Psycholoog Sophie Leijdesdorff: “De stap naar hulp is vaak groot. Daarom maakt @ease het laagdrempelig”

Zo’n twee derde van alle psychische aandoeningen ontstaat voordat iemand 25 jaar is. Tegelijkertijd vinden juist jongeren de stap naar hulp bij bijvoorbeeld psychische, financiële of sociale problemen vaak te groot. Ze schamen zich, denken dat hun problemen niet erg genoeg zijn of weten niet waar ze terecht kunnen. Om die reden bestaat @ease: hier zijn jongeren tussen 12 en 25 jaar welkom op inlooplocaties of in de chat om te praten over hun problemen. Wat maakt een initiatief als @ease zo waardevol? Wij spraken erover met dr. Sophie Leijdesdorff, Assistant Professor Youth Mental Health en ook supervisor en trainer bij @ease.

Periode van veel verandering

Het is niet vreemd dat psychische problemen vaak vóór het 25e levensjaar ontstaan. Daar heeft Leijdesdorff vanuit de psychologie wel een verklaring voor. “Het is een periode van veel verandering. Sowieso ontwikkelen je hersenen zich totdat je ongeveer 25 bent. Maar ook op sociaal vlak verandert er in die periode veel. Vaak ga je in deze levensfase uit huis en moet je keuzes maken over een studie en baan. Tot die tijd was je leven door het schoolritme heel overzichtelijk. Nu moet je opeens voor jezelf zorgen, heb je meer verantwoordelijkheid en leun je meer op leeftijdsgenoten in plaats van op je ouders. Het is dan ook een kansrijke en tegelijkertijd kwetsbare periode.”

 

Drempels voor hulp
 

Tegelijkertijd laat onderzoek zien dat juist jongeren veel obstakels ervaren bij de stap naar (psychologische) hulp. Leijdesdorff legt uit: “Ten eerste herkent deze groep de eigen problemen niet altijd. We leren veel over fysieke gezondheid, maar je leert niet hoe je herkent of het mentaal wel goed gaat. Ten tweede schamen ze zich er vaak voor. Jongeren willen anderen ook liever niet ‘lastigvallen’ met hun problemen. Ten derde denken ze soms dat hun problemen niet erg genoeg zijn. Mede door de lange wachtlijsten zetten ze de stap naar hulp niet, bang om de plek van een ander in te nemen.”

Ook zodra jongeren beseffen dat ze hulp nodig hebben, komen ze niet altijd op de juiste plek terecht. Leijdesdorff: “De huisarts is het eerste aanspreekpunt voor psychologische hulp, maar niet iedereen weet dat. Ook is vaak niet duidelijk hoe het zit met de kosten voor psychische hulp. Moet je dat zelf betalen of wordt het vergoed? Hoe werkt het eigen risico en wat is de eigen bijdrage?” 

Juist daarom ziet Leijdesdorff een grote meerwaarde in initiatieven die vóór de toegang tot de zorg zitten, zoals @ease. “Bij @ease word je op een laagdrempelige manier geholpen door een leeftijdsgenoot die vrijwilliger is. Dat maakt de stap naar hulp kleiner en geeft jongeren het gevoel dat ze er niet alleen voor staan. Ook kunnen we bij @ease met de jongere samen uitzoeken waar diegene terecht kan en hoe het zit met de kosten. Jongeren kunnen bij ons terecht met psychische klachten, maar bijvoorbeeld ook als ze tegen studie- of werkproblemen, financiële problemen of sociale issues aanlopen.”

Dr. Sophie Leijdesdorff werkt als Assistant Professor in Youth Mental Health aan de UM bij het ‘Mental Health and Neuroscience’-onderzoeksinstituut en de Vakgroep Psychiatrie en Neuropsychologie. Leijdesdorff is afgestudeerd als psycholoog en is al sinds de oprichting betrokken bij @ease. Ze promoveerde op het proefschrift ‘Ain’t no mountain high enough: how to improve access to youth mental health care’. Op dit moment is ze als psycholoog verbonden aan @ease. Ook traint ze nieuwe staf en vrijwilligers. Daarnaast leidt ze als universitair docent een onderzoeksgroep waarin PhD-studenten o.a. onderzoek doen naar @ease en vergelijkbare initiatieven. 

Sophie Leijdesdorff

@ease: laagdrempelige toegang tot hulp

@ease is opgericht omdat oprichters Thérèse van Amelsvoort en Rianne Klaassen geloven dat het anders kan en moet. Bij @ease kunnen jongeren, zonder afspraak, altijd binnenlopen om met een vrijwilliger te spreken. Ook via de chat kunnen zij bij @ease terecht. Het idee erachter is dat praten oplucht, helpt om je sterker te voelen en het gevoel geeft dat je niet alleen bent. “Door tijdig aan de bel te trekken, kunnen we voorkomen dat problemen erger worden en ook dat er (later) langdurige zorg nodig is”, zo vat Leijdesdorff het mooi samen.

Inmiddels heeft @ease maar liefst 14 vestigingen in Nederland, bijvoorbeeld in Maastricht, Amsterdam, Rotterdam, Roermond, Heerlen en Eindhoven. Jaarlijks voeren de vrijwilligers van @ease ruim 600 gesprekken met jongeren bij de fysieke inloopcentra en 1600 online chatgesprekken. 

De periode van je 18e tot je 25e is een kansrijke, maar ook kwetsbare periode. Het is dan ook niet gek dat veel psychische klachten juist in deze fase ontstaan.

Sophie Leijdesdorff

Verbetering bij de kern

Leijdesdorff raakte gedurende haar promotieonderzoek betrokken bij de oprichting van @ease. Tijdens haar master klinische psychologie viel het haar al op dat mensen na een behandeling nog vaak terugvallen in mentale problemen. “En,” zo legt ze uit, “als je iets wilt verbeteren, is het logisch om te beginnen bij de groep waar de meeste problemen ontstaan. Daarom vind ik het zo belangrijk om me in mijn onderzoek op jongeren te richten. Zij staan nog in de bloei van hun leven, maar kunnen soms enorm vastlopen in een periode waarin veel verandert. Ik vind het mooi om samen te kijken hoe jongeren met problemen weer een fijn en gezond leven kunnen leiden.”

De problemen waarmee jongeren bij @ease komen, zijn heel uiteenlopend. Denk aan stressklachten, somberheid, eenzaamheid, angst en onzekerheid, financiële problemen, drugsgebruik of een onveilige thuissituatie. “Vaak is het ook een combinatie”, voegt Leijdesdorff toe. “Zo veroorzaakt een onveilige thuissituatie, middelengebruik of financiële stress ook weer andere klachten.”

Voor jongeren én door jongeren

De @ease-vrijwilligers zijn tussen de 18 en 30 jaar, en willen graag iets voor andere jongeren betekenen. “Onze groep vrijwilligers is heel divers, net als de jongeren die bij ons komen”, vertelt Leijdesdorff. “Alle vrijwilligers krijgen een training waarin ze leren om goed te luisteren en mee te denken. Op onze locaties is ook altijd een zorgprofessional (zoals een psycholoog of jeugdarts) aanwezig. De vrijwilligers bespreken elk gesprek met die persoon na om er samen van te leren. Ook is er altijd een psychiater telefonisch bereikbaar voor als er sprake is van een crisis. Maar we schakelen uiteraard alleen in overleg met de jongere zelf hulp in.”

Dat @ease een initiatief door jongeren voor jongeren is, blijkt ook uit een anekdote die bij Leijdesdorff in het geheugen gegrift staat. “Het meest bijzondere verhaal is dat van een van onze eerste bezoekers: een student geneeskunde die destijds angstklachten had. Na een paar gesprekken voelde hij zich al beter. Jaren later meldde hij zich zelf aan als vrijwilliger bij @ease en liep hij hier zijn wetenschappelijke stage. Toen hij startte als arts, werd hij professional bij @ease.” 

Onze groep vrijwilligers is heel divers, net als de jongeren die bij ons komen.

Sophie Leijdesdorff

Terugblik op eerste jaren @ease

In januari 2025 bestaat @ease 7 jaar. Onlangs verscheen een onderzoekspublicatie over de resultaten van @ease. Hieruit blijkt dat jongeren die naar @ease komen na een paar bezoeken onder andere minder stress ervaren en beter functioneren op sociaal vlak en op het gebied van werk of studie. Gemiddeld beoordelen zij de begeleiding vanuit @ease met 4,5 van de 5 sterren. 

Wat Leijdesdorff zelf vooral mooi vindt aan @ease? “Bij ons gaan wetenschap en praktijk hand in hand. We voeren bij @ease wetenschappelijk onderzoek uit en passen de inzichten direct toe in de praktijk om vervolgens te toetsen wat het oplevert. Er zijn meer initiatieven voor preventieve psychische hulp, maar die hebben niet zo’n sterke koppeling met wetenschappelijk onderzoek. Juist dat is de kracht van @ease.” 

Tips bij psychische klachten en andere problemen

Loop jij tegen psychische klachten of andere problemen aan? Dan heeft Leijdesdorff een paar tips:

  1. Weet dat je niet de enige bent. Het is oké als je niet goed in je vel zit en het is ook oké om daarover te praten met anderen. Je zult merken dat er meer mensen zijn met vergelijkbare klachten, angsten of gedachten.
  2. Praat erover met iemand in je omgeving. Kijk of je iemand kent bij wie het vertrouwd voelt om hierover te praten. Dat kunnen je ouders zijn, maar ook een vriend, een familielid, een buurvrouw of een docent. Vaak lucht het alleen al op om over je problemen te praten.
  3. Loop binnen bij @ease tijdens de openingstijden. Hier zitten altijd mensen klaar die graag naar je luisteren en die je, als je dat wilt, op weg kunnen helpen.
     

Tekst: Romy Veul

Lees ook