‘Let’s talk about sexting’

“Sexting is niet alleen maar slecht,” zegt Gaby de Lijster. De TNO-onderzoeker onderzocht het effect van twee lesprogramma’s rond seksueel grensoverschrijdend gedrag. Op Valentijnsdag promoveerde ze erop aan de Universiteit Maastricht.

‘Mijn ouders komen echt uit de prehistorie’. Waarschijnlijk heeft elke tiener, uit elke generatie dat weleens gedacht. Ze hebben andere ideeën over relaties, vriendschap, media, seks... De veertienjarigen anno 2019 kunnen echter met recht zeggen dat hun ouders uit een ander tijdperk komen. Social media, sexting, online pesten: ouders hebben het zelf als puber niet meegemaakt. Des te belangrijker om in gesprek te blijven met elkaar, zegt Gaby de Lijster. 

Voor alle meelezende ouders eerst maar even duidelijk maken wat ‘sexting’ is: het sturen of ontvangen van seksueel getinte berichten of foto’s via internet. “Dat kan leuk zijn, of spannend en je kunt er je grenzen mee verkennen als je het met iemand doet die je kunt vertrouwen”, vertelt Gaby de Lijster.  “Sexting is feitelijk een moderne manier van flirten, dus niet alleen maar slecht. Totdat het tegen je wil gebeurt. Of je berichten worden doorgestuurd naar anderen zonder je toestemming. Of je stuurt het naar een minderjarige. Dan wordt het seksueel grensoverschrijdend gedrag en strafbaar. Het is belangrijk dat jongeren zich bewust zijn van die wettelijke grenzen, naast lichamelijke of bijvoorbeeld psychologische grenzen.

De programma’s en de inventarisatie

Op middelbare scholen, die vaak iets willen doen met dit thema, worden verschillende lesprogramma’s aangeboden voor jongeren. Zo is er ‘Benzies & Batchies’ van Kikid (gericht op jongens en meiden samen) en ‘Jongens’ van Centrum 16•22 (inderdaad, alleen voor jongens). Op verzoek van beide aanbieders onderzocht De Lijster wat het effect nu eigenlijk is van deze programma’s voor tweedejaarsleerlingen VMBO en praktijkonderwijs. “Want helaas is er nog heel weinig onderzoek gedaan naar het effect van dit soort activiteiten op jongeren.” Terwijl, zo bleek ook uit haar inventarisatie, 15% van de jongeren ongewenst met sexting te maken kreeg in een half jaar tijd. Daarnaast was 6% van de ondervraagde meisjes en 1% van de ondervraagde jongens gedwongen tot seksuele handelingen.

Femke Kools

Het effect

De deelnemende jongeren werden voor het lesprogramma, meteen erna en zes maanden later gevraagd naar hun intenties en ideeën rondom seksueel getinte interacties met anderen. Voor ‘Benzies & Batchies’ werden duidelijke effecten gevonden: direct na het programma zeiden de jongeren minder seksueel getint gedrag te willen gaan vertonen. Zes maanden nadien voelden ze zich sterker in hun schoenen staan voor wat betreft groepsdruk in deze context en hadden ze een ‘verhoogde seksuele eigenwaarde’. “Ze weten dus beter wat ze wel en niet willen en zijn weerbaarder. Dat is een mooi gegeven en dus één van de eerste keren dat een dergelijk lesprogramma meetbaar effect heeft.”

De boodschap: praat met elkaar zonder te oordelen

De reden dat het zo moeilijk wetenschappelijk te onderzoeken is, ligt deels ook in de razendsnel veranderende mediacultuur. “Toen ik achtenhalf jaar geleden begon, was Hyves bijvoorbeeld nog heel populair. Wetenschappers worden tijdens het doen van onderzoek ingehaald door de realiteit die haast niet bij te benen is.” Hoewel het dus continu verandert, is de hoop dat social media ooit wel zullen uitdoven ijdel, benadrukt De Lijster. “Dus ouders, docenten en andere opvoeders moeten zich inleven in de belevingswereld van tieners. Ze hoeven niet alles klakkeloos OK te vinden, maar praten met elkaar zonder meteen te oordelen is ontzettend belangrijk. We hebben een taak om jongeren hierin te begeleiden.”

Lees ook