Het mederendeel van de aangiftes wordt tegenwoordig digitaal gedaan. Online op Mijn Belastingdienst of via de App Aangifte 2016. Bij digitaal aangifte doen wordt gebruik gemaakt van de vooringevulde aangifte, die de belastingplichtige overigens wel nog moet controleren op volledigheid. Maar belastingplichtigen kunnen ook nog via de belastingtelefoon een aangiftebiljet op papier aanvragen om in plaats van digitaal, op papier aangifte te kunnen doen. De digitale manier van aangifte doen wordt echter gepromoot door de fiscus. Zo heeft de overheid een tijd terug de campagne “Vaarwel blauwe envelop” gelanceerd, met als doel om burgers hun account op MijnOverheid te laten activeren. Hierdoor wordt de Berichtenbox actief en kan de burger zijn post digitaal lezen.

De achtergrond van de campagne “Vaarwel blauwe envelop” is de Wet elektronisch berichtenverkeer belastingdienst die op 1 november 2015 in werking is getreden. Kijk op zoek.officielebekendmakingen.nl en op officielebekendmakingen.nl/stb-2015-379. Deze wet heeft onder andere voor de invoering van art. 3a Algemene Wet inzake Rijksbelastingen (hierna: AWR) gezorgd. Art. 3a AWR biedt een grondslag om het berichtenverkeer tussen de belastingdienst en belastingplichtigen (op termijn) uitsluitend elektronisch te laten plaatsvinden. Het woord uitsluitend in art. 3a AWR doet vermoeden dat vanaf 1 november 2015 alleen nog digitaal gecommuniceerd kan worden met de fiscus. Dit is echter niet zo, omdat art. 3a AWR een zogenoemde “ingroeibepaling” of “kapstokbepaling” is. Dit betekent dat deze wetsbepaling de wettelijke grondslag creëert om in de toekomst louter digitaal te communiceren, maar tegelijk wordt, om aan het ingroeimodel vorm te geven, verwezen naar de Regeling elektronisch berichtenverkeer Belastingdienst. In deze ministeriële regeling en de bijlage erbij worden uitzonderingen gemaakt op de in art. 3a AWR beschreven verplichting tot verzending van louter digitale berichten. Dit gebeurt door per type bericht aan te geven of de berichtenstroom wél of juist niet uitsluitend digitaal plaatsvindt. In de toekomst zal voor steeds meer typen berichten uitsluitend digitaal communiceren gaan gelden. Dit elektronisch berichtenverkeer heeft veel voordelen zoals minder administratieve lasten, service voor belastingplichtigen, snellere en efficiëntere werkwijze en het verkleinen van de kans op fouten.

Echter er zijn niet alleen maar voordelen. Het nadeel van alleen maar elektronische berichtenverkeer is dat nog niet iedereen in staat is berichten elektronisch te verzenden en te ontvangen. De Nationale ombudsman heeft aangegeven dat voldoende oog moet zijn voor mensen die nog niet toe zijn aan de stap naar uitsluitend digitale communicatie met de belastingdienst. De Nationale ombudsman vindt dat de Belastingdienst de belangen van mensen die moeite hebben met digitalisering uit het oog heeft verloren en dit staat op gespannen voet met het uitgangspunt van behoorlijk overheidsoptreden. De overheid wil namelijk toegankelijk zijn voor alle burgers. De Nationale ombudsman doet een aantal aanbevelingen, waaronder het bieden van een passend alternatief voor die groepen in de samenleving die nog niet toe zijn aan louter digitaal communiceren met de fiscus. De aanbevelingen van de Nationale Ombudsman sluiten grotendeels aan bij de maatregelen die de Belastingdienst zelf inmiddels ook genomen heeft om burgers te ondersteunen bij elektronisch berichtenverkeer. 

Ik ben van mening dat digitale communicatie een manier van eigentijds contact tussen fiscus en belastingplichtigen is en gezien de genoemde voordelen een goede stap vooruit is. Echter op het moment dat geen passend alternatief geboden wordt voor belastingplichtigen die nog niet in de voortdenderende digitale trein zitten, ben ik geneigd te stellen dat de fiscus als overheid verplicht is om altijd bereikbaar te zijn voor alle belastingplichtigen, waardoor helemaal afscheid nemen van papier wellicht niet in alle gevallen mogelijk zal zijn. De toekomst zal het leren…

 Deze blog is gepubliceerd op Law Blogs Maastricht