruimtes. Gelukkig denken de andere Netwerkleden mee en kunnen we soms tot oplossingen komen.”

 

Praktech

Praktech biedt een praktisch trainingsprogramma om technische basisvaardigheden aan te leren, denk aan timmeren, metselen, stukadoren, schilderen en tegelzetten. Sylvia Houben, teamleider bij Praktech: “Praktech richt zich op (jong) volwassen statushouders die gebaat zijn bij een praktische opleiding die aansluit bij de verplichte inburgering."

"Door het aanleren en verbeteren van de benodigde competenties op het gebied van bouw, leiden we cursisten op om zo zijn of haar kansen op een duurzame plek op de arbeidsmarkt te vergroten. Daarbij is het van groot belang dat we mogelijke problemen op andere leefgebieden niet uit het oog verliezen. Vanuit onze ruime ervaring met duale trajecten, samen met VISTA college, zijn we ervan overtuigd dat samenwerking vanuit de keten werkt!”

 

Stichting Wereldwijd

En dan is er ook nog Stichting Wereldwijd, een cursuscentrum voor asielzoekers dat zich inzet voor statushouders, vluchtelingen en uitgeprocedeerde asielzoekers die terugkeren naar hun eigen land. Mirjam Kemp, directeur van Stichting Wereldwijd: “Leerlingen krijgen Nederlandse les en trainingen op allerlei gebied, uiteenlopend van elektrotechniek tot naaivaardigheid, en van computerkennis tot lassen."

"Uitgeprocedeerde asielzoekers die terugkeren naar hun eigen land krijgen hulp om daar in hun onderhoud te voorzien. Er worden gereedschappen en werktuigen ingezameld en in een grote kist geplaatst. Die kist gaat mee en vormt de basis voor een nieuwe start in eigen land. In de loop van de jaren zijn er al meer dan 600 kisten naar 55 landen verhuisd.”

Vluchtelingen met een hogere opleidingsachtergrond volgen hun inburgering bij het Talencentrum van de Universiteit Maastricht en kunnen bij gebleken vaardigheid doorstromen naar de prebacheloropleiding die door Zuyd Hogeschool en het UM Talencentrum wordt aangeboden. Ook de prebachelor is het resultaat van nauwe samenwerking binnen het Netwerk.

 

In onze basisschool, De Poort in Maastricht, bieden we Eerste Opvang Asielzoekers onderwijs, maar we hebben ook Taalklassen. In de Taalklas krijgen kinderen van zeven tot twaalf jaar die nog nauwelijks of geen Nederlands spreken gespecialiseerd onderwijs op het gebied van taal. We investeren daar veel in woordenschat, spreken, lezen en schrijven. Voor ons is het Netwerk belangrijk omdat we er in nauw contact komen met andere onderwijsinstellingen voor vluchtelingen. We kunnen zo zelfs in individuele gevallen een rol spelen.  

- Lineke de Kruijf
Directeur basisschool De Poort

 

Trapped in despair: ‘The Great Escape’ in the Mediterranean

Wij docenten aan de prebachelor doen meer dan alleen maar voorbereiden op een opleiding in het hoger onderwijs. We werken met buddies uit de opleiding Sociaal Werk die onze deelnemers mede begeleiden. Zo hadden we een student die architectuur had gestudeerd in haar eigen land en die de studie wilde voortzetten in Nederland. De nieuwe opleiding vroeg vóór toelating inzage in projecten die ze tijdens haar opleiding had gerealiseerd. We hebben de vervolgopleiding gecontacteerd om de bijzondere situatie van de vluchteling uit te leggen. Het meenemen van werkstukken was in deze casus niet mogelijk. Inmiddels heeft de Prebachelor 104 jonge ambitieuze deelnemers geholpen, 60% studeert verder, de anderen begeleiden we richting werk. Niet iedereen is succesvol. De thuissituatie (ook in het land van oorsprong – zoals recentelijk de aardbevingen in Syrië en in Turkije, alsook de oorlogen) – kunnen effect sorteren op emotioneel en psychisch welbevinden en studiesucces beïnvloeden. Vast staat dat elke deelnemer na de Prebachelor beter toegerust is om mee te doen in de Nederlandse samenleving.  

- Hilde van Schaeren
Coördinator Prebacheloropleiding voor vluchtelingen, Zuyd Hogeschool

 

Vrijwillig

Maar niet alleen professionals bieden ondersteuning aan vluchtelingen. Vele vrijwilligers dragen hun steentje bij, zo ook studenten van de UM. Het deels door de UM gefinancierde Refugee Project Maastricht (RPM), onderdeel van studentenpastoraat The InnBetween, heeft meer dan 120 vrijwilligers die maandelijks tegemoetkomen aan de behoeften van ruim 1500 deelnemers. RPM verbindt vluchtelingen, (internationale) studenten en lokale bewoners met elkaar. Nathalie Ummels, coördinator van RPM: “We bieden uiteenlopende activiteiten, zoals taalsessies, een buddyprogramma, culturele dagen, een bakclub, gitaarlessen, diverse kinderactiviteiten, maar ook een buurthuis waar iedereen kan binnenlopen. Iedereen leert van elkaar en iedereen voelt zich gehoord en gezien bij RPM.”

 

Professionele opvang

Uiteraard maken ook alle organisaties die vluchtelingen professioneel opvangen deel uit van het Netwerk. Zij zijn cruciaal voor het bereiken van resultaten en het, waar mogelijk, wegnemen van obstakels waar vluchtelingen tegenaan lopen bij hun komst naar Limburg. Zo houdt de Gemeente Maastricht alle leden nauwkeurig op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen in wetgeving of gemeentelijk beleid. Het COA luistert heel goed naar de situatie binnen de overige Netwerkorganisaties en probeert zoveel mogelijk tegemoet te komen aan hun behoeften. NIDOS, de stichting die alleenstaande minderjarige vluchtelingen opvangt, houdt binnen het netwerk nauw contact met de onderwijsorganisaties en signaleert wanneer er moeilijke situaties op het gebied van onderwijs dreigen te ontstaan.”

 

Wat ik naar het Netwerk breng, is het COA een gezicht geven. Daar waar nodig duidelijkheid scheppen over de werkzaamheden, processen en activiteiten die binnen een azc én het COA uitgevoerd worden. Wat ik uit het Netwerk haal, is inzicht in de diversiteit van het scholingsaanbod voor ‘onze’ doelgroep. In zowel brengen als halen ben ik gericht op verbinding maken met de samenwerkingspartners binnen de gemeente Maastricht.  

- Monique Maes
Locatiemanager AZC Maastricht

 

Door: Margot Krijnen

Overal ter wereld moeten mensen vluchten voor hun leven vanwege oorlog, politiek geweld, hun seksuele geaardheid, afkomst of religie. Vluchtelingen die in Nederland terechtkomen, kunnen rekenen op de ondersteuning en belangenbehartiging van VluchtelingenWerk Nederland. Van aankomst tot zelfredzaamheid. In Maastricht en Heuvelland begeleidt VluchtelingenWerk statushouders op weg naar zelfredzaamheid, gedurende het eerste jaar na verhuizing. Inburgering, werk, opleiding is daarbij altijd onderwerp van gesprek. We ondersteunen en adviseren onze cliënten, in samenspraak met de samenwerkingspartners van het Netwerk Vluchtelingen en Onderwijs. Korte lijnen, elkaar weten te vinden is hiervoor essentieel en kan veel voor cliënten het verschil maken om de meest passende weg op hun levenspad in Nederland te vinden. We zijn dan ook erg blij met het bestaan van het Netwerk Vluchtelingen en Onderwijs in Maastricht.  

- Anneke Alofs & Nicole Gijsbregts
Teamleiders Maastricht decentraal VluchtelingenWerk Zuid-Nederland

Lees ook

  • Wat betekent het om te wonen, werken, ondernemen en leven in een stad en regio met een internationale universiteit. Wat merk je ervan en wat heb je er eigenlijk aan? We vroegen het aan Maastrichtenaar Stefan Vrancken (50). Stefan werkt als toegevoegd notaris, maar duikt in de tijd die hij daarnaast...

  • Dani Shanley en Joshi Hogenboom over synthetische data, de voors en tegens van interdisciplinariteit, en waarom AI er waarschijnlijk niet voor zal zorgen dat we kunnen stoppen met het bestuderen van de wereld waarin we leven.

  • Vaatchirurg en bijzonder hoogleraar Clinical Engineering Lee Bouwman houdt zich bezig met de implementatie van baanbrekende technieken in de gezondheidszorg. Hiervoor is samenwerking tussen technische en klinische deskundigen onontbeerlijk. Met inmiddels een waaier aan gezamenlijke innovaties als...

Meer nieuws