2016 is het jaar van de Limburgse dialecten. ‘t Hiele jaor door zien d’r activiteite die gaon euver de Limburgse dialekte en de Limburgse volkscultuur. Studium Generale draagt daar een steentje aan bij door deze reeks waarin de verandering van taal en het Limburgse dialect, onder invloed van immigratie en emigratie, centraal staat. Er wordt onder andere aandacht besteed aan de tweetaligheid en het taalgebruik van nieuwe en jonge Nederlanders. Daarnaast wordt de film Vraem Luuj vertoond, gevolgd door een nagesprek met de maker en is er bij de inleiding van Leonie Cornips guerrilla-poetry van het dichterscollectief PANDA. Dit collectief duikt in de rijkdom van dialecten en mixt deze tot nieuwe poëzie.

Deze reeks is tot stand gekomen in samenwerking met het Dr. Winand Roukens Fonds die de bestudering van de Limburgse cultuur bevordert. www.winandroukensfonds.nl

De afzonderlijke bijeenkomsten: 3 colleges en 1 film

1. Nieuwe Limburgers, expat-Limburgers en in- en uitsluiting door al dan niet dialectgebruik. (Cornips / 5 okt)  
De Limburgse streektaal is niet taalkundig te definiëren maar wel sociaal-cultureel in de zin dat mensen door het gebruik ervan zich als een gemeenschap kunnen beleven, er waardering voor hebben en er diepe gevoelens voor koesteren. Maar (onbewuste) ideeën over hoe we met wie in welke context spreken in Limburg zorgen ervoor dat we mensen in- en buitensluiten uit deze gemeenschap. Het spreken van dialect sluit in bepaalde contexten uit, het spreken van Nederlands eveneens. Deze lezing gaat in op deze onderliggende ideeën die ook op grotere schaal binnen Nederland en in elk land in West-Europa leven en die vooral tot uitdrukking komen in deze tijd van globalisering waarin mensen mobiel zijn. Limburg en Nederland zijn de laatste twee decennia ingrijpend en zichtbaar veranderd door het proces van globalisering. Globalisering is natuurlijk niet nieuw, dat blijkt bijvoorbeeld wel uit de geschiedenis van de voormalige Oostelijke Mijnstreek maar nieuw is wel de intensiteit, schaal, grootte en onvoorspelbaarheid van culturele en talige ontmoetingen die nu overal plaatsvinden met grote gevolgen voor processen van identiteitsvorming door taalkeuze. Deze lezing concentreert zich op immigranten in Limburg: welke ideeën leven er over immigranten en dialect, hoe denken zij er zelf over en welke veranderingen ondergaat het dialect in deze tijd.
Klik HIER om voor deze losse lezing te reserveren

2. Vraem Luuj, film en nagesprek. (Kreso / 19 okt)
Vraem Luuj (2012) is een portret van buitenlanders die in Limburg wonen en in hun dagelijkse communicatie Limburgs spreken: een wijkagent van Turkse komaf, een geadopteerde Haïtiaanse jongen, een donkere tambour-maître en een Sloveense mijnwerkersdochter. Raymond Leclercq, oud-huisarts in Stein, praat met de filmmaker.
Klik HIER om voor deze losse lezing te reserveren

3. Kunnen Limburgs en Nederlands door elkaar gemengd worden? De impact van verwantschap. (Backus / 2 nov)
Overal ter wereld mengen tweetaligen hun talen, en dat doen ze op allerlei manieren. Het verschijnsel staat bekend als codeswitching en het valt op dat het voor de verschijningsvorm van codeswitching nogal wat uitmaakt of de twee talen in kwestie op elkaar lijken of niet. Als Turken in Nederland Nederlandse woordjes in hun Turks gebruiken is het voor iedereen duidelijk dat die woordjes Nederlands zijn. Maar als we dit in het Limburgs doen gaat dat bijna ongemerkt: doordat de woorden op zijn Limburgs worden uitgesproken weten we als gewone sprekers meestal niet of ze nou authentiek Limburgs zijn of dat ze uit het Nederlands zijn ontleend. Het gevolg is dat Turken weten dat ze codeswitchen en Limburgers niet. Dit heeft allerlei gevolgen voor de taal, onder andere dat de Limburgse woordenschat waarschijnlijk langzaam convergeert met het Nederlands. Het college gaat in op deze gevolgen, met aandacht voor zowel de processen in het hoofd van de spreker die voor genoemde verschillen zorgen als voor de sociale aspecten van tweetalige communicatie.
Klik HIER om voor deze losse lezing te reserveren

4. Talen, een zelfstandig naamwoord of een werkwoord? Over taalvariatie en culturele diversiteit. (Swanenberg / 16 nov)
Dit college gaat over veranderingen in onze samenleving die er voor zorgen dat de 'oude' situatie van tweetaligheid (van bijvoorbeeld een lokaal dialect en Algemeen Nederlands) naar een situatie toegroeit waarin het steeds moeilijker is om te bepalen wie welke taal spreekt. Daarbij wordt bijzondere aandacht besteed aan taalgedrag, waarbij de context van het spreken en de identiteit van de sprekers een belangrijke rol spelen. 
Klik HIER om voor deze losse lezing te reserveren