Voeding als medicijn voor diabetisch hartfalen
Hartfalen bij diabetes type 2 behandelen met eenvoudige voedingssupplementen? Dat lijkt te gemakkelijk om waar te zijn, maar onderzoekers van het Maastricht UMC+ hebben ontdekt dat een bepaald mengsel van aminozuren een geneesmiddel zou kunnen vormen bij diabetisch hartfalen. Een cruciale stap in de aanpak van een probleem van een groeiende groep patiënten.
Diabetes is één van de meest voorkomende ziektes: inmiddels zijn er al 1,5 miljoen Nederlanders die leiden aan diabetes, terwijl er iedere week zo’n 1.000 patiënten bij komen. Tussen de 50% en 70% van de diabetespatiënten heeft een verminderde hartfunctie, ofwel diabetisch hartfalen.
Hartfalen door ongezonde leefstijl
Diabetes type 2 is nagenoeg altijd het gevolg van een ongezonde leefstijl. Na jarenlange studie zijn de Maastrichtse onderzoekers erin geslaagd nauwkeurig in kaart te brengen hoe een ongezonde leefstijl met veel vet eten het hart aantast. Daarbij ontdekten zij dat een bepaald eiwit in hartspiercellen een centrale rol speelt bij hartfalen. In het gezonde hart is dit eiwit belangrijk voor de energiehuishouding van het hart, maar als er met de voeding teveel vet binnenkomt functioneert dit eiwit niet goed meer en ontstaat hartfalen.
Aminozuren
Ook ontdekten onderzoekers dat verschillende aminozuren in staat zijn het functioneren van dit eiwit te herstellen. Dit bracht hen op het idee om deze aminozuren als supplement aan de voeding toe te voegen om daarmee de pompfunctie van het aangetaste hart te herstellen. In een experimentele studie met proefdieren met diabetisch hartfalen bleek dat bij toediening van deze aminozuren de hartfunctie na vier weken inderdaad herstelde. Dit onderzoek is door ZonMw gefinancierd en de resultaten ervan werden vorig jaar gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift Molecular Metabolism.
Voeding als medicijn
Aminozuren maken onderdeel uit van ons dagelijks voedsel en lijken daarmee ingezet te kunnen worden als voedingssupplement om diabetisch hartfalen tegen te gaan of te behandelen. We spreken dan van voeding als medicijn, oftewel nutraceuticals. In vervolgonderzoek gaan de onderzoekers bekijken of deze aminozuren ook de hartfunctie verbeteren bij patiënten met diabetisch hartfalen.
Balanstheorie
De basis voor deze ontdekking werd zo’n twintig jaar geleden gelegd door biochemicus/celbioloog prof. dr. Jan Glatz, die in 2021 met emeritaat ging. Hij begeleidde het laatste onderzoek nog wel en ziet deze ontdekking als loon na jarenlang werken: "Mijn collegae en ik hebben de werking van eiwitten in hartspiercellen stap voor stap ontrafeld. Dat begon in 2004 met de balanstheorie, de hypothese dat het hart alleen goed functioneert wanneer er een zekere balans is in het verbruik van vetzuren en glucose in de energiehuishouding. Deze hypothese bleek te kloppen en we ontdekten dat bepaalde eiwitten deze balans kunnen beïnvloeden. Dat een eenvoudige combinatie van aminozuren de werking van zo’n eiwit weer kan beïnvloeden en nu dus mogelijk ingezet kan worden als medicijn is een spectaculaire volgende stap."
Ik kijk met enthousiasme uit naar het vervolgonderzoek!
Award
Tijdens het jaarcongres van de Society for Heart and Vascular Metabolism (SHVM) in Seoul (Zuid-Korea) heeft Glatz de William C. Stanley Award ontvangen. Hij kreeg deze prijs voor zijn buitengewone bijdrage aan wetenschappelijke kennis op het gebied van de energiehuishouding van het hart. De SHVM is in 2001 opgericht met als doel om uitwisseling van kennis tussen onderzoekers werkzaam op het gebied van hart- en vaatmetabolisme te stimuleren. Zij doet dat door jaarlijks een congres te organiseren waaraan naast ervaren juist ook jonge onderzoekers deelnemen. In de afgelopen twintig jaar heeft de SHVM in belangrijke mate bijgedragen aan ons huidige inzicht dat verstoringen in de energiehuishouding van het hart één van de hoofdoorzaken zijn van hart- en vaatziekten. De William C. Stanley Award, genoemd naar de oprichter van de SHVM, is bedoeld voor onderzoekers die in bijzondere mate hebben bijgedragen aan deze kennis.
Dit bericht is gebaseerd op een nieuwsbericht van het Maastricht UMC+.
Lees ook
-
In zijn inaugurele rede op 11 oktober benadrukte Professor Gijs Goossens, hoogleraar Cardiometabole fysiologie van obesitas, de cruciale rol die vetweefsel speelt in onze stofwisseling en gezondheid. Hoe meer we begrijpen over deze complexe chronische aandoening, hoe beter we de bijbehorende gezondheidsrisico's, zoals type 2-diabetes en hart- en vaatziekten, kunnen aanpakken.
-
Drie onderzoekers van Universiteit Maastricht (UM) ontvangen een prestigieuze ERC Starting Grant van de European Research Council. Ze krijgen elk 1,5 miljoen euro. Hun financiering is onderdeel van het EU Horizon Europe-programma.
-
Bloedprikken, een infuus aanleggen of in het oor kijken; zelfs ogenschijnlijk eenvoudige medische handelingen kunnen bij kinderen angst, pijn en stress veroorzaken. Volgens kinderarts-intensivist Piet Leroy zijn comfort en vertrouwen net zo belangrijk als de medische behandeling zelf. Hij onderzoekt daarom hoe zorgverleners traumavrije zorg kunnen bieden en op welke manier zorgverleners comfortzorg kunnen leren toepassen. Leroy is benoemd tot hoogleraar ‘procedurele comfortzorg, sedatie en analgesie bij kinderen voor traumavrije zorgverlening’, en sprak op 8 maart 2024 zijn inaugurele rede uit, getiteld “Omarm de kwetsbaarheid”.