Fundamenteel onderzoek, wat kun je ermee?
Valorisatie, ook wel kennisbenutting, wordt steeds belangrijker. Het besef is er nog niet bij veel onderzoekers, maar het is vooral ook lucratief. En dan hebben we het niet alleen over euro's verdienen, vertellen Henri Theunissen en Ivo George van Brightlands Maastricht Health Campus (MHC) en het Knowledge Transfer Office (KTO). Zij ondersteunen wetenschappers bij de toekenning van waarde aan hun kennis.
Henri Theunissen (1959) holds a PhD in Molecular Biology and was a postdoc in Immunohaematology. He worked at Organon International, Diosynth RTP and Nobilon. He is currently the Chief Valorisation Officer of Maastricht University and the Brightlands Maastricht Health Campus, and CEO of Knowledge Transfer Funds BV.
Behalve GRESB, een startup voor benchmarking van vastgoed, zijn er binnen de alfa/gammawetenschappen vooralsnog weinig voorbeelden. "Geld verdienen is daar lang not done gevonden," zegt Ivo George, business developer alfa/gammawetenschappen. Onbekend maakt onbemind is zijn verklaring. "Men denkt dat het draait om euro's, de economische waarde. Maar waardecreatie is veel meer. Je kunt denken aan exposities of een mediaoptreden."
Uit de comfortzone
Voor de business developers is de grootste uitdaging het creëren van meer besef (awareness) bij onderzoekers om hun kennis te benutten. Theunissen: "Onderzoekers zouden meer ondernemend moeten gaan denken. Let wel: ze hoeven niet zelf te ondernemen. Als ze maar te allen tijde tijdens hun onderzoek een open oog hebben voor mogelijke toepassingen van hun werk." Het MHC en KTO ondersteunen onderzoekers hierbij, onder andere via interfacultaire cursussen over kennisbenutting. George: "We proberen hen uit hun comfortzone te halen en met een bredere blik naar de waarde van hun kennis te laten kijken. Haal het eens uit de onderzoekswereld. Wat zijn potentiële stakeholders en doelgroepen?"
Een volgende stap kan zijn: kennisexploitatie. Er wordt gekeken naar mogelijke toepassingen van een idee en of deze commercieel interessant zijn. Theunissen: "Wij ontwikkelen een idee verder tot eventueel een eigen start-up of een deal met een bestaand bedrijf. En pas dan begint het eigenlijk: het zoeken naar investeerders, het bij elkaar brengen van een managementteam, dat faciliteren wij ook. De campus is hiervoor de ideale plek. Het is een science-business ecosysteem waar bedrijven kunnen samenwerken."
Waardepotentieel
Bepalen wat het waardepotentieel van kennis is, is overigens geen eenvoudige zaak. “Meetbaar is het in een vroeg onderzoeksstadium niet”, legt Theunissen uit. "Veel is dan nog onduidelijk. Het is ook een kwestie van aanvoelen. Zijn er potentiële commerciële kansen? Kan een bepaald idee bijvoorbeeld resulteren in een nieuw medicijn of medische test?" Ook de timing is van belang. Kan de kennis in de toekomst misschien wél waardevol worden? Zelf heeft hij als onderzoeker te maken gehad met retrovirussen, waarvan de toepassing ver te zoeken was. "Toen werd het aidsvirus - ook een retrovirus - ontdekt en heeft alle kennis die was opgebouwd versneld geleid tot een medicijn."
Ivo George (1979) vervulde na zijn studie Bedrijfskader in het bedrijfsleven diverse functies binnen de arbeidsbemiddeling en bancaire sector. In 2010 maakte hij de overstap naar de TU-Eindhoven om studenten en medewerkers te begeleiden bij het valorisatieproces. Sinds 2014 is George business development manager bij Maastricht University met sinds een jaar een focus op alpha/gamma-wetenschappen.
Bij fundamenteel onderzoek blijven toepassingen dikwijls uit beeld. In hoeverre vormt valorisatie, die immers gepaard gaat met nutsmaximalisatie en rendement, hier een bedreiging? Dat gevaar is er volgens Theunissen niet, zolang de overheid de kwaliteit van het wetenschappelijke onderzoek bewaakt. "Onderzoek moet niet a priori gericht zijn op toepassingen. Dat holt de wetenschap op termijn uit." Maar die controle schiet in zijn ogen tekort. "Dat begint er al mee dat men zowel de universiteiten als geldschieters (NWO, STW) verantwoordelijk houdt voor valorisatie. Dat werkt contraproductief omdat ze zo in feite elkaars concurrenten worden omdat de geldschieters allerlei eisen vooraf stellen en inkomsten of zelfs het intellectueel eigendom opeisen." En er zitten volgens hem bij de overheid te weinig kritische beoordelaars met verstand van de potentiële impact van een bepaalde discipline.
Hokjesgeest
Uiteindelijk blijft valorisatie ook iets onvoorspelbaars houden. George: "Je weet van innovatie nooit precies waar deze ontstaat." “Maar het is wel op een strategische manier af te dwingen”, reageert Theunissen. Innovatie gebeurt vaak op de grensvlakken van wetenschapsgebieden. "Ook dit besef is er te weinig bij onderzoekers. De hokjesgeest is groot. Ze communiceren te weinig met wetenschappers van andere vakgebieden." Een goede strategie is om cross-overs te laten plaatsvinden. Hij geeft het voorbeeld van de samenwerking tussen Maastricht Health Campus voor gezondheid en life sciences en Chemelot, een campus voor chemie en materialen. "De biomaterialen, zoals kunststoffen voor knieprothesen, die daar worden ontwikkeld, testen we hier. Dan kom je uit bij de regeneratieve geneeskunde, dat is een innovatief topgebied."
Door: Hans van Vinkeveen (tekst), Rafaël Philippen (foto konijn)