In Memoriam Kees Dejong

“Beter Maken”

Het ‘Beter Maken’ van de patiënt was het centrale motto van Kees Dejong, Hoogleraar Hepato Pancreato Biliaire Chirurgie aan het azM/MUMC+. Zijn hele carrière stond in het teken van het optimaliseren van de zorg voor de ernstig zieke patiënt, wiens zorg aan hem was toevertrouwd. Altijd oog voor de mens achter de patiënt en zoekend naar oplossingen als menigeen geen uitweg meer zag.  ‘Beter maken’ was vaak de afsluitende opmerking van Kees als er een complexe patiënten casuïstiek werd besproken tijdens het multi-disciplinaire overleg.

‘Beter maken’ was helaas geen optie voor de ziekte waar hij zelf mee te maken kreeg en waardoor hij zijn carrière vroegtijdig heeft moeten beëindigen. Wat had hij graag door willen werken om voor zijn patiënten te zorgen.

Kees was gehuwd met Odile, zijn geliefde waarmee hij sinds de middelbare schoolperiode zijn leven deelde. Samen kregen ze vier kinderen, Giulia, Anne Linde, Kaspar en Job, en drie kleinkinderen.

Als rasechte  Maastrichtenaar kwam hij na de opleiding Geneeskunde in Nijmegen naar zijn geboortestad terug voor zijn promotieonderzoek (1993, naar metabole veranderingen bij leverfalen) en voor de opleiding tot chirurg. Kees had het voorrecht om in een Meester-Gezel positie grote leermeesters te hebben gehad: in het translationeel onderzoek van P. Soeters, W. Buurman en K. Fearon en in de chirurgie van K. van Duin, OJ Garden en KK Madavan. 

Kees voltooide zijn opleiding tot chirurg in 1997. Sedert 1998 werkte hij als chirurg in het Maastricht UMC+. Van 1998 tot 2000 werkte hij tevens als Senior Lecturer en Consultant Surgeon binnen de afdeling Chirurgie van het Royal Infirmary of Edinburgh, Schotland. In 2008 werd Kees benoemd tot hoogleraar Hepato-Pancreato-Biliaire chirurgie binnen het MUMC+ en hij vervulde de rol van hoofd van de Divisie Gastrointestinale en Oncologische Chirurgie van 2008 tot 2018. Hij was tevens vice-voorzitter van de afdeling Chirurgie in de periode 2007-2009.

De klinische focus van Kees lag voornamelijk op het gebied van de Hepato-Pancreato-Biliaire chirurgie en het optimaliseren van de peri-operatieve zorg, waaronder ‘Enhanced Recovery After Surgery’ (ERAS). Hij was een van de oprichters van de ERAS Society en speelde een belangrijke rol bij het opzetten van de laparoscopische leverchirurgie in Nederland. 

Kees Dejong vervulde vele (inter-)nationale toonaangevende rollen. Zo was hij editor van de British Journal of Surgery van 2007 tot 2019, voorzitter van de Nederlandse Leverwerkgroep, voorzitter van het Dutch Chapter van de International HepatoPancreatoBiliary Association (IHPBA), vice-voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Gastroenterologie, Secretary General van de European-African HPB Association en, tot hij ziek werd, Secretary General Elect van de IHPBA.

Kees had een grote passie voor het overbrengen van kennis. Binnen het MUMC+ heeft hij veertien jaar de rol van waarnemend opleider vervuld en deze functie met enthousiasme vormgegeven. Hij stond dan ook steevast bovenaan de jaarlijkse enquête naar rolmodellen in de vakgroep. De laatste jaren was hij in toenemende mate internationaal actief, waar hij grondlegger was van het internationale examen om HPB-chirurg te mogen worden (UEMS).

Zijn voornaamste interesses op onderzoeksvlak waren het  verbeteren van de klinische uitkomsten van patiënten en de rol van de darm-lever as in het ziekteproces. Aan het begin van zijn carrière kreeg hij een prestigieus Klinisch Fellowship van NWO dat hem in de periode 2001-2006 in staat stelde, een eigen onderzoekslijn te starten rondom leverfalen. Dit werd later uitgebreid naar stofwisseling en ischaemie-reperfusie schade en metabole verstoringen in de darm-lever as en het optimaliseren van de peri-operatieve conditie van de patiënt.

Hij introduceerde de ERAS-principes in de HPB-chirurgie en leidde een grote implementatiestudie hiervan in 31 Nederlandse ziekenhuizen. Kees leidde het Metabole Laboratorium van de afdeling Chirurgie tussen 2006-2012 (met Prof. dr. Buurman) en was zeer actief binnen de onderzoeksschool NUTRIM. Als promotor begeleidde hij 32 jonge wetenschappers en hij publiceerde meer dan 400 Wi-1 artikelen.

Kees kreeg (inter-)nationale erkenning voor zijn bijdrage aan het klinisch en wetenschappelijke vak door onder andere de Glaxo Gastroenterologie prijs voor beste proefschrift (1994), het Niels Stensen Stipendiaat (1998), de aanstelling als Fellow of the Royal College of Surgeons of Edinburgh (ad hominem; 2014), de Frieda den Hartog Jager prijs van de Nederlandse Vereniging voor Gastroenterologie (2020) en het Honorary Membership van de IHPBA in 2022.

“If I have seen further, it is by standing on the shoulders of Giants”.

Met dit citaat van Bernard de Chartres (en Isaac Newton) nam Kees in januari 2022 de gouden legpenning van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde in ontvangst. Deze onderscheiding werd aan Kees toegekend omwille van de bijzondere betekenis en invloed die hij, zowel nationaal als internationaal, heeft gehad voor de ontwikkeling van de Nederlandse chirurgie.

Kees was een excellent clinicus en wetenschapper die als pionier de bakens binnen de hepatobiliaire chirurgie in Maastricht en ver daarbuiten heeft verzet. Maar bovenal was hij een buitengewoon warm mens, een gastvrije Bourgondiër, een francofiel met zijn eigen wijngaard. Iemand die beschikte over een enorme wijsheid en een zeer betrokken mentor was voor zijn PhD studenten die hij van vaderlijk advies voorzag.

Met het heengaan van Kees Dejong verliezen we een zeer bijzonder mens, een uitmuntende collega, een voorbeeld voor ons allen.