Met de wind mee

Hoe flexibiliteit en mindfulness bescherming kunnen bieden tegen fysieke pijn en langzaam herstel
10 november 2022

Acute pijn is een belangrijk beschermingsmechanisme in ons lichaam. Het is een signaal dat ons waarschuwt voor (potentiële) schade of ziekte. Wanneer acute pijn echter over gaat in chronische pijn, vervalt deze handige functie en heeft de pijn eigenlijk alleen maar nadelige effecten. Dagelijks kampen meer dan 2 miljoen mensen in Nederland met chronische pijn. Valt hier iets aan te doen? Dat onderzocht promovendus Astrid Meesters aan de Universiteit Maastricht. Zij promoveerde op 28 september met haar onderzoek naar flexibiliteit en mindfulness als weerbaarheidsfactoren voor pijn en herstel.

Pijn is volgens ‘The Committee on Advancing Pain Research, Care & Education (VS)’ chronisch als het voortdurende of terugkerende pijn is die langer aanhoudt dan de normale genezingsperiode voor een ziekte of verwonding, of als de pijn langer dan drie maanden duurt. Waar bij acute pijn de pijnprikkel aanwezig is en men deze daarom meestal effectief kan bestrijden met pijnstillers, is dit niet het geval bij chronische pijn, waar geen pijnprikkel meer aanwezig is en behandeling met pijnstillers dus ineffectief is. Voor bestrijding van chronische pijn moeten we de oplossing dus in een andere hoek zoeken; niet het lichaam, maar de geest.

Not fixing what is wrong, but building what is strong

Verschillende psychosociale factoren beïnvloeden de beleving van pijn en herstel, waarvan emotionele flexibiliteit en mindfulness er mogelijk twee zijn. Terwijl de rol van mindfulness bij chronische pijn en pijn perceptie al onderzocht is, is dit niet het geval voor de rol van emotionele flexibiliteit. Astrid onderzocht deze link, alsook de link tussen emotionele flexibiliteit en mindfulness en mindfulness en wondgenezing (als maat voor herstel). Hierbij was het uitgangspunt dat pijn een emotionele ervaring is. Door je emotionele flexibiliteit te vergroten, zou je beter met je pijn kunnen omgaan en zou sneller herstel van pijn optreden. Dit kun je dan weer kunnen trainen met mindfulness volgens Astrid. Helaas komen uit het onderzoek nog geen harde conclusies naar voren omtrent deze laatste theorie. Wel waren er eerste hoopgevende resultaten met betrekking tot emotionele flexibiliteit en herstel van acute pijn; een hogere mate van emotionele flexibiliteit was gerelateerd aan een sneller herstel van pijn. Daarnaast vond Astrid aanwijzingen dat een toename in mindfulness gerelateerd was aan snellere wondgenezing.

Preventie?

Mindfulness is niet alleen toe te passen wanneer mensen al chronische pijn ervaren. Sterker nog, met het motto: ‘Not fixing what is wrong, but building what is strong’ wil Astrid voornamelijk de focus leggen op preventie van chronische pijn, of in andere woorden, het bevorderen van herstel bij acute pijn. Moet iedereen dan nu als een malle mindfulness gaan beoefenen? Op die vraag antwoordde Astrid dat mindfulness het proberen waard is, maar dat het niet gemaakt is voor iedereen. Je moet er zelf voor openstaan en zonder goede begeleiding kan het voor psychisch kwetsbare mensen juist risico’s met zich meebrengen. Daarnaast zou het ook geen gek idee zijn om het aan de keukentafel te doen, nadat je je weer eens lelijk gesneden hebt met een keukenmes.

Lees ook