AWDZ helpt NZa bij landelijke impactanalyse van concentratie kinderhartchirurgie
Al bijna dertig jaar is er discussie gaande over de concentratie van interventies voor patiënten met een aangeboren hartaandoening (AHA). In 2021 heeft de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) besloten om de zorg te concentreren naar twee van de vier Nederlandse academische medische centra die op dit moment dergelijke zorg aanbieden. Dit besluit veroorzaakte veel onrust bij betrokken stakeholders en in de samenleving. Daarom heeft de minister aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) gevraagd een impactanalyse uit te voeren, om inzicht te krijgen in de effecten die deze concentratie heeft op betrokken patiënten, zorgprofessionals, academische medische centra en de regio’s.
Rol van de AWDZ
Anne van den Bulck en Arianne Elissen (beiden onderzoekers bij de Academische Werkplaats Duurzame Zorg) zijn gevraagd door de NZa om, als onderdeel van deze impactanalyse, een ‘snelle’ Delphi-studie te begeleiden en uit te voeren. Het doel van deze Delphi-studie was om te identificeren welke indicatoren relevant zijn om mee te nemen bij het bepalen van de impact van de concentratie van AHA-interventies.
De NZa heeft drie groepen experts uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek, namelijk: 1) Vertegenwoordigers van alle zeven Nederlandse academische medische centra; 2) patiëntvertegenwoordigers (zoals de Hartstichting); en 3) vertegenwoordigers van academische beroepsverenigingen (zoals de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) en de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK)). Voor de Delphi-studie hebben Anne en Arianne een vragenlijst opgesteld. De experts beoordeelden een uitgebreide lijst van 101 potentiële impact-indicatoren, waaronder 57 indicatoren die door de NZa zijn voorgesteld en 44 indicatoren die aanvullend door de experts zijn aangedragen. Alle impact-indicatoren zijn beoordeeld op hun relevantie voor het bepalen van de impact van de concentratie van AHA-interventies. In een bijeenkomst bespraken de experts ook waarom ze bepaalde indicatoren wel of niet relevant vonden.
Delphi-studie resultaten en de toepassing daarvan
In totaal zijn 46 van de 101 indicatoren beoordeeld als relevant door ten minste één van de expertgroepen. Voorbeelden van relevante indicatoren zijn de beschikbaarheid van zorgprofessionals en hun expertise, de toegankelijkheid van de zorg voor patiënten en de kwaliteit van de zorg. De relevante impact-indicatoren vormden de basis voor de vervolgstappen in de impact-analyse van de NZa. De NZa stapte namelijk met de voeten in de dagelijkse praktijk om te bepalen hoe groot de impact is volgens de verschillende stakeholders. Zo hebben ze bijvoorbeeld bevraagd wat de mogelijke impact is op toegang tot zorg is als er één specifiek academisch medisch centrum zou sluiten.
Afgelopen 6 december publiceerde de NZa hun rapport met de bevindingen van de impact-analyse. De Delphi-studie die is uitgevoerd door Anne en Arianne staat beschreven in bijlage 4. De NZa onderschrijft in hun rapport het belang van concentratie van hoog-complexe zorg met een laag volume, zoals AHA-interventies. Ze concluderen echter dat de concentratie van AHA-interventies grote, onomkeerbare gevolgen zal hebben. Dit komt door personele verschuivingen, faciliteiten, centrum-specifieke expertise of de regionale functie van het ziekenhuis. Hun aanbeveling luidt dan ook om eerst centra te clusteren op basis van sterke samenwerking. In de tussentijd zal gewerkt moeten worden aan een integraal perspectief over de toekomst van academische medische centra in het algemeen, welke volgens richting kan geven aan de besluitvorming over (toekomstige) concentratie-vraagstukken.