Made in Maastricht: Jan-Joseph Stok
Vrijdag 24 februari was het grote moment voor alumnus Jan-Joseph Stok. Na 6 jaar hard werken vindt de Europese première plaats van de documentaire, "Che in Congo - A Dream of Liberation" die hij samen met de producent/regisseur Ben Crowe heeft gemaakt, tijdens Docfeed (Internationaal Documentaire Festival in Eindhoven). Che in Congo is een multidisciplinair project (publicaties, fotoboek, documentaire, exposities, non fictie boek), over de geheime missie van Che Guevara in Congo (1965) die als rode draad wordt gebruikt om de situatie van vroeger te vergelijken met de huidige situatie in Congo en daar aandacht voor te vragen. De Democratische Republiek Congo is één van de belangrijkste en rijkste landen van het Afrikaanse continent (door de diverse grondstoffen). Tegelijkertijd is die rijkdom aan grondstoffen ook een vloek en is Congo al jaren toneel van conflicten en onveiligheid.
Jan-Joseph Stok, behaalde zijn bachelordiploma European Studies in 2005 en wordt als fotojournalist vertegenwoordigd door de agentschappen De Beeldunie (Nederland) en Hans Lucas (Frankrijk). Jan-Joseph is co-auteur van het boek Bloedmobieltjes, Coltan in Congo, en co-auteur van het boek Welkom in Darfur, dit is ons leven.
Ondanks de aanwezigheid van de Verenigd Naties (Missie Monusco met meer dan 17000 soldaten) en veel internationale hulporganisaties is het land al jaren instabiel. Fotojournalist Jan-Joseph Stok ziet het als zijn plicht deze schrijnende realiteit in beeld te brengen en daarmee het debat te blijven voeden. “Als ik mijn werk goed uitoefen, stimuleert dat anderen om bewuster te zijn van wat er in de wereld gebeurt en actie te ondernemen.
Jan-Joseph rondt al jong de Fotoacademie af in Amsterdam en reist sindsdien naar hoofdzakelijk het Afrikaanse continent om reportages te maken. Kort na de Fotoacademie kwam het besef dat begrip van de situatie daar hem beter zou voorbereiden op zijn foto reportages. Daarom besloot hij European Studies te komen studeren in Maastricht. Daar treft hij veel gelijkgezinde studiegenoten. Bernard Rulof, docent aan de opleiding European Studies heeft oog voor zijn passie en moedigt hem aan zijn uitwisselingsperiode te gebruiken voor een studie van zes maanden aan de Danish School of Journalism in Aarhus. Nog dagelijks plukt Jan-Joseph de vruchten van de kennis die hij daar en tijdens zijn studie aan de UM heeft opgedaan. Kort na zijn afstuderen wint hij de prijs voor beste jonge fotojournalist van het jaar onder de dertig jaar bij de Zilveren Camera en vertrekt hij naar Londen voor een masteropleiding in Fotojournalistiek.
Hij specialiseert zich in conflict- en post-conflictzones en werkt in 26 Afrikaanse landen. Jarenlang werkt hij als freelance fotograaf voor o.a. dagblad Trouw. Nu werkt hij voornamelijk voor internationale opdrachtgevers (kranten en tijdschriften). De moord op zijn collega Jeroen Oerlemans in 2016 (Libië) grijpt hem enorm aan, maar door zijn gedrevenheid deinst hij niet terug voor gevaar en ontberingen tijdens zijn missies. "Dit is voor mij de beste manier om mijn bijdrage aan de wereld te leveren. Ik ben enorm trots dat ik een beroep blijf doen waar ik in geloof en waar ik me helemaal mee kan uiten. De belangrijke verhalen moeten worden verteld en er is geen krachtigere manier voor mij om dit te doen dan met foto’s.”
Succes zit voor Jan-Joseph niet in een rode loper, dat hij als persoon beroemd wordt of de mooie plaatjes, maar in het aantal mensen dat hij aan het denken kan zetten of tot actie kan bewegen. Met zijn oud-studiegenoten uit Maastricht, die net zoals hij sociaal maatschappelijk betrokken zijn gebleven en werken voor internationale hulporganisaties, overheden of in de diplomatie, heeft hij nog steeds regelmatig contact. "We wisselen nog steeds ideeën en ervaringen uit."
Uit veiligheidsoverwegingen kan hij weinig zeggen over zijn aanstaande reizen. Echter één ding is zeker: “Ik wil de mensen confronteren met de consequenties van hun consumeergedrag en bepaalde keuzes die ze maken en hen hierdoor aanzetten om er meer over na te denken en kritischer te zijn.”
Als je in de gelegenheid bent, bezoek dan op 13 april Pakhuis de Zwijger in Amsterdam, waar Jan-Joseph Stok een presentatie houdt over het project Che in Congo. Voor meer informatie: www.cheincongo.com.
Door Charlotte Groven, maart 2018