Presteren met een pilletje
De onrust onder ouders en onderwijsinstellingen groeit, nu steeds meer jongeren regelmatig een lage dosis lsd of andere verboden middelen zouden gebruiken om de cognitie te verbeteren. Voor haar promotie dook Nadia Hutten met supervisor Jan Ramaekers in deze maatschappelijke ontwikkeling. Hoe gevaarlijk is zo’n microdosering? En presteren studenten inderdaad beter met een pilletje?
Nee, ze heeft zelf nog nooit drugs gebruikt om haar stemming of cognitie te verbeteren. En ook in haar directe omgeving kent Nadia Hutten niemand die dat doet. Toch is dat drugsgebruik juist het thema van de studie waarop zij onlangs is gepromoveerd. ‘‘Ik ben dit onderzoeksgebied als het ware ingerold, aangezien ik kon voortborduren op interessante eerdere projecten van de Faculty of Psychology and Neuroscience,’’ legt ze uit.
Cocaïne en creativiteit
Voor haar onderzoek onderzocht Hutten of studenten daadwerkelijk beter functioneren na gebruik van drugs. Vooral onder jongeren gaan immers allerlei verhalen rond; zo zou je van cocaïne creatiever worden en van een microdosering LSD sneller kunnen studeren. Maar klopt dat wel? ‘‘Niet per definitie,’’ aldus Hutten. Zij vroeg gezonde proefpersonen tussen de 18 en 30 jaar diverse taken uit te voeren. De proefpersonen kregen cocaïne, cannabidiol of LSD en placebo toegediend. Hutten: ‘‘De meeste deelnemers gaven aan dat zij zich niet duidelijk beter voelden of presteerden. Aan de andere kant waren er ook mensen bij wie we tijdens het uitvoeren van de taken wel degelijk een subtiele verbetering maten in hun reactievermogen.’’
Promotor Jan Ramaekers: ‘‘Het onderzoek van Nadia bewijst opnieuw dat de effecten van drugs voor iedereen anders zijn. Overigens moeten we bij dit onderzoek wel rekening houden met een gebrek aan dubbelblindheid. Sommige deelnemers hadden namelijk door dat ze een placebo of drugs hadden gekregen; dan gaan ze mogelijk rapporteren vanuit verwachtingen.’’
Nadia Hutten koos vanwege het Probleemgestuurd Onderwijs voor de Universiteit Maastricht. Aan de Faculty of Psychology and Neuroscience rondde ze met succes de bachelor Gezondheidswetenschappen en de master Neuropsychologie af. Haar proefschrift is getiteld: "With a little help from my ‘friends’: The mood- and cognition-enhancing effects of illicit substances".
Dan toch maar koffie
Onderzoek als dat van Hutten is belangrijk, aangezien we nog weinig weten over de daadwerkelijke impact van lage doseringen drugs. Hoe gevaarlijk is regelmatig gebruik bijvoorbeeld? En geldt dat gevaar ook bij het illegaal slikken van geneesmiddelen als Ritalin? Ramaekers: ‘‘We verwachten niet dat microdoseren met psychedelica zoals LSD op lange termijn schadelijk zijn voor lichaam en geest. Maar lange termijn data ontbreken op dit moment. Van andere middelen zoals amfetamines is wel bekend dat misbruik kan leiden tot gezondheidsschade. In het gebruik van lsd zien we minder gevaar. Het is geen toxische substantie en staat bekend als een relatief veilige drug. Maar we verwachten ook dat mensen na een lage dosering lsd niet beter gaan presteren dan na een kop koffie. De effecten zijn minimaal.’’
Nieuwe claims
Lange tijd richtte onze maatschappij zich vooral op de negatieve kanten van drugs. Sinds een aantal jaren is er ook vaker aandacht voor mogelijke positieve effecten en klinische toepassingen. Denk aan cannabis als pijnstiller en aan paddenstoelen als antidepressiva. Ramaekers: ‘‘Deze ontwikkelingen zorgen voor een steeds positievere kijk op drugs, wat weer resulteert in nieuwe soorten gebruik, zoals de microdoseringen van psychedelica bij het studeren. Het is belangrijk dat we vanuit de wetenschap inspelen op dit soort nieuwe claims en praktijken. We moeten onderkennen dat ze er zijn, ze niet direct wegzetten als flauwekul, en ze vooral kritisch onderzoeken.’’
Vertekend beeld
Door alle maatschappelijke aandacht verschijnen in de media regelmatig berichten over middelen om cognitie te verbeteren. Die berichten geven soms wel een vertekend beeld, aldus Hutten en Ramaekers. Hutten: ‘‘Laatst kopte een publicatie dat maar liefst 20 tot 30 procent van de studenten cognitie verbeterende middelen zou gebruiken, maar dat gaat niet over systematisch gebruik. Het gaat bij die 20 tot 30 procent vooral om studenten die het weleens hebben geprobeerd vanwege studiestress of experimenteerdrift. We zouden dus ook niet gelijk willen spreken van een groot maatschappelijk probleem. Wel kan dit gebruik een signaal zijn voor onderwijsbestuurders; is de studiedruk bijvoorbeeld te hoog?’’
Ramaekers vult aan: ‘‘We moeten transparant communiceren over het gebruik van microdoseringen LSD. Door alle media-aandacht over potentiele toepassingen van microdoseringen psychedelica creëer je verwachtingen. Uit de eerste gecontroleerde studies, zoals die van Nadia, blijkt dat de effecten wel meevallen. Je ziet echter weinig publicaties die daarover berichten en zo de verwachtingen onder gebruikers temperen. Daarin is een belangrijke rol weggelegd voor media en onderzoeksinstituten. Mensen moeten een realistisch beeld krijgen van wat de effecten van een lage dosis drugs kunnen zijn, zodat ze daarna zelf een goede afweging kunnen maken of ze willen gebruiken.’’
Geen uitgestippeld traject
Terug naar Huttens promotieonderzoek. Hoe kijkt ze erop terug? Hutten: ‘‘Het was een leerzaam proces, mede dankzij Jan en mijn twee andere supervisors. Jan heeft mij vooral geleerd om vanuit een breder perspectief te kijken.’’ Ook Ramaekers is tevreden. ‘‘Nadia heeft stappen gezet in haar ontwikkeling, als wetenschapster en als mens.’’
Het onderzoek van Hutten biedt veel ruimte voor vervolgstudies. Hutten: ‘‘We kunnen bijvoorbeeld verder inzoomen op de klinische toepassing van microdoseringen drugs, of op de invloed van een lage dosis op verschillende soorten productiviteit of creativiteit. Verder ben ik bezig met een studie met deelnemers ouder dan studenten.’’ Er valt dus nog genoeg werk te verzetten. Hutten hoopt dat ze daarna in de onderzoekswereld kan blijven. ‘‘Maar mijn loopbaan is zeker geen uitgestippeld traject.’’
Tekst door: Milou Schreuders
Fotografie door: Harry Heuts
Jan Ramaekers is hoogleraar psychofarmacologie bij de Universiteit Maastricht. Zijn onderzoeksgroep houdt zich vooral bezig met de relatie tussen drugsgebruik en gedrag. Ramaekers studeerde psychologie in Groningen, met als specialisatie functieleer. Sinds 1989 werkt hij bij de UM, waar hij onder andere nauw betrokken was bij de oprichting van het Institute of Human Psychology en de Faculty of Psychology and Neuroscience.
Lees ook
-
David Baião Barata is geboren en getogen in Castelo Branco, in het oosten van Portugal. Zijn moeder kookte de reguliere Portugese keuken: goed gevulde soepen, veel vlees en dat alles overgoten met olijfolie. Pas tijdens zijn studie cel en moleculaire biologie in Lissabon ontdekt hij zelf het koken...
-
Toen ze vijf jaar geleden bij bezichtiging van het huis een AGA-cooker zag staan, was de keuze snel gemaakt. Voor de in Amerika en Engeland opgegroeide Alexx Allen-de Rijk is dit specifieke fornuis het summum van huiselijkheid. De ouders van haar beste vriendinnetje Pip hadden er een. “Wanneer we...
-
Karlien Strijbosch deed promotieonderzoek naar Senegalese migranten die onvrijwillig terugkeerden na een verblijf in Europa. Ze liep aan tegen muren van zwijgzaamheid, wantrouwen en schaamte. Een gesprek met Karlien Strijbosch en haar promotor Valentina Mazzucato over een onderzoek dat noodzakelijke...
- in Human interest
- in Featured